Zam fırtınası dinmiyor

YENİ MESAJ / DETAY HABER

Türkiye Şeker Fabrikaları (Türkşeker), şekerin fiyatına yüzde 31 zam yaptı ve raf garanti sistemi kapsamında perakende sektörüne sağladığı 5 kilogramlık toz şeker fiyatını ise 45 TL'den 55 TL'ye çıkardı. Şirketin KDV dahil kilogramını 5.96 TL'den sattığı kristal şekerin fiyatı yüzde 31 artışla 7.80 TL oldu.

Özelleştirme piyasayı mahvetti

Türkiye'de tüketiciler yüksek şeker fiyatlarından şikâyet ederken, şeker pancarı çiftçileri ise 2018'de fabrikaların özelleştirilmesiyle birlikte şeker pancarı üretmenin her geçen yıl giderek zorlaştığını söylüyor. Özel sektöre ait şeker fabrikaları, Türkşeker'e ait kamu fabrikalarına göre çok daha yüksek fiyatlarla şeker satıyor. Nitekim dün bir marketten aldığımız fiyatlara göre Torku toz şekerin kilosu 19.90, 5 kilosu ise 89.90 TL. Yüksek fiyata rağmen çoğu markanın şekerleri raflarda yer almıyor! Ticaret Bakanlığı, şeker fiyatlarında yaşanan artış ve adil rekabeti bozan faaliyetler sebebiyle şeker fabrikalarında inceleme başlatıldığını duyurdu, serbest piyasa koşulları içerisinde tüm tedbirlerin alınacağı açıklamıştı.

Fiyatlar bir anda fırladı

Hasat dönemi geçtiğimiz yılın Eylül-Ekim aylarında biten şekerin 50 kiloluk çuval fiyatı, sadece birkaç ay içerisinde 700-800 TL'ye ulaştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı ise 'şeker üreticisi firmalara gerekli uyarıları yapıldığını' ve neticesinde özel sektördeki bazı firmalarının şeker fiyatlarını 800 TL'den 575 TL'ye indirdiğini belirtmişti. Ancak market raflarına yansıyan bir indirim söz konusu olmadı. Dahası indirim bir yana piyasada şeker bulunmaz hale geldi.

Özel sektör üretimde lider

2021-2022 döneminde üretilen toplam 2.5 milyon ton şekerin 1.6 milyon tonu özel sektör, 1 milyon tonu ise kamu fabrikaları tarafından üretildi. Ancak özel şirketlere ait şeker fabrikaları ve Türkşeker'e ait kamu fabrikalarının şeker fiyatları arasında ciddi fark bulunuyor. Bugün yaşanan krizinin, bu 'ikili fiyat sisteminde' özel sektörün çok daha yüksek şeker fiyatı belirlemesinden kaynaklandığı değerlendiriliyor. Türkiye'de 18 adet özel sektör, 15 adet de kamu olmak üzere 33 şeker fabrikası bulunuyor

Alım fiyatı aynı, satış fiyatı farklı

Şeker İş Sendikası Örgütlenme Uzmanı Sefer Kahraman, hem Türkşeker'in hem de özel şeker fabrikalarının çiftçiden şeker pancarını aynı fiyata almalarına rağmen, özel sektörün şekeri çok daha yüksek fiyatla sattığını ifade ederek, "Hem özel şeker fabrikalarında hem Türkşeker'de pancarın çiftçiden alım fiyatının 420 TL'ydi. Sene başında Türkşeker'de şekerin torbası 265 TL iken, Çorum Şeker'de 480, bir başka özel fabrikada ise 520 liraydı. Ardından özel sektörde fiyatlar giderek artmaya başladı ve 50 kiloluk şeker çuvalının fiyatı 700-800 TL'yi buldu. Hammaddeye fazla para ödemek gibi bir gerekçeleri yoktu, aynı taban fiyattan almışlardı" şeklinde konuştu. 2018 yılında başlayan süreçle son dört yılda kamuya ait 11 şeker fabrikası özelleştirildi.
Öte yandan özelleştirme çiftçileri şeker pancarından soğuttu. Ailesinin Yozgat'ın Yerköy ilçesinde 60 yıldır şeker pancarı üretimi yaptığını söyleyen Osman Arslan, şeker fabrikalarının özelleştirilmesinden bu yana ilçedeki pek çok çiftçi gibi pancar üretimini bitirdiğini söyledi. Özel sektör, fire oranlarını da yükselterek çiftçiyi perişan ediyor. Çiftçiden alınan 6 ton şeker pancarından 1 ton şeker üretiliyor. Pancarın geçen yılki maliyeti yaklaşık 2 bin 600 lira... Oysa özel şirketler şekerin tonunu 14 bin liradan satıyor. Uzmanlar müdahale edilmezse ve özel şeker fabrikaları böyle serbest bırakılırsa, 2022'nin 9. ayından itibaren şeker fiyatlarının korkunç bir rakama ulaşacağı tahmininde bulunuyor.

Ramazan öncesi et fiyatları fırladı

Şeker, un gibi temel tüketim maddelerinin yanı sıra son dönemde et fiyatları da ciddi oranda arttı. Ete son olarak yüzde 10 daha zam geldi. Marketlerde yağsız kuşbaşının kilosu 150, yüzde 20 yağlı kuşbaşının fiyatı 125 liraya, köftelik kıymanın kilosu 128 liraya, az yağlı kıymanın kilosu da 136 liraya çıktı.

Doğal gaza okkalı zam

Tarihler 1 Nisan'ı gösterir göstermez BOTAŞ, doğal gaza zam yaptı. Doğal gazda, Nisan ayında geçerli olacak mesken abonelerinin tarifesine yüzde 35, sanayi abonelerinin tarifesine yüzde 50 ve elektrik üretim amaçlı tarifeye yüzde 44.30 zam yapıldı.