Enerjide Rusya’ya göbekten bağlıyız

RECEP BAHAR / DETAY HABER

Danışmanlık şirketi KPMG ve enerji piyasasına yönelik bilgi ve danışmanlık hizmetleri veren Enerji IQ tarafından ortak hazırlanan, Türkiye'deki enerji sektörünün 2021 yılı görünümünü ortaya koyan Enerji Sektörel Bakış raporu yayımlandı. Rapora göre 2021 yılında Türkiye'nin elektrik üretimi yüzde 9 artışla 329 milyar kilovat/saate ulaştı. Rüzgâr ve güneş santrallerinin elektrik üretiminde payı toplamda yüzde 13'e çıkarken, düşük su seviyelerinden dolayı hidroelektrik santrallerin yıllık elektrik üretiminde yüzde 29 azalma kaydedildi. Elektrik enerjisi üretiminde hidroelektrik santrallerinin payındaki bu düşüş, doğal gaz santrallerindeki artan üretim ile karşılandı. Hidroelektrik santraller dahil toplam 117 milyar kilovat/saat olarak gerçekleşen yenilenebilir üretimin yüzde 64'ü Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında faaliyet gösteren santrallerden geldi. Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki aylık payı ilk defa Nisan 2021'de yüzde 50'ye ulaştı.


Sanayi tüketimde açık ara önde

Geçen yıl toplam elektrik tüketiminde de yüzde 9'luk yıllık artış yaşandı. Elektrik tüketiminde sanayi yüzde 44 ile başı çekerken, bunu yüzde 24'lük eşit pay ile mesken ve ticarethaneler izledi. Aydınlatma ve tarımsal sulama, sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 5 ile elektriğin diğer tüketim alanlarını oluşturdu. Geçen yıl sonu itibarıyla mesken abone sayısı 39 milyona yaklaştı, ticarethane abone sayısı ise 7 milyonu geçti. 2020'nin ikinci yarısındaki azalmaya karşın 2021 yılı abone sayısındaki en yüksek artış hızı yüzde 8 ile sanayide oldu ve 87 bini geçti. Ülke genelinde mesken abonesi başına ortalama yıllık elektrik enerjisi tüketimi yaklaşık 3 bin kilovat/saat olarak hesaplandı.

Üretim ithal kaynakla

Geçen yıl elektrik üretiminde doğal gazın payı yüzde 33 olarak gerçekleşti. Doğal gaz santrallerini sırasıyla toplam yüzde 30 ile ithal kömür ve linyit santralleri ve toplam yüzde 17 ile akarsu ve barajlı hidroelektrik santraller izledi. 2021 yılında hidroelektrik santrallerin üretimindeki düşüş, doğal gazdaki artış ile karşılandı. 2021 yılında enerji üretiminde hem rüzgâr hem de güneş rekor kırdı ve üretimde payları sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 4 oldu. Hidroelektrik, rüzgâr, jeotermal, biyokütle ve güneş santrallerinden gelen toplam yenilenebilir elektrik üretimi 117 milyar kilovat/saat ile yıllık üretimin yüzde 35'ini sağladı. Geçen yıl Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yüzde 65'i ithal kaynakla sağlandı.


Azerbaycan'dan doğal gaz ithalatı azaldı!

Türkiye'nin en fazla doğal gaz ithal ettiği ülke Rusya... Türkiye, 2021 yılı içerisinde ithal ettiği 58.7 milyar metreküp doğal gazın yüzde 44.87'sine karşılık gelen 26.34 milyar metreküpü Rusya'dan ithal etti. Boru hatları ile gaz ithal edilen İran'ın payı 9.43 milyar metreküp ile yüzde 16.07 olurken, Azerbaycan'ın payı ise Nisan 2021 döneminde süresi biten 6.6 milyar metreküp/yıl kontrat nedeniyle 8.82 milyar metreküp ile yüzde 15.03 oranına geriledi. Azerbaycan'dan ithal edilen doğal gaz miktarı, bu nedenle bir önceki seneye göre 2.73 milyar metreküp azaldı. Doğal gaza benzer şekilde ülkemizin ham petrol ihtiyacının yüzde 90'ı da ithalat yoluyla karşılanıyor. Türkiye 2021 yılında 3.4 milyon ton ham petrol üretti. Bu toplam 34.8 milyon ton olan ihtiyacın yüzde 10'unu oluşturdu. Derlenen aylık bildirimlere göre Türkiye'nin rafinerilerinde tutulan toplam ham petrol stoku, 2021 yılı sonu itibarıyla ülkenin net ithalatını 100 gün karşılamaya yetecek düzeyde.