Cezayir, Fransa ile ipleri kopardı koparacak

Cezayir ile eski sömürgecisi Fransa arasındaki gerilim tırmanıyor. Cezayir resmi ajansı APS'de "France 24... Çöplük Kanalı" başlığıyla yayımlanan makalede, France 24, Cezayir tarafından terör örgütü listesine alınan ayrılıkçı "Amaziğ-Berberi Kabail Bölgesi Kendi Kaderini Tayin Hakkı Hareketi"nin (MAK) propagandası çerçevesinde yayın yapmakla suçlandı. Makalede, Fransız kanalının, yangınlardan etkilenen diğer 17 bölgeyi göz ardı ederek bunun yerine 'terör örgütü MAK' tarafından hedef alınan iki kentten bahsetmeyi tercih ettiği vurgulandı. Fransız dış basın yetkililerinin ders çıkarmak ve bu kanalın birçok Afrika ülkesi tarafından istenmeme nedenini anlamak için neyi beklediği sorusuna da yer verilen makalede, "Fransa'nın, istenmeyen hale geldiği Afrika'da artık yeri yoksa, bunun suçu, nefreti yayan ve kaosu kışkırtan medya kompleksi France Medias Monde'nindir" ifadeleri kullanıldı. Makale dilinin "keskinliği", Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun'un Haziran ayında planlanan ziyaretinin ertelenmesiyle birlikte işaretleri geçen Mayıs ayında başlamış gibi görünen Cezayir-Fransız ilişkilerinde yeni bir krizi ortaya koyuyor.


Macron'dan Cezayir'den 'af dilememe' çıkışı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 12 Ocak'ta, ülkesinin Cezayir'deki sömürge tarihi için af dilemesinin bir şeyi düzeltmeyeceğini belirterek, "Af dilemek zorunda değilim" demişti. Macron, Le Point dergisinden Cezayirli yazar Kamel Daoud'a verdiği röportajda, Fransa'nın sömürgecilik nedeniyle Cezayir'den af dilemesi gerektiği yönündeki çağrılara, "Af dilemek zorunda değilim. Mevzu bu değil, bu ifade (af dilemek) tüm ilişkileri koparır." yanıtını verdi. Mayıs 2021'de "Hazreti Peygamber'e hakaret ve alay etmek" suçlarından yargılandığı davada iki yıl hapis cezasına mahkum edilen ve daha sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılan Cezayirli aktivist Emira Buravi, 7 Şubat'ta Tunus üzerinden Fransa'ya kaçtı. Siyasi aktivist Buravi'nin Fransız diplomatların desteğiyle yasa dışı yollarla ülkeden kaçırıldığını belirten Cezayir yönetimi, 8 Şubat'ta tepki amacıyla Cezayir'in Paris Büyükelçisi Said Musa'yı istişare için ülkeye çağırdı.

Cezayir'den Fransa'nın Afrika'daki askeri varlığına tepki

Cezayir Genelkurmay Başkanı Said Şankariha, 2 Nisan'da, Fransa'yı işaret ederek, yabancı güçlerin "terörle mücadele" gerekçesiyle bölgeye askeri müdahalede bulunmasına karşı olduklarını açıklamıştı. Genelkurmay Başkanı Şankariha, başkent Cezayir'deki Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nda düzenlenen bir programda yaptığı konuşmada, "Cezayir, terörle mücadele bahanesiyle bölgeye her türlü dış müdahaleyi reddediyor. Çünkü bu, büyük bir başarısızlık olduğu kanıtlanmış bir yaklaşımdır" dedi.
Fransa'nın 2013'teki Mali müdahalesine de karşı çıkan Cezayir, Sahel bölgesinde kurulan Fransa liderliğindeki terörle mücadele koalisyonlarına katılmayı da reddetmişti.

Cumhurbaşkanı Tebbun'un Paris ziyareti ertelendi

Cezayir Cumhurbaşkanlığı, 15 Ocak'ta Cumhurbaşkanı Tebbun'un Mayıs ayında Fransa'ya resmi bir ziyarette bulunacağını duyurdu.
Ancak aktivist Buravi meselesi sonrası iki ülke arasında gerilen ilişkiler nedeniyle bu ziyaret gerçekleştirilmemiş ve daha sonra haziran ayına ertelendiği bildirildi. Buna rağmen Cumhurbaşkanı Tebbun, 17 Haziran itibarıyla sırasıyla Katar, Çin ve Türkiye'ye resmi ziyaretler gerçekleştirerek böylece Paris ziyaretini de rafa kaldırmış oldu.

Cezayir Milli Marşı'ndaki Fransa'ya atıf geri getirildi

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 12 Haziran'da ülkesi ile Fransa arasındaki siyasi ve tarihi rekabet ortamının dikkate değer bir kriz yaşadığı dönemde Cezayir Milli Marşı'nda Fransa'ya karşı yapılan atfın geri getirilmesi yönünde karar aldı. Milli marşın Fransa ile ilgili kısmında, "Ey Fransa, serzeniş vakti geçti, biz o günleri kitap gibi kapattık. Ey Fransa, bugün hesap günüdür, hazırlan ve cevabı bizden al. Devrimimizde karar kesin. Cezayir'in yaşaması için kararlıyız" ifadeleri yer alıyor.

Yeni bir kriz daha

Tüm bu gelişmelerin yanı sıra Cezayir resmi ajansı APS'nin, bir Fransız kanalına ve ardından Paris yönetimine bu kadar yoğun saldırısı, Tebbun ve Macron'un ikili ilişkileri normalleştirmeye yönelik mükerrer girişimlerine rağmen Cezayir-Fransa ilişkilerinin bozulduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. APS'nin sert eleştirisinin Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna'nın Haziran ayında, Cezayir Milli Marşı'ndaki Fransa'ya karşı yapılan atfın geri getirilmesine ilişkin eleştirisiyle başlayan krizin ardından gelmesi, ikili ilişkilerin yeniden çıkmaza girdiğini gösteriyor. Cezayir Dışişleri Bakanı Ahmed Attaf, Fransız mevkidaşı Colonna'nın eleştirisine alaycı bir tavırla, "Belki milli marşın müziğini de eleştirebilir. Belki müzik de ona uymuyordur. Bazı Fransız partileri veya politikacılar, Cezayir adının siyasi amaçlarla kullanılmasının kolaylaştığını görüyor" demişti. AA