Ekmek ve tüp zammı bardağı taşırdı!

Sudan'ın Nil kıyısındaki Atbara ve Port Sudan gibi kentlerinde ekmek, yakıt, tüp gibi temel ihtiyaçlarda yaşanan sıkıntılar nedeniyle başlayan protestolar, halkın katlanan öfkesiyle birlikte hızla ülkenin diğer kentlerine de yayıldı.

Afrika ve Ortadoğu'nun kavuşma noktasında yer alan, kıtanın 3. büyük ülkesi Sudan'ın çeşitli kentlerinde, 19 Aralık'ta hayat şartları ve zamları protesto etmek için gösteriler başladı.

Ülkenin Nil Nehri eyaletine bağlı Atbara ve Port Sudan gibi kentlerinde fiyat artışları ile başlayan protestolar adeta önüne kattığı her şeyi yutan bir tsunami gibi 18 vilayetten oluşan Sudan'ın 13 vilayetindeki 17 şehre yayıldı. Muhalefetin birleşerek halkı hükümete karşı harekete geçirmesi, Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'e 30 yıla yaklaşan iktidarının en zor günlerini yaşatıyor.

Ekmek fiyatları tetikledi

Ekmek fiyatlarındaki artış sonrası başladığı için 'ekmek protestoları' olarak da adlandırılan gösteriler bir haftadır yayılarak devam ediyor. Eylemciler doların aşırı yükselmesi nedeniyle ekmek, yakıt, tüp gibi ürünlerde görülen aşırı fiyat artışı ve ekonomik krizi protesto ediyor.

Rejimin düşmesini de içeren bir dizi taleplerin dillendirildiği gösterilerde, güvenlik güçlerinin müdahaleleri sonucu, hükümet kaynaklarına göre 8, muhalefete göre ise 22 kişi hayatını kaybetti.

Hedef hükümet

Hızla ülke geneline yayılan protestolarda, göstericilerin talepleri değişerek yeni bir şekil aldı.

Göstericiler, 'rejimin devrilmesi' yönünde sloganlar atmaya başladı. Beyaz Nil vilayetine bağlı Rabak kentinde ise göstericiler iktidardaki Ulusal Kongre Partisi'nin merkezini ateşe verdi.

Sudan devlet televizyonu, Eğitim Bakanlığının talimatıyla başkent Hartum'da Pazar gününden başlamak üzere tüm okullarda eğitime 'süresiz' ara verildiğini duyurdu. Gösteriler nedeniyle, Beyaz Nil, Dangola, Gadarif, Kuzey Kurdufan ve Atbara'da OHAL ilan edildi.

Beyaz Nil'deki yerel hükümetten yapılan açıklamada, OHAL ilan edilen vilayette ikinci bir emre kadar 18.00 ile 06.00 saatleri arasında sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bildirildi. Açıklamada ayrıca yüksek öğretim dahil bütün okullardaki eğitim ve öğretime ara verildiği duyuruldu.

Sudanlı gazeteci Macid Muhammed Ali, "protestoların asıl yöneticilerinin hükümet veya muhalefet değil gösterilerde yer alan kitleler olduğunu" söyledi. Sudan'daki göstericilerin herkesin planının dışında ilerlediğini kaydeden Ali, "Yakın zamana kadar, Sudan dosyası, Washington, Paris, Berlin masasında tartışılıyordu. Ancak şimdi kontrol göstericilerde" ifadelerini kullandı.

Öte yandan Sudan ordusundan Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Hamideti de Salı günü yaptığı konuşmada hükümete, vatandaşlara "onurlu bir geçim kaynağı sağlama" çağrısı yaptı.

29 yıldır yapamadı, şimdi mi yapacak?

1989'dan beri ülkeyi 'demir yumruk'la yöneten Sudan Devlet Başkanı Beşir, Pazartesi günü ülkede ekonomik sorunlar nedeniyle başlayan gösterilere ilişkin yaptığı ilk açıklamasında, 'halka onurlu bir yaşam sağlayacak ekonomik reformlar yapılacağı' sözü verdi. 

Vaatlerinin sokakları yatıştırmada yetersiz kalması üzerine Beşir, Salı günkü açıklamasında 'bazı hainler, ajanlar, paralı askerler ve provokatörleri ülkede tahribat yapmak için halkın geçim sıkıntısını istismar etmekle' suçladı.

Ömer el-Beşir, Salı günü El-Cezire eyaletinin Şeyh Mekki köyünde halka hitabında da, "Sudan Batı ambargosu nedeniyle ekonomik sıkıntı yaşıyor. Bütün bunlar bize diz çöktürmek için yapılıyor ancak Allah'tan başkasının önünde diz çökmeyiz" dedi.

Muhalefetteki 'Nida Sudan' ittifakının hükümete müzakere teklif etmesi üzerine, sokaktaki göstericilerden muhalefete 'hükümetle gizli anlaşma yaptığı' suçlaması yöneltildi.

Nida Sudan İttifakı Başkanı Sadık el-Mehdi ise hükümetle anlaştığı iddialarını reddederek, kendilerinin yeni bir rejim istediğinde ısrar etti.

Adil El FADOL/HARTUM-AA