Ar-Ge harcamalarında savunma sanayi lider
Türk iş dünyasının Ar-Ge performansını analiz eden “Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması”, Türkiye’nin 2023 yılı Ar-Ge performansını kamuoyu ile paylaştı. Bu yıl 11’incisi hazırlanan rapor, Ar-Ge yatırımları ve çalışmalarında yine savunma sanayinin yükselişine şahit olurken özel sektördeki firmaların Ar-Ge yatırımlarının reel anlamda küçüldüğünü gözler önüne serdi.
12.08.2024 23:20:00
AHMET TURAN YİĞİT
AHMET TURAN YİĞİT
Türk iş dünyasının Ar-Ge performansını analiz eden "Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması", Türkiye'nin 2023 yılı Ar-Ge performansını kamuoyu ile paylaştı. Bu yıl 11'incisi hazırlanan raporla, Ar-Ge yatırımları ve çalışmalarında yine savunma sanayinin yükseliş gösterdiği tespit edildi. 500 firmanın 2023 yılında Ar-Ge yatırımlarına toplamda 108 milyar 66 milyon TL bütçe ayırdığını gösteren araştırmanın liderlik koltuğunda 28.2 milyar TL'lik Ar-Ge harcaması ile TUSAŞ Türk Havacılık yer aldı. TUSAŞ Türk Havacılık'ı; Aselsan, Ford, Roketsan ve Arçelik takip etti. Ar-Ge'deki toplam büyümenin ana unsurunu savunma sanayi firmaları oluşturuyor. Bu anlamda ilk 50 firmanın 2023 yılındaki Ar-Ge yatırımları toplamının yüzde 65.5'lük bölümünü sanayi savunma firmaları oluşturdu. Bu oran 2022 yılında yüzde 67.3 düzeyindeydi.
İlk iki sıra TUSAŞ ve Aselsan'ın
TUSAŞ, 2022 yılında 12.5 milyar TL Ar-Ge harcaması ile zirveye oturmuştu. Bu sene ise firmanın Ar-Ge alanında yaptığı 28.2 milyar TL ile geçtiğimiz senenin iki katından daha fazla Ar-Ge harcaması yaptığı dikkat çekiyor. 2021 yılının lideri Aselsan, geçen sene olduğu gibi bu sene de listenin ikinci sırasındaki yerini korurken firma 2023 yılında Ar-Ge yatırımlarını 19.5 milyar TL düzeyine çıkararak, bu alanda 2022 yılına oranla iki katından fazla bütçe ayırmış oldu. Otomotiv sanayinin güçlü oyuncularından Ford Otomotiv, geçtiğimiz sene beşinci sırada yer alıyordu. 2023 yılında ise 5.3 milyar TL'lik yaptığı harcama ile Ar-Ge listesinde üçüncülüğe oturdu. 2022'de 2.2 milyar TL harcama yaparak Ar-Ge listesinin üçüncü sırasında yer alan Roketsan, 2023 yılında 4.2 milyar TL Ar-Ge harcaması ile bu yıl dördüncü sıraya geriledi.
Beyaz eşya sektörünün önemli firmalarından Arçelik geçtiğimiz sene 1.6 milyar TL'lik harcaması ile listede dördüncü sırada yer alırken, bu sene 3.4 milyar TL'lik harcamasıyla listenin beşinci sırasında kendine yer buldu.
Proje ve patent sayısında da Aselsan önde
Listede ilk 100'e giren firmalar arasında en çok proje üreten firma 982 proje ile Aselsan oldu. Listede proje üreten ilk 10'a bakıldığında Aselsan'ın ardından sırasıyla; World Medicine (560), Argis İlaç (350), Petlas (331), Deva Holding (275), Dyo (158), Roketsan (154), Türkiye Şişe ve Cam (142), Vem İlaç Sanayi (140) ve Havelsan (135) yer aldı. Ar-Ge merkezinde alınan ulusal patent sayısına göre firmalar incelendiğinde birçok başlıkta liderliği elinde bulunduran Aselsan'ın 93 ulusal patent sayısı ile burada da ilk sırada olduğu görülüyor. Aselsan'ın ardından bu alandaki ilk 10 firma ise şu şekilde ilerliyor; Yüksel Tohum (73), Mercedes Benz (65), Turkcell Teknoloji Araştırma ve Geliştirme (53), Tırsan Treyler (47), Havelsan (36), Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (32), Eczacıbaşı Yapı Gereçleri (31), Bosch (27) ve Roketsan (18).
Kadın istihdam artıyor
Ar-Ge merkezlerindeki istihdam sayısında yüksek Ar-Ge yatırım tutarları ile tutarlı olarak en yüksek kadın istihdamı 1416 kişi ile Aselsan birinci sırada ve hemen ardından 1132 kadın çalışan ile TUSAŞ ikinci sıradaki yerini alıyor. Geçen seneye göre Ar-Ge'de kadın istihdam sayısında listenin üçüncü sırasında Logo Yazılım (535), dördüncü sırasında da Roketsan (507) yer alırken; Turkcell geçtiğimiz sene 422 olan kadın çalışan sayısını 2023'te de aynı tutarak beşinci sıradaki yerini korudu.