Azerbaycan'a Aliyev damgası

Kalp yetmezliği teşhisiyle yaklaşık bir ay süreyle Ankara'daki Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde (GATA) tedavi gördükten sonra, uygun kalp bulunamadığı için Rus ambulans uçağıyla 6 Ağustos'ta ABD'nin Cleveland kentine gönderilen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, mücadeleci olduğu kadar uzlaşmacı kişiliğiyle de tanınıyor. 83 yaşındaki Haydar Aliyev, özellikle de 1990'lı yılların başında, Sovyetler Birliği'nin dağılma sürecine girdiği dönemden günümüze geçen sürede Azerbaycan'ın geleceğine damgasını vuran bir isim. Çok uzun yıllar boyunca Sovyetler Birliği'nin bir parçası olan Azerbaycan'ın, bağımsızlığını ilan ettiği 1991 yılında, Haydar Aliyev de Nahçıvan bölgesinde Meclis Başkanlığı görevine gelmişti. Ancak, bağımsızlığı takip eden yıllarda ülkede hakim olan kaos ortamı, bir yandan Karabağ'a düzenlenen Ermeni saldırıları, diğer yandan da kendini gösteren iç savaş tehdidi üzerine Aliyev, dönemin Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'in çağrısıyla başşehir Bakü'ye döndü. Önce, Bakü'yü terk eden Elçibey'in sorumluluklarını üstlenen Haydar Aliyev, aynı yıl yani 1993'ün Ekim ayında yapılan seçimde de Cumhurbaşkanı seçildi. Aliyev, bir yıl sonra da, Azerbaycan-Ermenistan ateşkes anlaşmasını imzaladı. Aynı yıl, bir başka anlaşmaya diğer bir deyişle, "yüzyılın anlaşmasına" da imza koydu. Uluslararası petrol şirketlerinden oluşan konsorsiyumla imzalanan anlaşma, denizdeki 3 petrol sahasında araştırma ve keşif çalışmalarına imkan sağlıyordu. Haydar Aliyev'in liderliğindeki Yeni Azerbaycan Partisi, ülkede yapılan çok partili seçimde Parlamento'daki sandalyelerin çoğunluğunu kazandı. Daha sonra da referandumla yeni anayasa kabul edildi. 1998 yılına gelindiğinde Aliyev yeniden Cumhurbaşkanı seçildi. Ancak uluslararası gözlemciler "usulsüzlük" söylemleriyle gündeme gelirken, muhalefet yanlıları da protesto gösterileri düzenledi. Karabağ sorunu Aliyev'in gündeminde hep ilk sıralarda yer aldı. Aliyev aynı yıl Ermenistan Devlet Başkanı Robert Koçeryan ile Karabağ'ın geleceği konusunda görüşmelerin devam etmesi konusunda uzlaştı. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri'nin girişimiyle 2001 yılında Florida ve Paris'te yapılan görüşmelerden sonuç alınamadı. Aliyev döneminde onlarca ülkeyle diplomatik ilişki kuran Azerbaycan, 2001 yılında Avrupa Konseyi'nin tam üyesi oldu.