logo
19 MART 2024

Bugün Adana Mutabakatı neden olmasın?

25.10.2019 00:00:00

Adana Mutabakatı, Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasında dönemin Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in arabuluculuğuyla 20 Ekim 1998 tarihinde Adana'nın Seyhan ilçesinde imzalandı. 

Bu anlaşmada Türk tarafını Büyükelçi Uğur Ziyal, Suriye tarafını ise Suriye Siyasi Güvenlik Başkanı Tümgeneral Adnan Badr el-Hassan temsil etti.

Adana Mutabakatı'nın önemini anlayabilmek ve "Bugün niçin Adana Mutabakatı gündemde?" sorusuna cevap verebilmek için öncesinde yaşanan gelişmelere bakmamız gerekiyor.

1998 yılında Suriye'nin başında Hafız Esad vardı ve 2000 yılına kadar Suriye Devlet Başkanı'ydı. 

O yıllarda Suriye üzerinden Türkiye'ye terör saldırılarında ciddi bir artış yaşanıyordu. 24 Temmuz 1998'de Milli Güvenlik Kurulu'nda (MGK) bu tehdit ele alındı ve Suriye yönetimi bu konuda en üst perdeden ikaz edildi. 

Terör tehdidi sebebiyle gerginlik had safhaya çıkınca 3 ay sonra 20 Ekim'de Adana Mutabakatı imzalandı.

Mutabakatın maddelerini dünkü yazımızda aktarmıştık. 

Özetle ifade etmek gerekirse; mutabakata göre, her iki devlet de başta PKK olmak üzere kendilerini tehdit eden terör örgütlerine karşı önlemler alacak ve onların kendi toprağındaki tüm faaliyetlerine engel olacak. Karşılıklı olarak terör için hiçbir ikamet, lojistik, eğitim, ulaşım ve silah kapasitesine müsade etmemek konusunda anlaşan iki ülke ortak operasyonlar, tutukluların iadesi ile bilgi, belge ve istihbarat paylaşımı alanlarında işbirliği yapacak.

Bu mutabakatla gerginlik son bulmuş, PKK lideri Öcalan Suriye'den kaçmak zorunda kalmış, Suriye'den terör tehdidi bitmiş, yeni ve temiz bir sayfa açılmıştı.

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Prof. Dr. Haydar Baş, yıllardır hep, "Bölgesel sorunlar ancak bölge ülkelerinin işbirliğiyle çözülmelidir" tavsiyesinde bulunmaktadır. Esasen 1998'de imzalanan Adana Mutabakatı, savaş noktasına gelen komşu iki ülke arasındaki gerilimin, kurulacak doğru diplomasi ile bir anda nasıl ortadan kalktığının en bariz göstergesidir ve Prof. Dr. Baş'ın bu tavsiyesinin doğruluğunun ispatıdır.

İki ülke arasındaki barışçıl diplomasi, elbette ki uluslararası hukuka göre de kabul edilebilir ve gerilim üzerinden beslenmek isteyenlerin de bütün planlarını alt üst eder.  

Bugün de yine ciddi gerilimler yaşıyoruz. 

Vekâlet üzerinden yürütülen terör savaşları, dış müdahalelerle ordulaşan, hatta siyasi bir zemin elde etmeye çalışan terör grupları maalesef Suriye'de sınırımıza yakın bölgelerde cirit atıyor.

Barış Pınarı Harekâtı ile terörü en azından 120 kilometrelik bir şeritte 30 kilometre kadar uzağa ittik ama elbette ki bu kesin çözüm getirmeyecek, sahadaki Mehmetçiğimizin başarısını diplomatik bir zaferle de taçlandırmak zorundayız. Rusya'dan gelen "Adana Mutabakatı güncellenebilir" teklifi bu noktada dikkate alınması gerekmektedir.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ve Suriye liderliklerinin gerekli görmesi halinde, Adana Mutabakatı'nda birtakım değişiklikler yapılmasını destekleyeceklerini söyledi. 

