Avrupa'ya gaz satma yarışı kızıştı

Rusya ile ABD arasındaki enerji savaşları, karşılıklı hamlelerle tırmanıyor. Rusya, bir yandan Türk Akımı ile Bakanlar ve Orta Avrupa pazarında elini güçlendirirken, diğer yandan ABD yaptırım tehditlerine rağmen Kuzey Akım-2'yi tamamlayarak Almanya'ya daha fazla gaz sevkiyatında sona yaklaşıyor. Buna karşılık ABD de, Avrupa'ya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatını artırarak Rusya'nın hakimiyetini kırmaya, diğer yandan bu amaçla Avrupa'nın enerji politikalarına siyasi baskı yapmaya devam ediyor. Buna direnmeye çalışan Almanya ise, Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın "Avrupa'nın enerji sorunları ABD'de değil, Avrupa'da çözülmeli. Yaptırımlar hedef değil, politik araçtır" sözleriyle tutumunu ortaya koymuştu. Diğer yandan Azerbaycan'dan Türkiye geçişli Avrupa'ya uzanan Trans Adriyatik Boru Hattı'nda (TAP) gaz akışının yılın son gününde resmen başlaması da dengeleri etkileyecek bir başka unsur olarak gündemde. Böylece Azerbaycan gazı tarihte ilk kez, doğrudan Avrupa piyasasına ulaşmaya başladı. Azerbaycan'ın Şah Deniz 2 sahasından çıkarılan gaz,  Türkiye'den sonra Yunanistan (550 kilometre), Arnavutluk (215 kilometre) ve Adriyatik Denizi'nden (105 kilometre) geçerek, İtalya'ya (8 kilometre) yılda 10 milyar metreküp gaz taşıma hedefi taşıyor. Böylece özellikle AB için, Rus gazına bir başka alternatif gelmiş oldu.

Rus hakimiyetine darbe

Bu gelişmeler yaşanırken, Avrupa'dan ABD açısından yeni hamle niteliğinde bir başka haber geldi. AB üyesi ülkelerden Hırvatistan, 1 Ocak 2021'de ABD'den sıvılaştırılmış doğal gaz almak için kurulan terminali kullanıma açtı. Rusya medyası bu haberi, "Rusya'nın Avrupa'daki gaz hakimiyetine darbe vuruldu" diye duyurdu. "LNG Hrvatska"  adlı terminal, Adriyatik kıyısıdaki Krk adasında yer alıyor. ABD'den tankerle taşınan sıvılaştırılmış gaz, tesislerde işlendikten sonra Avrupa gaz taşıma sistemine pompalanmaya başlandı. İlk gün sisteme 4 milyon metreküp gaz girişi oldu. Bu gelişme Rusya açısından pazarda küçük de olsa bir payın kaybedilmesi anlamına geliyor. Hırvatistan 2019'da  2,9 milyar metreküp gaz tüketmiş ve bunun tamamına yakını Gazprom tarafından sağlanmıştı. Türkiye'nin Rusya'dan 2019'daki alımı ise tek başına 15 milyar m3'ün üzerindeydi. Krk adasında LNG terminalinin teknik kapasitesi yıllık 2.6 milyar metreküp. Proje, Hırvatistan için Orta ve Doğu Avrupa için bir doğalgaz merkezi haline gelme ve komşu ülkelere gaz tedarik etme fırsatı olarak görülüyor. Hırvatistan Başbakanı Andrey Plenkoviç'in terminalden çıkacak gazın Hırvatistan'ın iç tüketimi dışında, komşu Macaristan'a da sevkedilebileceğini söylemişti. Ukrayna da bu sistemden gaz alımıyla ilgilendiğini duyurmuştu. ABD ile Rusya arasında Avrupa pazarı için gaz mücadelesi geçen yıl hızlanmış, ABD Başkanı Donald Trump, Almanya'nın Rusya ile petrol ve doğal gaz anlaşmaları yapmasını yakışıksız olarak niteleyerek, "Almanya enerji için Rusya'ya yüksek düzeyde ödemeler yapıyor. Bu nedenle Almanya, Rusya'nın esiri" değerlendirmesinde bulunmuştu.