Amerikan magandaları

Türkiye'de faaliyet gösteren çok sayıda Amerikan şirketi, 13 Ağustos'ta yaşanan 'kur atağı'ndan istifade ederek ürünlerine yüzde 70'e varan oranlarda zam yaptı. Zamcı Amerikan şirketlerinin başında Apple geliyor. 13 Ağustos haftasında ABD Doları'nın 7 lirayı aşmasıyla bir anda dolar bazında dünyadaki en ucuz iPhone telefonlar Türkiye'de satılmaya başlandı. Doların yükselmesini fırsat bilen Apple, ürünlerine yüzde 70'e varan oranlarda zam yaptı. Böylece şirketin Türkiye'de sattığı en pahalı cep telefonu olan iPhone X'in fiyatı (64 GB), 6099 liradan 9999 liraya çıkarıldı. Apple, diğer cep telefonları ile bilgisayar ve akıllı saatlere de benzer oranlarda zam yaptı. Doların TL karşısında 5.60 liraya inmesine rağmen, Apple ürünlerine yaptığı zammı geri almadı. Bu da Türkiye'yi Apple ürünlerinin dünyada en pahalı satıldığı ülke haline getirdi. Dolayısıyla Türkiye'de Apple satışları ciddi oranda düştü. 

Spor markalarında dolar kuru 7.50 TL

Türkiye'de faaliyet gösteren Amerikan şirketleri, genelde spor kıyafetler ve ayakkabı satıyor. Zaten sektör ağırlıklı olarak Amerikan şirketlerinin egemenliğinde bulunuyor. Söz konusu şirketler ürünlerini ağırlıklı olarak Vietnam'da ürettiriyor. Bu şirketlerden en yüksek zammı New Balance yaptı. Dolar kurunu 7.50'den hesaplayan New Balance, Ağustos ayında ürünlerine yüzde yaklaşık 60 oranında zam yaptı. Satışları ciddi oranda azalmasına ve doların 5.60'a inmesine rağmen şirket indirim yapmadı. 

Yüksek zam yapan Amerikan şirketlerinden birisi de Under Armour... Türkiye'ye Doğuş Grubu'nun getirdiği Under Armour'un mağaza sayısı 24'e ulaştı. Mevsim değişikliğini de avantaja çevirmek isteyen şirket ürünlerine yüzde 50'yi aşan oranda zam yaptı. Ancak hava şartlarının iyi gitmesi ve piyasada yaşanan daralma sonucunda satışları tepetaklak olan Under Armour, geçen haftadan itibaren belli miktarda ürün alana indirim çeki veriyor. 

Benzer şekilde Amerikan şirketleri olan Nike, Skechers, Vans ve Converse de ürünlerine yüzde 50'ye varan oranlarda zam yaptı. Öte yandan Alman Adidas, Reebok ve Puma da Amerikan şirketleri kadar olmasa da 'döviz kurları'nın yükselmesinin etkisiyle ürünlerine zam yapmaktan gri kalmadı. Bu arada Türkiye'de faaliyet gösteren Amerikan şirketlerinin Ağustos ayında Trump yönetimiyle uyumlu hareket etmesi de dikkatlerden kaçmadı. 

SELİM AYANOĞLU / İSTANBUL