Enerji zamları enflasyonu azdıracak

MURAT ÇABAS / HABER ANALİZ

1 Nisan itibarıyla elektrik ve doğalgaza yapılan zamlar, bugünün zor şartlarında (pandemi, savaş vs.) üretim yapmaya çalışan sanayicileri daha da tedirgin etti. Doğalgaz ve elektrik, üretimde önemli maliyet unsurları olduğu için yapılan bu zamlar doğal olarak ürün fiyatlarına da yansıyacak ve oldukça yüksek olan enflasyonun daha da yükselmesine neden olacak. Dün BOTAŞ, 1 Nisan itibarıyla konutlarda kullanılan doğalgazın birim fiyatına yüzde 35, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın birim fiyatına yüzde 44.3, elektrik üretimi dışında kullanılan (sanayi vs.) doğalgazın birim fiyatına ise yüzde 50 zam yaptı. Aynı gün sanayi üreticilerinin elektrik tarifeleri de yüzde 20 zamlandı. Bu aboneler için kilovatsaat başı elektrik fiyatı 191.77 kuruştan 230.10 kuruşa yükseldi. Diğer taraftan elektrik üretimi için kullanılan doğalgaza yüzde 44.3 zam yapılması, ilerleyen günlerde elektriğe yeni zamların geleceğinin göstergesi…

Zamlar sanayicinin belini büküyor

Enerji, sanayi üretiminde olmazsa olmaz temel maliyet unsurlarından. Bir taraftan hükümet yetkilileri Türkiye Ekonomi Modeli adı altında yatırıma, üretime ve ihracata önem verdiklerini belirtirken, diğer taraftan enerji giderlerine sürekli zamların gelmesi oldukça önemli bir çelişki. Sanayici maruz kaldığı fahiş zamlar karşısında oldukça tedirgin ve geleceğe dair umutsuz. Son bir yılda, sanayiye verilen doğalgazda toplam zam oranı yüzde 552'yi, elektrik üretiminde kullanılanda ise yüzde 637'yi buldu. Sanayiciler bu zam furyası karşısında tepkilerini dile getiriyor. Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı Nilüfer Çevikel, "İş dünyası üretim ve yatırım planlaması açısından ciddi manada zorlanıyor. Üretim ve performans kaybı kaçınılmaz. Yükü iyice artan sanayicinin hareket kabiliyeti kısıtlanıyor. Artışlar gözden geçirilmeli. İş dünyası olarak bu süreçte en önemli beklentimiz, maliyetlerin düşürülmesi yönünde. Maliyetleri yükseltecek enerji gibi önemli bir ana girdi kaleminde fiyat artışlarından kaçınılması gerektiğini düşünüyoruz" dedi. 

Doğalgaz AB ülkelerinden daha pahalı

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erdem Çenesiz, son zamlarla Türkiye'de sanayide kullanılan gazın metreküpünün bazı AB ülkelerinden daha pahalı hale geldiğini söyleyerek, "Örneğin İtalya'da ve İspanya'da sanayide kullanılan gazın metreküpü 0.5 Euro. Bizde son zamla bu fiyatın üstüne çıkılmış oldu. İhracat pazarlarımızı kaybetme riskiyle karşı karşıyayız" dedi. Doğalgaz ve elektrik zamlarını "İnanılmaz bir şok zam" olarak vurgulayan Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci ise, "Zor günler geçiriyoruz. Sanayicinin sıkıntıları büyük" dedi.

Bu zamlarla enflasyon düşürülemez

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) enflasyon raporlarında yüksek enflasyonun sebebi olarak "maliyet baskısı" gösteriliyor ve bunda en büyük katkının da enerjiden kaynaklandığı vurgulanıyor. Mart ayı enflasyon rakamının 4 Nisan'da açıklanması bekleniyor. Yapılan değerlendirmelerde, yıllık resmi enflasyon tahminleri yüzde 58.25 ila yüzde 62.7 arasında değişiyor. JPMorgan araştırma notunda "Enflasyonun bu yılın son ayına kadar yüzde 60 civarında ya da üzerinde kalmasını bekliyoruz" ifadelerini kullandı. Enflasyonda öncü göstergelerden olan ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından açıklanan İstanbul'un enflasyonu ise yüzde 63.25 olarak açıklandı. Elbette ki mart ayı enflasyonuna son yapılan zamlar dahil değil. Uzmanlar son zamlarla birlikte resmi enflasyonun yüzde 65-70'e yükseleceğini belirtiyor. TÜİK, şubat ayı enflasyonunu yüzde 54.4 olarak, akademisyenlerin oluşturduğu ENAG ise yüzde 123.8 olarak açıklamıştı.