Bangladeş'te asker yönetime el koydu

 

Bangladeş'te yaklaşık üç haftadır süren hükümet karşıtı protestolar sonunda Başbakan Şeyh Hasina istifa etmek zorunda kaldı. Hasina'nın başkent Dakka'yı helikopterle terk ettiği ve Hindistan'a gittiği bildiriliyor. Gösterilerde en az 280 kişi ölmüştü. Protestocular bugün Hasina'nın resmi konutunu bastı. Bangladeş'te yayın yapan Kanal 24 televizyonu, konutta kutlama yapan ve kameraya el sallayan kalabalığın görüntülerini yayımladı. 

 

Fransız haber ajansı AFP'ye konuşan bir gazeteci, Ganabhaban Sarayı'nın içinde "1500'den fazla kişini mobilyaları ve bardakları kırdığını" bildirdi. Bangladeş'te geçen ay kamu hizmeti veren kuruluşlarda çalışanlara ilişkin kontenjanların kaldırılması talebiyle başlayan protesto gösterileri, daha geniş çaplı hükümet karşıtı bir harekete dönüştü. Temmuz ayında başlayan olaylarda hayatını kaybedenlerin çoğu polis tarafından vuruldu.

 

Öğrenci hareketinin liderlerinden Nahid İslam, Hasina'nın istifası öncesi yaptığı açıklamada başbakanın, "cinayetler, yağma ve yolsuzluklar için yargılanmasını" istiyordu. Bangladeş'teki öğrenci protestoları, kamuda istihdamın yüzde 30'unu 1971'deki bağımsızlık savaşına katılanların çocuklarına ayrıldığı sistemin kaldırılması talepleriyle başladı. Ülke çapındaki şiddetli çatışmaları tetikleyen de bu kotalara karşı gösterilerdi. Protestolar, Yüksek Mahkeme'nin tartışmalı kota sistemini geçen ay geri getirmesiyle arttı. Ülkenin en üst düzey mahkemesi olan Anayasa Mahkemesi Pazar günü, Yüksek Mahkeme'nin gösterileri tetikleyen tartışmalı kararını bozdu. Hasina öğrenci liderlerine koşulsuz diyalog teklif ederek "Hareketin ajitasyon yapan öğrencileriyle oturmak ve onları dinlemek istiyorum. Hiçbir çatışma istemiyorum" demiş ancak protestocu öğrenciler bu teklifi reddetmişti.

 

Hep yandaşlarını korudu

 

Başbakan Şeyh Hasina'nın iktidardaki ikinci 15 yıllık döneminde altında Bangladeş büyük bir dönüşüm yaşadı, başkent Dakka'da yeni yollar, köprüler, fabrikalar ve hatta metro hattı yapıldı. Kişi başına düşen gelir son on yılda üç katına çıktı ve Dünya Bankası, son 20 yılda 25 milyondan fazla insanın yoksulluktan kurtarıldığını tahmin ediyor. Ancak pek çok kişi bu büyümenin bir kısmının yalnızca Hasina'nın iktidardaki partisi Avami Birliği'ne yakın olanlara yaradığını söylüyor. Bangladeş'teki bu durum aslında pek çok islam ülkesinin kanayan yarası. Hatta kayırmacılığın olmadığı tek bir İslam ülkesi bulunmuyor! Son aylarda Bangladeş sosyal medyasında üst düzey eski kurmaylar ve devlet memurları dahil olmak üzere, Hasina'nın bazı eski yetkililerine yönelik yolsuzluk iddiaları tartışılıyordu. Yolsuzluk iddialarının yanı sıra birçok hak savunucusu, son 15 yılda ülkede demokratik faaliyet alanının daraldığına dikkat çekiyordu.

 

Ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP), Hasina döneminde özgür ve adil seçimlerin mümkün olmadığını ve seçimlerin tarafsız bir geçici yönetim altında yapılmasını istediğini söyleyerek 2014 ve 2024 seçimlerini boykot etti. Hak grupları ayrıca son 15 yılda çoğu hükümeti eleştiren 80'den fazla kişinin ortadan kaybolduğunu ve ailelerinin onlardan haber alamadığını söylüyor. 170 milyonluk nüfusun çoğunluğu Müslüman olan Bangladeş'in şiddetten, yerleşmiş yoksulluğa ve yolsuzluğa kadar pek çok problemi bulunuyor. Ülke aynı zamanda Myanmar'daki şiddetten kaçan yüzbinlerce Arakanlı Müslümana da ev sahipliği yapıyor. 77 yaşındaki Şeyh Hasina, 1996-2001 döneminde de başbakanlık yapmıştı. Bangladeş'in 1971'de bağımsızlığını Pakistan'dan kazandığı dikkate alındığında ülkenin 53 yıllık tarihinin 20 yılında Hasina'nın izi var.