Dolar artışından ihracatçılar da rahatsız

Dolar kuru rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor. Zaten ekonomik kırılganlığımız sebebiyle ateşi hiç düşmeyen dolar, dün Merkez Bankası'nın faiz kararı öncesi de sonrası da yükselişini sürdürdü, 10.98 lira seviyesine ulaşarak rekorunu tazeledi. MB'nin kararının faiz indirimi olması bekleniyordu, politika faizi 100 baz puanlık indirimle yüzde 15'e düştü.

MB Başkanı Kavcıoğlu, dolar kurunda kırılan bu yeni rekorla birlikte Murat Uysal'ın kur artışı oranını yakalamış oldu. 

Uysal, 6 Temmuz 2019 ile 6 Kasım 2020 tarihleri arasında MB Başkanlığı yaptı ve onun döneminde dolar kuru 5.61 liradan 8.46 liraya yükseldi, böylece yüzde 50.8 artmış oldu. Kavcıoğlu ise, 20 Mart 2021'de göreve başladı. O günlerde dolar, 7.28 lira seviyesindeydi. 10.98'e yükseldiği hesaba katıldığında 8 aylık süreçte dolar yüzde 50.8 artmış oldu.

Ekonomi yorumcularından tepkiler gecikmedi. 

Ekonomist Yalçın Karatepe, "Ekonomik olarak yorumlanacak bir şey de görmüyorum burada. Çünkü kararın gerekçesi ekonomik değil. 3 gün önce 'Eyvah dolar 10 lira oldu' diye açıklamalar yaparken şimdi doların geldiği seviyeye baktığımızda yüzde 7'lik bir değer kaybından bahsediyoruz. Bu Türkiye'de işlerin bozulmaya devam edeceğini gösteriyor" dedi.

CHP Sözcüsü ekonomist Faik Öztrak, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Türk Lirasını spekülatörlerin oyuncağı yaptılar" diyerek tepki gösterdi.

Ekonomist Mahfi Eğilmez ise, "Kurun sabah 10.61'den 10.95'e çıkması ne kadar zararlıysa, öğleden sonra 10.95'den 10.55'e düşmesi de o kadar zararlı. Oynak kur oynak tansiyona benzer. Belirsizlikleri kaldırıp kur oynaklığını gidermek tansiyonu stabil hale getirmek kadar önemlidir" dedi.

Kurlardaki bu artışın temel nedenlerinden birisinin, siyasilerin, kur artışıyla ihracatı körüklemek, bu şekilde cari fazla oluşturmak, döviz girişi sağlamak ve oluşacak iyimser tabloyla erken seçime gitmek olduğu geçtiğimiz günlerde oldukça tartışıldı.

Yetkililer başta bu iddiaları yalanlasa da, ardından ihracatı artırma yönlü yaptıkları açıklamalar adeta bu iddiaları doğrular mahiyetteydi.

Siyasi irade belki ihracat üzerinden bir fırsat yakalamak istiyor ama ihracatçılar siyasilerle aynı görüşte değil. İhracatçılar, kur artışının görünüşte ihracatı artıracakmış gibi görünse de, gerçekte ihracata büyük darbe indirdiğini belirttiler.

Umutsuz bir hayal peşinde koşan siyasileri gerçeklerle buluşturmak adına bazı ihracatçı temsilcilerinin bu konuda yaptıkları uyarıları aktaralım:

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe: "Kısa zamanda bu kadar dalgalanmanın ihracatçıya faydası yok. Fiyatlamalarda büyük sıkıntı yaşıyoruz. Özellikle hammadde fiyatlarındaki artışlar maliyetleri doğrudan etkiliyor. Dolar kurundaki artıştan çok, hammadde fiyatlarını takip ediyoruz. Kurun sürekli yükselmesinden memnuniyet duymuyoruz. Kurda öngörülebilir, kontrol edilebilir, en az enflasyonun üzerinde bir artış bekliyoruz. Fazlasını istemeyiz. Rekabet edebileceğimiz kur olduktan sonra daha üstünü istemiyoruz, ülke ekonomisine de faydası yok."

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) GençTim Başkan Yardımcısı Selçuk Çevik: Kurdaki artışlara günlük değil uzun vadeli bakmak gerekiyor. İhracatın büyük çoğunluğu ithalata bağımlı. Sanayiciye kur artışı faydalı değil. İstikrarlı kur bekliyoruz. Hayat pahalılığının ve alım gücünün gerilemesi de ihracatçıyı etkiliyor. Enerji, demir-çelik gibi girdilerdeki artış, piyasadaki olumsuzluklar bize doğrudan yansıyor. İhracatta Türkiye Çin gibi bir ülke olamayacak. Çin'in enerji maliyetleri düşük. Türkiye'nin petrol, doğalgaz ve kömürde dışarıya olan bağımlılığı sanayi açısından sorun yaratıyor."

Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan: "Hızlı kur artışı iyi bir durum değil. Sanayici hiçbir zaman belirsizlik sevmez. Artışın ardından gelen şoklar da etkiler. Enerji, asgari ücret, diğer maliyetler artar ve firmaların başı ağrır. Artışın ardından hemen düşüş gelirse o da kötü bizim için. Ayrıca yurtdışı müşteriler hemen indirim talep eder. Tüm sanayicilerle hemfikir olduğumuz konu, döviz fiyatlarının öngörülebilir, stabil olması. Kilogram değerine de bakmak lazım ihracatta. Ortalama 1 dolar/kg yapıyorsak ihracatı, onu sorgulamamız gerekiyor. Ne kadar katma değer yaratıyoruz?"

Birileri ihracat ve ihracatçılar üzerinden plan yapıyor ama ihracatçıların bundan haberi yok. Üstelik dolar kurunun rekor kırarak artmasından, belirsizlikten, oynaklıktan onlar da rahatsız. Dikkat etmek lazım; doları yükselterek ihracat yapmak, çok kısa bir zaman sonra batan geminin mallarını pazarlamaya dönüşmesin!

Batan Kapitalizmin kısırdöngüsü içinde yaşadığımız sorunlara çare bulmaya çalışmak, hareket ettikçe bizi bataklığın daha da dibine çekecektir. Artık işi bilene emanet etmek gerek. 

Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'ni uygulayan ülkeler, başta Çin ve Rusya olmak üzere, ihracat odaklı ekonomi anlayışından kurtulmuşlar, iç tüketime bağlı olarak büyümeye başlamışlardır. Çin bu sayede hem ülkesindeki yoksulluğu sıfırlamıştır, hem de Batılı araştırma şirketlerinin ifade ettiği gibi ABD'yi de sollayarak dünyanın en zengin ülkesi olmuştur. Biz de Türkiye olarak MEM'i uygulayalım, darısı bizim başımıza olsun.

Milli Ekonomi Modeli'ni parti programına alan tek parti olan Bağımsız Türkiye Partisi'ne ve Lideri Hüseyin Baş'a daha fazla gecikmeden fırsat vermeliyiz ki, içinde bulunduğumuz çıkmaz sokaktan bir an önce kurtulmuş olalım.