Cömertlik şifadır

Cömertlik, sahip olduğumuz  imkânları meşrû ölçüler içinde, gönüllü olarak ve karşılık beklemeden başkalarının yararına sunma davranışıdır. Çin atasözü "mutlu olmak istiyorsan birine yardım edin" der. 

Kansas üniversitesinden Daniel Batson'un çalışmasında, cömertliğin her insanın içinde var olan güçlü bir kaynak olduğu bildirilmiştir. Cömertliğin faydaları sadece toplumsal değil. Dr. Gafman ve ekibi insanların bir şeyler verdikleri veya ödül aldıkları zaman aynı beyin aktivitelerine sahip olduklarını söylüyor. Cömertlik açısından  en yüksek verme davranışına sahip olan bireylerin prefrontal kortekslerindeki aktivasyon da aynı derecede yüksek olarak bulgulanmış. 

İnsanların başkalarının iyiliğini kendilerininkinin önüne koyduklarında beynin yemek ya da cinsellik gibi haz veren bölümlerinin harekete geçtiği görülmüş. Yani  cömertlik sayesinde beynimizin haz ve sosyal bağlantı ile ilişkili bölümleri de harekete geçer. Sevdiğimiz birini ya da evladımızı gördüğümüzde beynimizde neler oluyorsa cömert olduğumuz zamanlarda da beynimizde aynı ödül mekanizmaları harekete geçiyor. Ayrıca salgılanan endorfin ruh ve beden sağlığımıza katkı sağlıyor. Bu durum cömertçe vererek ne çok şey aldığımızı, doğamızın buna yatkın olduğunu gösteriyor. 

Health Psychology dergisinde yayınlanan bir makaleye göre başkaları için para harcamak, onların bir sorununu gidermek sağlığımıza iyi geliyor. Araştırmacılar, iyilik için başkalarına para vermek ile kardiyovasküler sağlığın basit bir ölçüsü olan tansiyon arasındaki ilişkiyi incelediler. Yüksek tansiyon teşhisi konulmuş hastalardan hayır işleri için daha çok para harcayan katılımcıların, daha az harcayan katılımcılardan daha düşük tansiyona sahip oldukları görüldü. Yani başkalarına yardım  yapmak, kalp ve damar sağlığımıza da iyi geliyor. 

University of British Columbia'da doktor Ashley Whillans, yardım maksadıyla başkaları için para harcamanın, stresin  sağlık üzerine zararlarını azaltmada işe yarayabileceğini belirtiyor. Özellikle artan depresyon vakaları ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar şu sonucu ortaya koymuş; insanların mutlu olabilmesi için başkalarının da mutlu olması gerekiyor. Yardım yapmanın cömertliğin  antidepresan etkisi var. 

Cömertlik  sadece karşı tarafı değil, kişinin kendisini de mutlu ediyor. Korku, endişe, depresyon ve anksiyeteyi azaltıcı bir etkisi var. Yardım yaptığı zaman kişinin öz saygısı da artıyor. California Üniversitesi profesörlerinden Sonja Lyubomirsky, son 20 yılda yaptığı bir dizi deneyle  başkalarına yardım  yapan cömert  insanların daha mutlu oldukları sonucuna ulaşmış, hatta çoğu zaman kendilerine iyilik yaptıklarında duydukları mutluluktan bile daha fazla mutlu oldukları sonucuna varmış. 

Lyubomirsky'ye göre başkasına yardım etmek insanı kendi sorunlarından uzaklaştırıyor. Oxford araştırmacısı Curry de benzer araştırmaları incelemiş ve pek çok çalışmada, yardım  yapmanın insanlara kendilerini duygusal olarak daha iyi hissettirdiği sonucuna varmıştır. 

Başkalarına yapılan yardım tıpkı antidepresanlar gibi etki ederek  serotonin üretimini ve sonrasında endorfin hormonunu artırmaktadır. Serotonin yaraları iyileştirir, sakinleştirir ve mutlu eder. Asıl çekici olan cömertliğe şahit olan herkeste serotonin ve endorfin artmaktadır ve bu durum  toplumsal mutluluğa sebep olmaktadır. 

Cömertlik  aynı zamanda oksitosin üretimini sağlar. Oksitosin sosyal bağları kuvvetlendirir, anında rahatlama etkisi yaratır, güveni arttırır, bağışıklık sistemini güçlendirir. Cömert insanlarda  stres hormonu olan kortizolün daha düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir.   

Cömertlik  aynı zamanda bir ibadettir. Peygamber efendimiz "Cömert insan, Allâh'a, Cennet'e ve insanlara yakın; Cehennem ateşine uzaktır. Cimri ise, Allâh'a, Cennet'e ve insanlara uzak; Cehennem ateşine yakındır. Câhil cömert, Allah Teâlâ'ya, cimri âbidden daha sevimlidir." buyurmaktadır (Tirmizî, Birr, 40/1961). 

Yine bir hadis-i şerifinde "Cennet cömertlerin yeridir" buyurmuştur. Her  toplumda merkez insanların, toplayıcı şahsiyetlerin ve başarılı liderlerin ortak özelliklerinden birisi, istisnasız hepsinin cömert oluşudur. Verici şahsiyetler, etraflarına daima pozitif enerji yayarlar. Bu enerji söz ve davranışlarında ve hatta sükutlarında bile ortaya çıkar ve muhataplarını etkisi altına alırlar. Nitekim kültürümüzde "Cömerdin yemeği şifa; cimrinin yemeği ise dert olur" denilmiştir. 

Verici insanlarda her zaman  huzur hakimdir. Cömertlik bizim kültürümüzde fazlasıyla bulunmaktadır ve cömertlik  yapılması durumunda kişilere inanılmaz mutluluklar yaşamakta  ve topluma da örnek olmaktadır. Ancak burada mühim olan davranışın kendisi değil, kişiyi cömertliğe sevk eden niyet ve sebeplerdir. Bu itibarla gurur ve gösteriş için yapılan cömertçe hareketler, niyet samimi olmadıkça bir kıymet ifade etmez. Övülmek veya teşekkür beklemek için veren de cömert sayılmaz.