"Ankara ile Şam arasında diyaloğun, 1998'de imzaladıkları Adana Mutabakatı'na dayandırılması gerektiği açık" diyen Lavrov, şunları söyledi: 

"Nihayetinde taraflar temasları esnasında söz konusu mutabakatı bir biçimde netleştirmek ya da onda birtakım değişiklikler yapmayı gerekli görür, bunu karşılıklı olarak kabul edilir bulurlarsa, bu onların kararı olur, tabii ki biz de bunu kabul eder ve destekleriz."

Konu önceki gün Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin arasında gerçekleşen Soçi Mutabakatı'nın da gündemindeydi ve mutabakatın 4'üncü maddesinde yer aldı. İlgili maddede, "Her iki taraf Adana Anlaşması'nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması'nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır" denildi.

Peki, bu mutabakatın yeniden devreye sokulması bugün çözüm getirir mi? Rusya, gerek Putin'in ifadeleriyle gerekse Lavrov'un açıklamalarıyla bunu destekleyeceklerini zaten ifade ediyor. Putin Soçi Zirvesi'nde yaptığı basın açıklamasında, "Suriye'de kalıcı istikrarın sağlanması, ancak bu ülkenin toprak bütünlüğüne saygı duyarak olur. Bu bizim ilkesel tutumumuzdur. Bölgedeki barışı ve istikrarı, Türkler ve Suriyeliler birlikte sağlayacak. Karşılıklı saygı olmazsa bu mümkün olmayacak" ifadelerini kullandı.

Alman Die Welt gazetesi, "Erdoğan Esad'ı reddetme tutumunda devam ederse, bölgede daha da fazla tecrit olabilir. Putin tam da buna engel olmak istiyor. Çabası Türkiye'yi Esad ile diyaloga yönlendirerek Suriye'nin savaş sonrası düzenine dair Rus bakış açısını nihayet gerçekleştirmek. İranlılar da bunu destekliyor. Bunun için Moskova ve Tahran 1998 yılında imzalanan Adana Anlaşması'nı kullanıyor. O zamanlar Suriye ve Türkiye, daha önce Ankara'ya düşman olan Şam'ın PKK'ya desteği sonlandırması ve Türkiye'ye yönelik riski azaltmak için Suriye-Türkiye sınırında devriye görevi yapması konusunda uzlaşmıştı" yorumunu yaptı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Adana Anlaşması'na vurgu yapılan Soçi Mutabakatı konusunda Esad'ın Putin'e teşekkür ettiğini bildirdi. Yani Esad yönetimi de buna sıcak bakıyor. Soçi Mutabakatı ile ilgili ABD Başkanı Trump'ın "Türkiye, Suriye ve Ortadoğu'ya ilişkin iyi haberler geliyor gibi. Daha başka bilgiler de gelecek" ifadeleri böyle bir ilişkiye ABD'nin de hayır diyemeyeceği kanaatini uyandırıyor.

Yani sorunların Adana Mutabakatı'nın güncellenmesiyle çözülmesi, hem Türkiye'nin hem de Suriye'nin çıkarına olacak. 1998'de bunu başardık bugün neden olmasın?

Böyle bir mutabakatla, meşru bir zeminde terör sorunu ortadan kalkar, mülteciler güvenli bir şekilde ülkelerine döner, Suriye'nin toprak bütünlüğü korunur, Türkiye'nin ulusal güvenliğine olan tehdit bertaraf olur, şu yoklukta harcadığımız milyarlarca dolar da kasamızda kalmış olur. 

Ne diyelim, aklın yolu birdir. 

 
Murat Çabas / diğer yazıları
"Akıllı tarım uygulamalarıyla verimi 40'a katlayacağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
İsrail duyuru yapmadan Refah'a saldırı başlattı
Çok sayıda Filistinli hayatını kaybetti
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
"Akıllı tarım uygulamalarıyla verimi 40'a katlayacağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
İsrail duyuru yapmadan Refah'a saldırı başlattı
Çok sayıda Filistinli hayatını kaybetti
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.