Emekliler yılında emekli can çekişiyor

Bildiğiniz gibi, Cumhurbaşkanı Erdoğan 2024 yılını "Emekliler Yılı" ilan etmişti.

İlan etti etmesine ama milyonlarca vatandaşımızın aylık geliri durumunda olan en düşük emekli maaşı, yapılan zamlara rağmen ancak 10 bin liraya yükseltildi.

Türk-İş'in açıklamış olduğu verilere göre, ocak ayı bazında açlık sınırı 16 bin 257 liraya, yoksulluk sınırı ise 52 bin 955 liraya yükseldi.

Bu durumda emekli maaşı da açlık sınırının oldukça altında kalmış oldu.

Diğer bir ifadeyle emekliler yılında emekliler açlığa mahkum edildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emeklilerle ilgili açıklaması elbette bununla sınırlı kalmadı. Yerel seçimler kapsamında belediye başkanları için oy isterken Sayın Erdoğan, "Emekli maaşını 66 liradan 10 bin liraya, nereden nereye... Asgari ücreti 184 liradan 17 bin liraya çıkarmış, her anlamda milletimizin refah seviyesini katlayarak yükseltmiş bir hükümet olarak çalışanlarımızın ve emeklilerimizin bugünkü sıkıntılarına gözlerimizi kapamamız mümkün mü? Elbette yaşanan sıkıntıların farkındayız" diye konuştu.

Tarafsız olması gereken bir Cumhurbaşkanı'nın il il, ilçe ilçe dolaşıp AKP'nin belediye başkanları için oy istemesi ayrı bir sorun, emekliler için yaptığı bu açıklama ayrı bir sorun…

Asgari ücret konusunda da detaylıca ifade etmiştik, önemli olan maaşların, aylıkların artması değil, bunların satın alma güçlerinin artması. Maaşlara istediğiniz kadar zam yapın, hissedilen gerçek enflasyon bunun çok üstündeyse, alım gücü eriyor. Maalesef AKP iktidara geldiğinden bugüne vatandaşların hem emekli maaşları hem de asgari ücretleri eridikçe eridi.

Türk-İş'in açlık ve yoksulluk sınırı rakamlarına bakıldığında, milyonlarca emekli, açlık sınırının yüzde 60'ı, yoksulluk sınırının ise yüzde 18'i oranında aylıkla geçinmeye çalışıyor.

Bakın AKP iktidarı döneminde emekli maaşları nasıl erimiş…

AKP'nin iktidar yıllarının ilk aylarından olan 2002 Aralık ayında emekli aylığı 257 TL seviyesindeydi. Net asgari ücret ise 184 TL seviyesindeydi. Yani emekli aylığı asgari ücretin yaklaşık 1,4 katıydı.

2003 yılında ise net aylık asgari ücret 226 TL, 4-A en düşük emekli maaşı ise 332 TL seviyesindeydi. Yani en düşük emekli aylığı asgari ücretin yaklaşık 1,5 katıydı. Bu da son 21 yıldaki en yüksek oran olarak kayıtlara geçti.

2016 yılına kadar bu oran kademeli olarak düşerken yine de en düşük emekli maaşı hep asgari ücretten fazla oldu. 

2016'ya gelindiğinde işin seyri değişti. 2016'da 4-A en düşük emekli maaşı net asgari ücretten daha düşük hale geldi. Asgari ücret 1301 TL olurken emekli maaşı 1265 TL oldu. Böylece en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 1'in altına düşerek 0,97 oldu. 

2022'in ilk yarısında bu oran 0,74'e kadar düştü. 

2023 başında 0,69'u gören en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 2023 ikinci yarısında ise 0,66'ye kadar geriledi. 

2024'te en düşük emekli maaşı 10 bin TL olurken asgari ücret ise 17 bin TL olarak düzenlendi. Böylece en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 0,58'e kadar geriledi. 

2002'de en düşük emekli maaşıyla 12 gram altın alınabiliyorken 2024 yılında en düşük emekli maaşı olan 10 bin TL'ye yalnızca 4,6 gram altın alınabiliyor. 

Emekli maaşındaki gerileme yalnızca işçi emeklilerinin değil, memur emeklilerinin maaşına da yansıdı. 

DİSK-AR'ın geçen yıl hazırladığı Emekli Raporu, son 20 senede maaşların emekliler aleyhine nasıl değiştiğini gösterdi. Aralık 2002-Temmuz 2023 arasında ortalama emekli sandığı aylığı asgari ücretin 2,7 katı iken 0,89 katına geriledi.

Özetle ifade etmek gerekirse, önemli olan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ifade ettiği gibi emekli maaşının 66 liradan 10 bin liraya çıkarmak değil, 2002 yılında asgari ücretin 1,4 katıyken 0,58 katına düşürmemek…

Eğer 2002 yılındaki emekli maaşının alım gücü korunsaydı, bugün en düşük emekli maaşı 23 bin 800 lira olması gerekiyordu.

Peki, bu rakam olması gerekene göre yeterli mi? Elbette ki hayır…

Eğer Türkiye Cumhuriyeti devleti Anayasa'da ifade edildiği "sosyal devlet" ise, kanunlarda ifade edilen asgari ücret tanımına uygun hareket edilirse, asgari ücretin yoksulluk sınırının üstünde, emekli maaşlarının da bunun 1,4 katı olması gerekiyordu.

Bugün vatandaşların hakkı olan bu maaşları, Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) dışında hiçbir iktidar ya da muhalefet partisi telaffuz dahi etmemektedir.

BTP'yi farklı kılan ise elbette ki, ekonomi programındaki Milli Ekonomi Modeli'dir. Başta BRICS devletleri olmak üzere birçok ülke uyguladı ve faydasını gördü. BTP'ye ve genç lideri Hüseyin Baş'a önce yerel seçimlerde, sonra da genel seçimlerde fırsat verelim ve gerçekten emekliler de, asgari ücretliler de, tüm vatandaşlarımız da bayram etsin.