Atatürk ve annesi Zübeyde Hanım'ın birbirine karşı muhabbetleri

Atatürk'ün babası Esseyyid Ali Rıza Efendi 47 yaşlarında iken genç yaşta vefat etti. Atatürk babası ölünce o da büyük liderler gibi yetim kalmış oldu. Zübeyde Hanım Atatürk'e hem analık hem de babalık yaptı.

Zübeyde Hanım Mevlana'nın hocası Şems'i Tebrizi'nin soyundan gelen bir Hanımefendi'dir. Zorluklara karşı koyabilecek iradeye ve dayanıklılığa sahip bir kişiliği vardı. Çünkü o, Ehl-i Beyt soyundan gelen ve seçilen bir şahsiyetti.

Atatürk, memleketi işgalcilerden kurtarmak için Anadolu'ya geçerek kurtuluş savaşını başlattı. Orada bulunan halka hem moral vermek hem de işgalcilere karşı teşkilatlanmalarını sağlamak istedi. Bütün çalışmalar ve kongreler buna matuftu. Atatürk, Erzurum kongresinden sonra Vahdettin tarafından idama mahkûm edildi. Erzurum Kongresinde alınan kararlarda Vahdettin'i haklı çıkaracak bir madde var mı? Bir göz atalım:

1- Millî sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür. Birbirinden ayrılamaz

2- Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükûmetinin dağılması halinde, millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.

3- İstanbul Hükûmeti vatanı koruma ve istiklâli elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet üyeleri millî kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa bu seçimi Heyet-i Temsiliye yapacaktır.

4- Kuva-yı Milliye'yi tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.

5- Hıristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez.

6- Manda ve Himaye kabul olunamaz.

7- Millî Meclis'in derhal toplanmasını ve hükûmetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.

Erzurum Kongresinde alınan bu kararlarda Türk insanının aleyhinde herhangi bir karar yoktur. Aksine Türk milletinin bağımsızlığını, özgürlüğünü, can, mal, namus, din ve vicdan emniyetini teminat altına almak için bu kararlar alındı. Aleyhte bir karar olmamasına rağmen neden Vahdettin, M. Kemal'i idama mahkûm etti? Kişinin idama mahkûm olması için ya haksız yere birini öldürecek ya da meşru ve adil olan bir iktidara karşı fesat çıkaracak olması lazımdı. Hâlbuki Atatürk ve silâh arkadaşları mutlak küfrü temsil eden ve mutlak zalim olan işgalcilere karşı mücadele ediyordu. Erzurum Kongresini ve kararlarını ecnebilere karşı düzenlediler. Erzurum Kongresinde alınan kararlar milletin lehine işgalcilerin aleyhine olmasına rağmen, Vahdettin, Atatürk'ün idamına nasıl karar verir?! Anlamak mümkün değil.

Oğlunun idam haberini alan Zübeyde Hanım sarsıldı, üzüntüden hastalandı ve yataklara düştü. M. Kemal'le görüşmek için Adapazarı'na geldi. Daha sonra M. Kemal'le beraber Ankara'ya geçti ve Çankaya'da kalmaya başladı. Orada hasretini çektiği oğluyla daha çok beraber olacak ve hasret giderecekti. M. Kemal annesini ziyaret edecek olduğu zaman ona haber gönderirdi. O da saçlarını tarar, süslenir ve kokularını sürer, oğlunu o şekilde beklerdi. Oğluna Mustafa'm diye hitap ederdi.

M. Kemal annesini ziyaret ettiği bir zaman annesinin elini öptü. Zübeyde Hanım da Mustafa'sının elini öptü. "Anne ne yapıyorsun?" deyince; "Ben senin ananım, sen benim elimi öpmekle bana karşı olan vazifeni yapıyorsun. Fakat sen vatanı ve milleti kurtaran bir devlet reisisin. Ben de bu aziz milletin bir ferdiyim ve onun tebaasıyım. Elini öpebilirim" cevabını verdi. Zübeyde Hanım bu hareketiyle oğlunun mevkiinin en büyük saygıya layık olduğunu etrafındakilere gösteriyordu.

İnsanları adil, merhametli, hakikate dayalı, liyakat esasına bağlı, şura ile yöneten her devlet adamı saygıya ve eli öpülmeye layıktır.