En çok ihlal edilen masumiyet: Çocuk hakları

Adnan ULUTAŞ

Çocuğa karşı şiddet uygulamak ve çocuğun ihmali demek; çocukların bedensel, zihinsel ya da ruhsal sağlıklarına zarar veren, gelişimlerini engelleyen tutum ve davranışlara maruz bırakılmaları demektir. Sadece fiziksel taciz ve darp değil çocuğu reddetme, yalnız bırakma, aşırı koruma, aşırı hoşgörü, baskı, sevgiden ve uyarandan yoksun bırakma, sürekli eleştiri, aşağılama, tehdit, suçlama, yok sayma, çocuğu aile içi uyuşmazlıklarda taraf tutmaya zorlama, aile içi şiddete tanık etme vb. gibi davranışlar dahi çocuğa karşı şiddettir.

Çocuğun ihmali ise; Çocuğun yeterli beslenmesi, sağlık kontrollerinin yaptırılması, hastalandığı zaman doktora götürülmesi, uygun ve temiz giydirilmesi gibi temel gereksinimlerinin karşılanmamasıdır.

Okulda ve evde disiplini sağlamak için dayak dışı seçenekler bulunmaktadır. Bu seçenekleri uygulamanın çocukta olumlu davranışı geliştirmede daha başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Aşağıda bu tür seçeneklerin bazıları özetlenmiştir.

Dayak dışı yollarla disiplini nasıl sağlayabiliriz?

* Çocukla yaşına uygun bir dille konuşarak iyi iletişim kurun. Sözel öğretmen öğrenci ilişkisi çocuğun bilişsel yeteneklerini geliştirir.

* Olaylara çocuğun gözüyle bakıp, kendinizi onun yerine koyabilmeye çalışın. Size çok kabul edilemez görünen bir durum çocuğun gözünde tamamen farklı olabilir.

* Çocuğa yaşına uygun, kabul edilebilir, kesin ve tutarlı sınırlar çizin, belli kurallar koyun. Bunların aşılmasını istemediğinizi kesin bir dille ifade edin.

* Çocuk sınırları aştığında ya da kurallara uymadığında sonuçları ile yüzleştirin. Örneğin yeri kirleten çocuktan orayı temizlemesini, birini incittiğinde çocuktan özür dilemesini isteyin.

* Çocuğa konuşma ve davranışlarınızla örnek olun. "Lütfen, teşekkür ederim" gibi kelimelerin kullanılmasını özendirin. Sabır, nezaket, saygı gibi kavramları anlatarak değil davranışlarınızla öğretin.

* Çocuğun birden fazla istenmeyen davranışı varsa hepsini bir anda ele almayın, birer birer ilgilenin. Bu davranışın neden sorun yarattığını açıkça anlatın, değiştirdiğinde onu iyi davranışından dolayı kutlayın.

* Çocuğun olumlu davranışların onayladığınızı beden dilinizle de gösterin. Bazen bir küçük gülümseme, sırt sıvazlama ya da bir baş hareketi birçok söze bedeldir.

* Çocuklara sorunlara çözümler üretme, sorunlarla başa çıkma konusunda destek olun, ancak onların yerine kararlar vermeyin. Bırakın kendi kararlarını verip, davranışlarını kendileri belirlesin bu özgüvenleri için çok yararlıdır.

Devam edecek...