RECEP BAHAR / DETAY HABER

Doğu Avrupa ülkeleri özellikle Avrupa Birliği üyeliğiyle birlikte nüfus kaybetmeye başladı. Ukrayna ve Moldova örneğinde ise iç siyasette tutarsızlık, ülke kaynaklarının belli ellerde toplanması, yolsuzluk, kötü yönetim, Sovyetler Birliği döneminde kalma sanayi sisteminin bütünlükten yoksun olması (Sovyetler Birliği (SSCB) bir makinenin ya da aracın tek bir ülkede üretilmesine olanak vermemişti. Farklı parçalar farklı cumhuriyetlerde üretildiğinden 1990 yılında SSCB'nin dağılması sonrasında bağımsızlığına kavuşan cumhuriyetlere bölük pörçük bir sanayi altyapısı kalmıştı) etkin oldu.

Ukrayna ve Romanya'da çöküş

Son 10 yılda nüfus açısından en ciddi darbeyi Ukrayna yedi. Dünyada doğum hızının en az olduğu ülke konumundaki Ukrayna'nın nüfusu son 10 yılda 1 milyon 740 bin kişi azaldı. Özellikle genç Ukraynalıların başta İngiltere ve Polonya olmak üzere Batı ülkelerine göç etmeleri nüfusun erimesinde etkili oldu. Ukrayna'nın nüfusu bağımsızlığını kazandığı 1990'da 52 milyonu aşıyordu. Ülke 30 yılda 8 milyon insanını kaybetti! Nüfus sorunu yaşayan ülkelerden biri de Romanya... Romanya'nın nüfusu 1990'da 23.2 milyon idi. 2010 yılında nüfus 20.25 milyona, 2020'de ise 19.29 milyona geriledi. Ülke nüfusu 30 yılda yaklaşık 4 milyon azaldı. Romanya, 2007'de AB'ye üye oldu. O zaman ülke nüfusu 20.9 milyondu ancak aradan geçen 14 yılda nüfus 19.2 milyona düştü!

Bulgaristan nereye?

Bulgaristan'da nüfusun son 10 yılda yüzde 11.5 oranında azalması ülkede endişe yaratıyor. Ülkenin 1990'da 9 milyon olan nüfusu 2020'de 6.9 milyona düştü! Ulusal İstatistik Enstitüsü (NSİ) Başkanı Sergey Tzvetarski, Parlamento'nun geçen yıl yapılan nüfus sayım sonuçlarını yorumlayan "Yurt Dışında Yaşayan Bulgarlar Komisyonu" üyeleri ile görüşmesinde, "Son 10 yılda nüfus 844 bin kişi azaldı. Düşüşün yüzde 53'ü ölenlerin sayısının doğanların sayısından fazla olmasına, yüzde 47'si ise göçe bağlı" dedi. Nüfusun azalmasını etkileyen göç faktörüne değinen Tzvetarski, 950 bin Bulgarın, ülkenin 2007 yılında üyeliğine geçtiği Avrupa Birliği (AB) ülkelerine göç ettiğini kaydetti. Almanya'da 342 bin, eski AB üyesi İngiltere'de 102 bin, İtalya'da 56 bin, Belçika'da 40 bin ve Hollanda'da 37 bin Bulgarın yaşadığına işaret eden Tzvetarski, "Toplam 1.5 milyon vatandaşımızın yurt dışında yaşadığı tahmin ediliyor. En yoğun göç İngiltere, Belçika ve Hollanda'ya oluyor." diye konuştu. Ekonomi uzmanı Petar Ganev de "2021 yılında ölü sayısındaki artışta 100 yıllık rekor kırıldı" şeklinde konuştu. Geçen yıl ülkede ölenlerin sayısının bir önceki yıla göre 40 bin arttığını anlatan Ganev, şöyle devam etti: "NSİ'nin resmi verilerine göre 2021'de 147 bin 727 kişi ölmüş. Birinci Dünya Savaşı'nın yaşandığı 1918'de ölenlerin sayısının 151 bin 525 olduğunu göz önünde bulundurursak, geçen yıl ülkemizde ölenlerin sayısında gerçekten bir rekor kırıldığını görüyoruz. Covid-19 salgını öncesi Bulgaristan'daki yıllık ölümler 107 bin dolaylarında olmuştur." Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Bulgaristan Temsilcisi Dr. Skender Sila da Ulusal Devlet Televizyonuna (BNT) açıklamasında, "Ülkede olup bitenler tam bir trajedi. 2021 yılında 23 bin kişi hayatını kaybetti" dedi. Bulgaristan nüfusu oranla Covid-19'da ölümlerde Peru'nun ardından dünyada ikinci sırada yer alıyor. Ülkede 15 Ocak itibariyle toplam 812 bin vaka saptandı ancak 32 bin 42 kişi hayatını kaybetti.

Moldova da aynı yolda

Doğu Avrupa ülkelerinden Moldova'nın nüfusu da son 10 yılda 2 milyon 861 binden 2 milyon 618 bine düştü. Nüfus kaybeden ülkelerden biri de Polonya. Nispeten istikrarlı bir ekonomiye sahip olsa da Polonya'nın nüfusu son 10 yılda 38 milyon 40 binden 37 milyon 950 bine geriledi. Ülkenin nüfusu 1999'da 38 milyon 660 bindi. Polonya az da olsa dış göç alıyor. Eski SSCB cumhuriyeti, yeni AB üyesi Litvanya, Estonya ve Letonya da nüfus şoku yaşıyor. Son 30 yılda Litvanya'nın nüfusu 3.7 milyondan 2.8 milyona, Letonya'nınki 2.7 milyondan 1.9 milyona, Estonya'nınki ise 1 milyon 569 binden 1 milyon 331 bine düştü! Öte yandan 1991'de 148.5 milyon olan Rusya'nın nüfusu ise 144.1 milyona geriledi.

Macaristan'ın nüfusunda şok düşüş

Orta Avrupa ülkelerinden Macaristan'ın nüfusunda ise 1876'dan bu yana en sert düşüş yaşandı. Yerel basının Macaristan Merkezi İstatistik Ofisi (KHS) verilerine dayandırdığı haberine göre, Macaristan'da 2021'de 150 bin kişi hayatını kaybetti. Böylelikle ülkede 1945'ten bu yana en yüksek ölüm sayısı kaydedildi. Ülkede 2021'de 93 bin bebeğin dünyaya geldiği, bunun da son 10 yılda kaydedilen en yüksek doğum sayısı olduğu belirtildi. Macaristan'da nüfus 145 yıldan sonra ilk kez bir yıl içinde 57 bin azaldı. Son 10 yılda nüfusun yaklaşık 350 bin azaldığı Macaristan'da, düşüş bu şekilde veya hızlanarak devam ederse nüfusun 2040'ta 8.5, 2070'te de 6 milyona düşmesi öngörülüyor. Macaristan Covid-19 salgınında, 1 milyon kişi başına düşen ölü sayısı sıralamasında dünyada 4. sırada yer alıyor. Nüfusu 9 milyon 730 binin üstünde olan ülkede, Covid-19 kaynaklı toplam can kaybı sayısı da 40 bini aştı. Budapeşte yönetimi, nüfustaki düşüşle baş edebilmek için 'göç yerine doğum' yaklaşımını benimsiyor.