BO'AZLARIN KAPATILMASI VE ALMANYA'YA BORÇLANMA TEKLİFİNİN YAPILMASI 27 EYLÜL 1914 -I-
04.11.2009 00:00:00
Rus tarihini incelediğimiz zaman XVIII ci yüzyılın başlangıcından beri geliştirmeye ve tatbikata koyduğu Pan Slavizm ideali, Slavlar üzerinde egemen olan Osmanlı ve Avusturya Devletlerini yıkarak sıcak denizlere ulaşmaktı. Bu siyasası ile Sılavları bir Dünya devi yapmaktı. Bu işe önce Balkan'larda başlayarak Osmanlı'yı halletmekti. Nitekim II ci Balkan savaşı ile bunu gerçekleştirmiştir. Osmanlı'nın elinde sadece Trakya ve Boğazlar bölgesi kalmıştır. Sıra Avusturya'ya gelmişti. Çıkabilecek olan Genel savaşta da onun hallini ve Boğazların açılımını sağlamak ister. Onun bu emperyalist istekleri ve idealleri Birinci Genel savşın temel sebebini oluşturur. Yalnız Rusya Genel savaş durumunu hazırlarken Osmanlı Devletinin yansız kalmasını ister. İşin başında bu siyasasında da başarılıdır. Çünkü O savaş başlayınca önce Almanya ve Avusturya'nın ezilmesini sağlamak, Ondan sonra Boğazlar ve Anadolu topraklarına sahip olmaktı. Zaten 8 Şubat 1914 anlaşması ile Doğu Anadolu'nun yönetiminde Osmanlıya ortak olmuş vaziyetteydi. Goben ve Breslav Kruvazörlerinin Osmanlı'ya sığınması, Üçlü Anlaşma gurubunun Boğazlarla mecburen ilgilenmesini sağlar. Bir olup bitti ile Marmara'ya geçen gemiler konusunda Sadrazam Sait Halim paşa, Hükümetinin yansız olduğunu ve gemiler hakkında da bazı inancalar verir. 20 Ağustos 1914 günü Rusya'nın Belgrat Büyük Elçisi Prens Trubetskoy, İstanbul Rus Büyük Elçisi Gris'e bir tel çekerek, Rusya'nın İstanbul ve Boğazlar ile ilgili amacını açıklar ve ona şunları söyler:""BU savaşta Rusya için ana amaç İstanbul ve Boğazlardır. Osmanlı şu anda tarafsız kalıyor. Onun toprak bütünlüğü Üç Büyük devlet tarafından inancalanıyor. Buna rağmen barış yapılırken Karadeniz'de kıyısı olan devletler için savaş gemilerini Boğazlardan geçirme imkânını elde etmemiz gerekir."" Karadeniz'de kıyısı olan Devletler Rusya ile ortak bir kültüre(Slav) sahip olan Ortodoks hırstiyandırlar. Yalnız Bulgar'lar Türk olmalarına rağmen Hıristiyanlığı benimsedikten sonra Ortodoks-Slav kültürünü benimsemişlerdir. Bu yönde hareket edildiği takdirde, Ona göre Karadeniz bir Slav Denizi olacaktır. Rus Büyük Elçisi Gris, 20-21 Ağustos tarihlerinde Cavit Beye İstanbul ve Boğazlar ile ilgili düşüncelerini açıklar Cavit Bey de bu görüşme ile ilgili bilgileri not defterine şöyle not düşer.:"" Bu aralık Boğaz meselesinden de bahsetti. Boğazların İngiliz ve Rus donanmalarına açık bulunmasının iyi olacağını, Rus donanmasının bize karşı durmak isterse İngiltere'nin Ruslara karşı geleceğini söyledi. Şiddetle itiraz ettim. Atinin ne şekilde tecelli edeceği bilinmediği için bizce bu hususta bir angajman(Üstenme) alınması mümkün değildir. Bunun üzerine sözü kapadı ve bundan bahsetmek için kendisine hükümetinden bir mezuniyet verilmediğini söyledi"" Rus Büyük Elçisi savaş boyunca Boğazların İngiliz ve Ruslara açık olmasını savunur Bu durumun olması için Osmanlı'nın savaş boyunca yansız kalması gerektiğini hissettirir. Cavit bey de yansızlıktan yana olan bir siyasa yanlısı ve Sadrazamın görüşlerini beğenen bir üyedir. Savaştan sonra Rusya'nın nasıl bir siyasi davranışta bulunacağını bilmediği için onlara güvenirliği olmadığı için daha geniş konuşmaz. Yansızlık konusunda tek güvencesi İstanbul'daki İngiliz Büyük Elçisi Male'nin kendisine söylediği sözlerdir.""Male, Osmanlı Devleti savaş boyunca tarafsız kalırsa, Üçlü Anlaşma da savaşı kazanırsa İngiltere, Boğazlardaki Rus ihtiraslarını durduracak bir tedbir düşünüyor sözüne çok güveniyor. Bu nedenle Cavit Bey savaş sonuna kadar ülke ihtiyaçlarını karşılayacak mali bir kaynak bulursa Yansızlık onun için en iyi yoldu.
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011