Balkanlar'da göç tehdidi

Avrupa Birliği (AB) üyeliği hedefinde ilerleyen Sırbistan, Bosna Hersek, Karadağ, Kosova, Makedonya ve Arnavutluk'un yanı sıra 2007'den beri AB ailesinin içindeki Romanya ve Bulgaristan ile 2013'te AB'ye üye olan Hırvatistan da nitelikli iş gücünü daha cazip gördükleri Batı Avrupa'ya kaptırıyor. Almanya'nın gündeminde olan yeni göç yasası da ekonomileri daha az gelişmiş Balkan ülkelerindeki göçü tetikleyen önemli unsurlardan bir olarak gösterilirken, doğum sayısının ölümlerden daha az olması da nüfusun azalmasındaki önemli bir etken olarak görülüyor. Nitelikli iş gücü kaybının en çok hissedildiği bölge ülkelerinden biri Bosna Hersek oldu.
AB ülkelerine vizesiz seyahat etme hakkına da sahip ülkeden, son 5 yıl içinde 172 bin kişi başta Almanya olmak üzere Batı Avrupa ülkelerine göç etti. Birçok firmanın işçi bulmakta zorlandığı biliniyor.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütünün (OECD) verilerine göre, 2005-2014'te Sırbistan'da her yıl ortalama 31 bin kişi göç etti. 2014'ten itibaren göç edenlerin rakamlarında artış gözlenirken, göç edenlerin kaçının geri döndüğüne dair net veri bulunmadığı ifade ediliyor. Bölgenin nüfus bakımından en küçük ülkesi Karadağ'da nitelikli iş gücünün göç etmesinden olumsuz etkileniyor.
Karadağ'daki "Euromost" isimli sivil toplum kuruluşunun verilerine göre, büyük çoğunluğu üniversite mezunu 7 bin civarında Karadağ vatandaşı son 3 yılda AB ülkelerine göç etti.

Makedonya'dan yoğun göç

Makedonya Devlet İstatistik Kurumunun verilerine göre, 1994-2013'te ülkeden 11 bin 380 kişinin göç ettiği ifade edilirken, Dünya Bankası başta olmak üzere birçok uluslararası kuruluş bu sayının 450 bin ile 630 bin arasında olduğunu belirtiyor. 

Arnavutluk kurumlarının verilerine göre ise 1990-2018'de yaklaşık 1.6 milyon vatandaşın göç ettiği ifade ediliyor. Bu sayının Arnavutluk nüfusunun yaklaşık yüzde 36'sına tekabül etmesi dikkati çekiyor. Arnavutluk İstatistik Enstitüsü (INSTAT) verilerine göre, sadece 2011-2017'de ülkeden 317 bin kişi göç etti. Bunların önemli bir bölümünün Avrupa ülkelerine gittiği ifade ediliyor.
Kosova İstatistik Ajansının (ASK) verilerine göre de 2017'de 11 bin 263 Kosova vatandaşı yasal ya da yasa dışı yollardan ülkeyi terk etti. Vatandaşların göç nedenleri arasında aile birleşimi, evlilik, istihdam, kalıcı göç ve eğitim gibi nedenler gösteriliyor.

 

AB üyesi ülkeler de mağdur

Bölgenin AB üyesi ülkelerinden Hırvatistan da sürekli göç veren ülkelerden biri. AB üyeliğine kabul edildiği 2013'ten beri Hırvatistan'dan 300 bine yakın kişi göç etti. 2007'de AB üyesi olan Bulgaristan'da da nüfus azalıyor.
Bulgaristan'da komünist rejimin düştüğü 1989'dan beri 2.5 milyon vatandaş Türkiye, AB ülkeleri ve ABD'ye göç etti. 2007'ye kadar ülkedeki Türklerin hedefi Türkiye'ye göç etmekken, AB üyesi olduktan sonra daha önce Türkiye'ye göç etmiş olanlar dahi AB ülkelerine yöneldi.

Serbest dolaşım hakkı nedeniyle 2007 sonrasında Bulgaristan'dan diğer AB ülkelerine göç edenlerin net sayısı bilinmese de tahminen bu sayısının 1.5 milyondan fazla olduğu ifade ediliyor. Macaristan'da da nüfus hem doğumların ölümlerden az olması hem de göç nedeniyle azalıyor.
Doğum oranlarındaki düşüş nedeniyle ülke nüfusu, 2013'te 38 bin, 2014'te 34 bin, 2015'te 40 bin, 2016'da 33 bin, 2017'de ise 40 bin azaldı. Göç edenlerle ilgili sağlıklı bir veri serbest dolaşım hakkı nedeniyle bulunamasa da bugün İngiltere'de 250 bin, Almanya'da 200 bin, Avusturya'da 80 bin olmak üzere Batı Avrupa ülkelerinde toplam 600 binden fazla Macar yaşadığı tahmin ediliyor. Bu arada, Balkan ülkelerinden göç eden nüfusun çok azının dönmesi de dikkati çekiyor.