Enerjide devletleştirme gündemde!

YENİ MESAJ / DETAY HABER

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi'nin Ağustos ayı olağan toplantısı, "Enerji Arzındaki Gelişmelerin Avrupa ve Türkiye'ye Etkileri" ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu'nda gerçekleştirildi. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan'ın açılış konuşmasını yaptığı toplantıya Global Resources Partners & The Bosphorus Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü, Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği OEM Petrol ve Gaz Direktörü Doç. Dr. Sohbet Karbuz ve BOTAŞ Gaz Alımı Eski Daire Başkanı Ali Arif Aktürk de katılarak gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Avrupa enerji krizinin göbeğinde

Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaş nedeniyle Rusya'ya uygulanan yaptırımlar ve bunun neticesinde Rusya'nın Avrupa'ya gaz sevkiyatını azaltması sonucu Avrupa'da derin bir enerji krizi yaşandığına dikkat çeken Bahçıvan, son günlerde Avrupalı bazı sanayi firmalarının enerji maliyetleri nedeniyle üretime ara verdiğini, dar gelirli ailelerin kışı soğukta geçireceklerini, enerji firmalarının iflas ediyor olduğu yönündeki kritik haberlerin de gündeme damga vurduğunun altını çizdi. Bahçıvan "Bu son gelişmeler üzerine, hiç tereddüt etmeden şu tespiti yapabiliriz: 1970'leri andıran ama sebep sonuç ilişkisi açısından farklılık gösteren küresel bir enerji krizinin eşiğindeyiz. Geçmişe dönüp bakacak olursak, 50 yıl önce yaşanan petrol şoku, jeopolitik gerilimlerden kaynaklanıyorken; bugün yaşamakta olduğumuz kriz ise pandemi sonrası tedarik zincirindeki aksamalar ve stok erimesi sebebiyle arzın talebi karşılayamaması sonucu tetiklendi. Uygulanan yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın Avrupa'ya enerji arzını azaltması da krizin derinleşmesinde önemli rol oynadı ve oynamaya da devam ediyor" dedi.

Özelleştirme sektöre darbe vurdu

Yaşanan krizin ana nedenlerinden bir diğerini ise son yıllarda enerji sektöründeki arama ve yatırımların azalması olarak gösteren Bahçıvan, "Yakın geçmişe baktığımızda 1980'lerden başlayarak hızla özelleştirilen enerji sektörünün, sabit yatırım üzerinden kâr etmeye çalıştığını ve kapasite arttırmadığını görüyoruz. Bununla birlikte bankaların fosil yakıtlı santrallere kredi vermekte isteksiz davranması da arama ve yatırımlara ket vuran önemli bir faktör olmuştur.  Bugün, Uluslararası Enerji Ajansı'nın verilerine göre 2022'de enerji yatırımlarının ağırlıklı bir şekilde temiz enerji olmak üzere yüzde 8 artarak 2.4 trilyon ABD dolarına ulaşması bekleniyor. Ancak bu yatırımların ne geleceğin beklentilerini ne de günümüz enerji krizini karşılamaktan oldukça uzakta olduğu bir gerçek" dedi.

