RECEP BAHAR / İSTANBUL

Başta Avrupa ve ABD olmak üzere YSK'nın İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığı seçimlerine yönelik iptal kararı dünya medyası tarafından eleştiriliyor.

Bu yayın organlarından biri de İngiltere başta olmak üzere her hafta dünyanın farklı ülkelerinde basılan The Economist dergisi.

Derginin internet sitesinde Salı günü yer alan analizde 'Recep için yeniden seçim' üst başlığı altında "Türkiye, muhalefetin zaferle çıktığı İstanbul seçimini iptal etti" başlığı kullanıldı. Tam tercümesini aktardığımız analizde şu görüşlere yer verildi:

Seçim tesellisi

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, allem edip kallem edip şehri yeniden kazanmak için hazırmış gibi görünüyor. 6 Mayıs gecesi öncesinde, ülke demokrasisinin sefil durumuna rağmen, Türkler en azından seçim gününde özgürce oy kullanabilecekleri konusunda birbirlerini teselli edebilirlerdi. Bu güvence, ülkenin seçim kurulunun (YSK) 31 Mart'ta yapılan İstanbul belediye başkanlığı seçim sonucunu iptal etmesiyle birlikte ortadan kalktı. YSK, Türkiye'nin en büyük şehrinde çeyrek asır sonra iş başına gelen ilk muhalif politikacı olan Ekrem İmamoğlu'nu görevinden uzaklaştırarak, yeni seçimlerin 23 Haziran'da yapılacağına karar verdi.

Derin otokrasi

• Türkiye'nin otokrasiye yönelişi bir gecede çok daha derinlere inmiş görünüyor. Piyasalar çok daha çalkantılı hale geldi. YSK'nın kararından bu yana TL yüzde 3'ten fazla değer kaybederek, ABD Doları karşısında son 7 aydaki en düşük seviyesine indi. İstanbul'daki dram, seçmenlerin İmamoğlu'na verdiği kıl payı farkla lakin şok edici zaferle Mart ayından bu yana tekamül halindeydi. Bu durum Erdoğan, AK Parti ve eski başbakan olan Belediye Başkan Adayı için acı bir yenilgiydi.

• AK Parti sonuca hemen itiraz etti. Seçimin ertesi sabahı şehir, Erdoğan ve partisinin zaferini muştulayan pankartlara ve billboard ilanlarına uyandı. Yandaş gazeteler, muhalefeti seçimi çalmak için teröristlerle birlikte kumpas kurmakla suçladı. AK Parti, 2016'daki darbe girişimini takiben kamu görevinden ihraç edilen binlerce bürokratın oy kullanmasına izin verilmemesi gerektiğini savundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, sandıkta 'organize suç' işlendiğine dair kanıtların ortaya çıktığını öne sürdü. Geçen hafta sonu savcılar, AK Parti'nin iddialarına ilişkin düzinelerce soruşturma açtı ve yaklaşık 100 kişiyi sorguladı.

• Sonunda YSK, bazı sandık kurulu üyelerinin atanmasında usulsüzlükler olduğunu belirterek, seçimi iptal etti. Tutucu AK Partililer kararı alkışladı. Erdoğan'ın iletişim müdürü kararı 'demokrasimizin zaferi', muhalefet ise 'utanç' olarak niteledi. İstanbul'da kalabalık taraftarlarına seslenen İmamoğlu, YSK'nın Cumhurbaşkanı ve adamlarından gelen baskıyla diz çöktüğünü dile getirerek, "Geçen yıl aynı kurallarla cumhurbaşkanını seçtiniz, aynı kurallarla referandum yapıp anayasayı değiştirdiniz" diyerek, kararı lanetledi. İmamoğlu, eğer İmamoğlu'nun seçilmesi iptal edilebiliyorsa, o takdirde "anayasa da sorgulanır, dolayısıyla cumhurbaşkanlığı seçimi de" dedi. Analistler kararda Erdoğan'ın parmak izlerini görüyor ve Türkiye ile özgür seçimlerin bundan böyle aynı cümlede kullanılamayacağı uyarısında bulunuyor.

'Sandık değiştirir' devri bitti

• Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü'nden Soner Çağaptay, "Türkiye'de yaklaşık 70 yıldır iktidarın sandıkla değişebileceğine dair bir konsensüs vardı, bu konsensüs 6 Mayıs'ta sona erdi" dedi. Brookings Enstitüsü'nden Kemal Kirişçi de "Türkiye'de bir şekilde bağımsız davranabilen tek kurum olduğunu zannederdim. Yanıldım" dedi. Muhalefet seçimleri boykot etmeyecek, geniş katılımlı protesto gösterileri düzenleyecek. Korku önemli bir faktör… Türkiye'de 2013'te son büyük protesto dalgasına katılan milyonlarca Türk'ten yüzlercesi mahkeme koridorlarına taşındı.

23 Haziran'a dair iki görüş

• Kampanyası görünürde aşılamaz engellere karşı başarılı olan Ekrem İmamoğlu, teslim olma halinden uzak görünüyor. Bazı gözlemciler Erdoğan'ın yanlış hesap yaptığını ve aksiyonlarının önümüzdeki ay yapılacak seçimde İmamoğlu'na daha büyük farkla kazanabileceği bir ortam sağladığını düşünüyor. Bazı gözlemciler ise 25 yıl önce kendisini belediye başkanı seçen, şehrin kontrolünü geri almak için Erdoğan'ın uç noktalara gidebileceği uyarısında bulunuyor. Erdoğan, İstanbul'da elde ettiği belediye başkanlığı seçimlerini devletin tepesine ulaşmak için sıçrama tahtası olarak kullanmıştı. Orta Doğu Demokrasi Projesi'nde uzman olan Howard Eissenstat, "Erdoğan zar atmak ve ne olduğunu görmek için yeni bir seçim çağrısında bulunmadı. Yeniden kaybın maliyeti, zayıflığın kabul edilemez tezahürü olabilir" dedi.