Atatürk’ün ‘çeteci’ olarak bahsettiği patriği, İnönü Türk vatandaşı yaptı

Biz de yaptığımız araştırmalar neticesinde Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşı'ndan itibaren ısrarla üzerinde durduğu misyonerlik çalışmalarına karşı duruşun, İnönü döneminde yok edildiğine de rastladık.

Nutuk'un ilk sayfasında, Rum azınlığı kışkırtan Mavri Mira Cemiyeti'nden bahsedilir ve Patrik Athenagoras ismi geçer.

Bu kişi Mavri Mira'nın kurucusu ve Rum çetelerin başıdır.

Atatürk, ilk olarak bu ismin faaliyetlerine dikkat çeker.

Bu isim Atatürk'ten sonraki dönemlerde daha da öne çıkartılır.

Time ve Fortune dergileri, Kıbrıs meselesinde EOKA katilleriyle işbirliği yapmış baş tahrikçinin Patrik Athenagoras olduğunu, Makarios ve beraber çalıştığı papazların Patrik Athenagoras'a bağlı bulunduğunu, dolayısıyla ondan emir aldıklarını ilân etmişlerdir. 

Athenagoras'ın vaziyetini eski diplomat Oğuz Gökmen'den ve Necip Fazıl'dan dinleyelim:

Savaş sonrasında ABD, New York Metropoliti Athenagoras'ı Patrik yapmak istiyordu. Amerikalılar, 1948'de Rus yanlısı olarak gördükleri Patrik Maksimos'un görevinden alınıp yerine Athenegoras'in getirilmesi için yoğun bir faaliyet içine girdi.

Maksimos'un sunduğu bazı şartlar kabul edildi ve 18 Ekim 1948'de istifa etmesi sağlandı.

Amerika'dayken Fener Rum Patrikliği'ne seçilen Athenegoras, Amerika'dan Başkan Truman'ın özel uçağıyla 26 Ocak 1949 günü İstanbul'a geldi ve ertesi gün merasimle taç giydi.

İsmet Paşa olumlu, Büyükelçimiz eski Dışişleri Bakanı Numan Menemencioğlu da bence haklı nedenlerle bu işe karşı çıkıyordu. Sonunda İsmet Paşa'nın dediği oldu.

Türk vatandaşı olmadığı için Patrik olması Lozan Antlaşması'na göre mümkün olmayan ABD vatandaşı Athenegoras, Başkan Truman'ın İnönü'den özel talebi üzerine bir gecede fevkalade telsik yoluyla Türk vatandaşlığına kabul edildi.

Daha sonraları Dışişleri Bakanı olan İhsan Sabri Çağlayangil, Emniyet'te pasaport işleri yapıyordu.

Ona demişler ki: 'Bu işi hallet. Athenagoras'ı Türk uyruklu göster.' Çağlayangil de kitabına uydurmak için 'Bu adam vaktiyle Selanik'te doğmuş olsun. Selanik de önceden Türk toprağıydı' şeklinde bir kimlik ve köken ihdas etti.

Neticede Athenagoras, Fener'e Patrik oluverdi. Yetinmedi tabii; Fener, Patriğe dar geliyor, Eyüp nahiyesinin tamamını istiyordu. Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasında da ısrarlı idi." (Prof. Dr. Haydar Baş hoş Geldin Atatürk eserinden)