Beypazarı'nın kültür dokusu cazibe merkezi

Beypazarı, tarihi evleri, tarihi eserlerinin yanı sıra 250 yıllık tarihi çarşısının dar sokaklarıyla da ilgi çekiyor. Tüm sokakların birbirini kestiği Beypazarı'nda, insanlar her köşe başında birbirleriyle karşılaşma olanağı buluyor. Son zamanlarda artan turist akını karşısında insanlar turistlere hitap edebilecek şekilde tarihi dokunun arasında, konakların giriş bölümlerinde kafeteryalar ve konaklamaya imkan sağlayacak yerler oluşturuyor.

Turistler gönüllerince geziyor

Tarihi konaklarda yerel yemekler sunan tüm kuruluşlar tam anlamıyla dolu çalışıyor. Bu konaklarda sunulan yemeklerin tamamının patentli yemeklerin oluşturduğu mönüden olduğu belirtiliyor. Turistlergönüllerince alışveriş imkanı buluyor, bölgede yetişen ürünlerden tazeolarak yeme imkanına kavuşuyor.

İlçenin tanıtımına katkı sağlayan belediyenin başlatmış olduğu gönüllü rehberlerden de oldukça memnun kalındığı belirtiliyor. Belediyenin bastırmış olduğu broşürlerde, ilçenin tanıtım haritasının bulunması ve her gelen turiste sunuluyor olması, onların gidecekleri yerlere daha rahat ulaşmalarını sağlıyor. Ayrıca taksicilerin sabit fiyatla şehir turu başlatmaları nedeniyle de isteyen turistler, taksilere binerek şehir turu yapabiliyor ve tarihi mekanları gezebiliyor.

Safranbolu evleri gibi

Evlere girişler meyilli kesimlerde direkt olarak sokaktandır, bazı küçük bahçesi olan evlerde ise ana giriş ve bahçe girişi sokakla bağlantılıdır. Meyili az olan kesimlerde önce bahçeye, sonra eve ulaşılır ve ana cephe bahçeye yöneliktir. Halbuki, meyilli kesimlerde ana cephe sokak yönündedir, cephelerdeki çıkmalar sokaklara canlılık kazandırmıştır.

Tarih boyunca kasaba yangınlarıyla birçok defa harap olmuş, son büyük yangından sonra Safranbolu'dan gelen ustalar, Beypazarlı ustalarla birlikte çalışarak bugünkü evlerin yapımını gerçekleştirmişlerdir. Beypazarı evleri genellikle üç katlıdır. Taşıyıcı sistemi örten ahşap pervazlar harç sıva ile sıvanmıştır. Evde zemin katları taş, üst katları ahşap iskelet içinde ahşap veya kerpiç dolgu sistemi ile yapılmıştır. Evlerin planı yerel özelliklerle yoğrulmuş geleneksel Türk evi planını yansıtır. Büyük evlerde yada kanatlarda zemin katında, taşlığa bağlı hizmetkar kısmı da bulunur, zemin kat dışa ufak pencerelerle açılır.

Taşlıkta bir yalak ve ocak da bulunmaktadır. Bu mekan üst katlara, ilk üç-dört basamağı taş ahşap merdivenlerle ulaşılır. Üst katlar asıl yaşama katlarıdır. Sofa (yerel dilde çardak) etrafında yer alan odaların dışında tuvalet, mutfak gibi servis mekanları da bulunur. Üst katı orta sofalı olan evler de vardır. Esas kattan güşgana'sı olan evlere sofa ya da mutfaktaki merdiven aracılığı ile bu mahale ulaşılır. Depo olarak kullanılan bu mekana bazen bir oda da eklendiği görülür. Geleneğe göre Beypazarlılar yapacak bir şeylerin kalmadığını vurgulamak için üst katların bir bölümünü ya da tamamını işlemeden bırakırlar. Buna yerel dilde Çandı denilmektedir. Evlerin dışa dönüklüğü çıkmalarla sağlanmıştır. Çıkmalar kat boyunca ortadan, yandan, iki yandan, gönye türünde çeşitli tiplerden oluşurlar. Bazen bir cephede birkaç tür birden görülür. Bu evin planına ve konumuna bağlıdır. Çıkma alt payandaları ahşap kaplamalarla şekillendirilmiştir. Cephelerdeki pencere ve kapılar yörede aynı özellikleri gösterir.

Pencereler dikdörtgen veya kemerli, dört veya altı bölmeli, giyotin veya iki kanatlıdır. Çoğu evde pencere pervazının üstü üçgen bitirilmiştir. Pencerelerde ahşap ve demir korkuluklar yaygındır. Ancak, cumba, kafes ve kepenk gibi elemanlar da az olmakla birlikte mevcuttur. Kapılar çift yada tek kanatlı, üstü ahşap kafeslidir. Bu kafesli açıklık zemin kata hava ve ışık sağlar. Alaturka kiremitli olan çatılar bugün hızla hafif ve ucuz bir malzeme olan oluklu saca dönüşmektedir. Bazı evlerde zeminin üstünde 2-2,5 m. Yüksekliğinde bir ara kat mevcuttur. Bu kat tüm zeminin üstünü veya bir kısmını kaplar. Bu kattaki odaların dolap ve ocakları diğer katlara göre daha basit yapılmıştır. Misafirperverliği, yerel dilleri, evleri sundurmalı basit kapılarla geçiş veren bahçe duvarları, çıkmaz sokakları, Arnavut kaldırımları ile, gelen turistlerin ilgisini çeken Beypazarı'nda el sanatları da çok gelişmiştir.