Enerji krizi toplumsal yükleri artıracak

Enerji krizinin iklim krizi ile etkileşiminin de dünyayı içinden çıkılamaz bir duruma getirdiğini belirten Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Fosil yakıtlar iklim krizinin ana sebebi olarak görülürken enerji krizi sebebiyle Avrupa ve Asya'da kömürden elektrik üretiminin canlandırılması, karbon emisyonlarının artmasını da beraberinde getiriyor. Öte yandan iklim değişikliği etkisiyle aşırı sıcaklar, enerji tüketimini arttırırken nükleer santrallerde soğutma suyu sebebiyle verim yüzde 30 oranında düşüyor. Rusya'ya yönelik uygulamaya konan ekonomik ve finansal yaptırımlara karşılık Rusya da gazı bir koz olarak kullanmakta. Bu şekilde siyasallaşan enerji krizinin, önümüzdeki dönemde toplumsal yükleri artıracağı da kaçınılmaz görünüyor. Öyle ki küresel ölçekte yaşanmakta olan yüksek enerji ve gıda fiyatları nedeniyle toplumlarda yükselmeye başlayan olumsuz sesler de buna işaret ediyor. Bu olumsuz toplumsal sesler karşısında dünya devletleri de harekete geçmeye başladı. Fransa, elektrik sistemini kamulaştırmayı, nükleer enerji santrallerini yenilemeyi planlarken; İngiltere'de enerji şirketlerinin kârlarına ek ve büyük vergiler getirilmesi tartışılıyor. Almanya ve Belçika nükleer enerjiden vazgeçme planlarını rafa kaldırıyor. Fransa, Hollanda ve Danimarka'da elektrik kısıntısı ve ışık söndürme kampanyaları başlatılıyor."

Kendimize yetmek zorundayız

"Yaşamakta olduğumuz enerji krizinin bizlere gösterdiği en önemli gerçek; enerjide ülkelerin kendi kendilerine yetebilmelerinin, bağımlı olmamanın ne kadar önemli olduğudur" tanımlamasını yapan Bahçıvan, şunları söyledi: "Bu amaçla ülkemizde doğalgaz ve petrol kaynaklarına yönelik arama çalışmalarını ve gaz depolama kapasitemizin artırılmasına ve farklı enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine yönelik faaliyetleri takdirle izliyoruz. Enerjide kendi kendimize yetebilmemiz için zengin güneş, rüzgar ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına sahibiz."

'Önce sanayicinin elektriği kesilmesin'

Türkiye'nin zengin yenilenebilir enerji potansiyeline dikkati çeken Bahçıvan, Türkiye'nin elektrik kurulu gücünde doğal gaz santrallerinin payının yüzde 25'i bulduğunu hatırlatarak, şunları kaydetti: "Elektrik arz-talep gelişmelerinin yönetilmesinde önemli rol oynayan doğal gaz çevrim santrallerinin maliyetleri yaşadığımız küresel eğilimlerden maalesef olumsuz etkileniyor. Söz konusu olumsuz etkiler özellikle sanayi sektörü üzerinde çok daha ağır sonuçlar doğuruyor. Temmuz ayı ne yazık ki yüzde 145'e yakın bir ÜFE ve yüzde 80'lik bir TÜFE enflasyonuyla kapandı. ÜFE'deki bu artışın nedenlerinden biri de elbette sanayicimizin önemli girdi kalemlerinden birini oluşturan enerjideki maliyet artışlarıdır. Zorlu geçmesi beklenen önümüzdeki kış döneminde sanayide enerji kesintisinin, bir daha ilk akla gelecek çare olmaması en büyük beklentimizdir."


Kuzey Akım 2 açılırsa gaz fiyatları düşer

Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği OEM Petrol ve Gaz Direktörü Doç. Dr. Sohbet Karbuz da, Avrupa'da doğal gaz fiyatlarının 24 Ağustos itibariyle bin metreküp için 2 bin 770 dolarla rekor seviyelerde olduğunu belirterek, "Doğal gaz fiyatlarını hızla düşürebilecek tek bir etken var! Bu da Rusya'dan Avrupa'ya gaz akışını sağlayan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattının açılması. Hat, gaz akışına müsait fakat AB ve ABD bu hattın açılmaması için her türlü yaptırımı uyguluyor. Şu anda Avrupa'daki enerji krizinin nedeni varlık içinde yokluk. Enerji politika yapıcılarının basiretsizliği de tüm gelişmelerin üzerine eklendi, şu anda gidişat iyi gözükmüyor" diye konuştu. Karbuz, "Şu an Avrupa'nın LNG bulabilmesinin nedeni kapanma nedeniyle Çin'in ithalatındaki düşüş. Çin'de kapanma olmasaydı gazın bin metreküpüne 2 bin 770 dolara şu an bedava derdik" diye konuştu.