Ziraat Mühendisleri Odası'ndan (ZMO) yapılan yazılı açıklamada üretim maliyetlerinin yüksek olmasında dolayı tarım sektöründe üreticilerin kazanç sağlayamadığına dikkat çekildi.

Türkiye'nin tarımsal üretiminin talebi karşılayamaması nedeniyle her geçen gün artan tarımsal ithalatın, gıda güvenliği tehlikeye attığı ve dışa bağımlılığı artırdığına vurgu yapılan açıklamada, bu durumun Türk çiftçisinin kârlı bir üretim yapamayarak üretim süreçlerinin dışında kalmasına yol açtığı ifade edildi.

Bu bağlamda 'neden iç talebi karşılayacak üretimi gerçekleştirilemiyor, çiftçimiz neden üretemiyor' sorularının cevap beklediğine dikkat çekilen ZMO açıklamasında şunlar kaydedildi: "Bu sorulara verilecek ilk yanıt, girdi fiyatlarının yüksekliği ve çiftçimizin kazanamıyor olmasıdır. Bu yanıtın doğruluğunu teyit edecek farklı veriler bulunmaktadır. Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından yayımlanan, yurtiçi ve yurt dışı et fiyatları ile girdi fiyatlarını gösteren Haftalık Piyasa Bültenleri, süreç içindeki değişimin izlenebilmesi açısından önemli bir kaynaktır. Çok fazla geriye gitmeden, söz konusu bültenlerde yer alan son dört yılın verileri incelendiğinde, çiftimizin neden üretemediği sorusunun yanıtı kolaylıkla görülmektedir."

Yem fiyatındaki artış et fiyatlarını katladı



ESK'nin haftalık bültenlerine göre 2015 yılı Aralık ayının son haftasında perakendede 25.75 TL olan kıyma fiyatı, 2018 yılı Aralık ayının sonunda 31 TL'dir.

Bu 3 yıldaki fiyat artışı yüzde 20'ye tekabül ediyor. Aynı dönemde kuşbaşı et fiyatlarındaki artış ise yüzde 16'yı buldu. Tüketici fiyatlarına bakıldığında, 2015 yılının son haftasında kuşbaşı et fiyatı 38.17 TL iken, 2018 yılının son haftasında 44.2 TL'dir. Bu dönemde kuşbaşı et fiyatı yüzde 16 arttı.

Tüketici kuzu eti fiyatı 2015 yılının son haftasında 30.57 TL iken, 2018 yılının son haftasında 49.62 TL'ye yükseldi. Kuzu etindeki fiyat artışı ise yüzde 62 oldu.

Aralık 2015 ile Aralık 2018 arasındaki 3 yıllık dönemde çiftçinini en önemli gider kalemlerinden olan yem, mazor ve gübre fiyatlarındaki artışlara bakıldığında dikkat çekici bir manzarayla karşılaşılıyor. 2015 yılı değerleri baz alındığında, ESK haftalık bültenlerde yer alan yemlerin tümünün fiyatındaki ortalama artış yüzde 51'i buldu.

Bu ortalama değere karşın, söz konusu dönemde silajlık mısır yüzde 67, saman yüzde 61, mısır ise yüzde 59 ile ortalamanın üzerinde bir artış gösterdi.

Değerlendirme yapılan 2015-2018 arası dönemde motorin fiyatı yüzde 69, DAP gübresi fiyatı yüzde 55 artarken, üre gübresi ise yüzde 71 ile dikkat çekici bir artış gösterdi.

Tüm bu veriler değerlendirildiğinde, et fiyatlarında yüzde 20 civarından bir artış söz konusu iken, yem fiyatlarında yüzde 51, motorin fiyatlarında yaklaşık yüzde 70 ve gübre fiyatlarında ise ortalama yüzde 63'lük bir artışın söz konusu olduğu görülüyor.

Enflasyon da darbe vurdu

Üretim maliyetleri altında zor günler yaşayan tarım köylüsü, enflasyon nedeniyle de büyük kayba uğradı.

Son üç yıla ait yıllık enflasyon göz önüne alındığında, 2015 yılı Aralık ayındaki 100 birimlik değer, tüketici fiyatları enflasyonu dikkate alındığında 64'e, üretici fiyatları enflasyonu dikkate alındığında ise 50'ye düştü.

Aynı dönemde Euronun değeri ise iki katına çıktı. ESK Haftalık Piyasa Bülteni Verileri üzerinden ZMO tarafından yapılan bu genel değerlendirme, Türkiye'deki tarımsal üretimin içinde bulunduğu ağır durumu ortaya koyuyor.

Tarımsal üretimde üretim maliyetlerinin azaltılmasına, çiftçilerimizin üretime devam etmesine yönelik adımların ihmal edilmeden bir an önce atılması gerektiğine vurgu yapılan ZMO açıklamasında, "mevcut durumun sürdürülmesi halinde gıda ihtiyacımızın karşılanmasında daha fazla dışa bağımlı bir ülke haline gelmemiz kaçınılmaz bir sonuç olacaktır" ifadeleri kullanıldı.



SELİM AYANOĞLU/İSTANBUL