logo
19 MART 2024

Bizde de var, onu biliyor muyuz?

17.12.2003 00:00:00


Değerli dostum Nevzat Bakırcı gönderdi.

Benim ilgimi çekti Sokrates'in üç filtresi. Ama Kuran'da geçen ilahî filtre daha önemli ve köklü.

Nevzat beyin e-maili şöyle:

"Eski Yunan'da Sokrates, bilgiyi saklaması sebebiyle saygıdeğer bir ün yapmıştı. Bir gün, büyük filozof bir tanıdığına rastladı ve adam ona dedi ki:

- "Arkadaşınla ilgili ne duyduğumu biliyor musun?"

- "Bir dakika bekle" diye cevap verdi Sokrates.

"Bana bir şey söylemeden evvel, senin küçük bir testten geçmeni istiyorum. Buna Üçlü Filtre Testi deniyor."

- "Üçlü Filtre?"

- "Doğru" diye devam etti Sokrates.

- "Benimle arkadaşım hakkında konuşmaya başlamadan önce, bir süre durup ne söyleyeceğini filtre etmek, iyi bir fikir olabilir. Üçlü filtre testi dememin sebebini birazdan anlayacaksın."

- "Şimdi birinci filtre; Gerçek Filtresi: Bana birazdan söyleyeceğin şeyin tam anlamıyla gerçek olduğundan emin misin?"

- "Hayır" dedi adam. "Aslında bunu sadece duydum ve......"

- "Tamam" dedi Sokrates.

- "Öyleyse, sen bunun gerçekten doğru olup olmadığını bilmiyorsun. Şimdi ikinci filtreyi deneyelim...

- "İyilik Filtresi: Arkadaşım hakkında bana söylemek üzere olduğun şey iyi bir şey mi?"

- "Hayır, tam tersi..."

- "Öyleyse" diye devam etti Sokrates.

- "O'nun hakkında bana kötü bir şey söylemek istiyorsun ve bunun doğru olduğundan emin değilsin. Fakat yine de testi geçebilirsin, çünkü geriye bir filtre daha kaldı.

İşe yararlılık filtresi: Bana arkadaşım hakkında söyleyeceğin şey benim işime yarar mı?"

- "Hayır, pek değil."

- "İyi" diye tamamladı Sokrates.

- "Eğer, bana söyleyeceğin şey doğru değilse, iyi değilse ve işe yarar değilse, bana niye söyleyesin ki?"

Sokrates'in markası meçhul filtresi böylece bitti.

Peki Kuran'ın ilahî markalı filtresi ne?

"Ey iman edenler! Eğer bir fasık size bir haberle gelirse, o haberi araştırın, soruşturun, tahlil edin." (Hücürat suresi)

Önce, fasık kim?

Fasık: Her an günah işlemeye müsait yapıdaki kişi.

Bir başka tarife göre; Günah işlemeyi umursamayan kimse. Aman, ne olmuş yani işlemişsek, diyen kimse. Yani, yaptığı hatadan pişmanlık duymayan, işlediği günahtan tövbe etmeyi gerekli görmeyen.

Bugünkü toplumda haber kaynaklarımız işte bu "fasık" kavramının ne kadar içinde, ne kadar dışında?

Fert bazında da böyle, kurumsal olarak da böyle. Toplumda oluşan kanaatlerin mimarları ne Sokrates'in filtresinden sağlıklı geçmeye müsait, ne de Kuran'ın ilahî ölçüsünden. Ama bizim için asıl olan ilahî filtre. Ve biz, çoğu zaman ve belki de çok az istisna ile her zaman bu "fasık" tiplerin yönlendirmesiyle olaylara bakıyor, daha da kötüsü, hayatımıza yön veriyoruz. Buna benzer başka çalınmış kavramlarımız daha var. Mesela modern psikolojide olduğu söylenen "men arzuyu doğurur" sözünün aslında Hadis-i şerif olduğunu bilir muydunuz?

"Yasaklanana karşı insanın hırsı, tamahı, arzusu çoğalır" buyuran Hz. Muhammet (as) bu sözü söylediği zaman modern psikoloji falan yoktu.

Yine Batı kültüründe Otto Rank (okunuşunu ve yazılışını tashih etmek size), izafe edilen "temel sıkıntı" kavramı, Otto'dan çok daha önce İslam kültüründe var. Otto'ya göre, insandaki temel sıkıntı "ayrılışlarda" saklı. Ana rahminde başlayan bu "ayrılış/kopma/uzak kalma", anadan, oyuncaklardan, mahalle arkadaşlarından, okul arkadaşlarından? devam eder ve akranlardan/yaştaşlardan koparak hitam bulur, sona erer.

Fikri yapısı "müşahhaslarla/görünenlerle" sınırlı Batılı için bu düşünce normaldir.

Ama "mücerrede" inanmak zorunda olan Müslüman için olay şöyledir: Allah'tan bir parça olarak beden kafesine hapsedilen "ruh" asıl kopuşu/ayrılışı/uzak kalışı yaşayandır. Eğer meydana gelen bu "asıldan mahrumiyet" yani Allah'tan kopuş, O yüce yaratıcıya ibadet ile telafi edilmezse hep sıkıntı olarak kalacaktır insanda.

"Dikkat edin kalpler ancak Allah'ın zikriyle tatmin olur, sükun bulur, huzura erer" ayeti buna işaret eden yeterli en önemli ölçüdür. Ve insandaki bu "temel sıkıntı" ruhun beden kafesinden kurtulup asıl sahibine ulaşmasıyla, yani ölümle son bulur. Sadece gördüğüne inanan için bu hakikat, olsa olsa "çanak, çömlek, entari ve gömlek" şeklinde izah edilebilir ancak.

Ah keşke kendi değerlerimizi de yeterince bir bilebilsek.
 
Müslim Karabacak / diğer yazıları
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
İsrail'den Refah'ta yeni katliam
En az 14 Filistinli öldürüldü
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
İsrail'den Refah'ta yeni katliam
En az 14 Filistinli öldürüldü
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.