Erdoğan aday olabilir mi?

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Salı günü grup toplantısında yaptığı "Seçim tarihi tartışması son bulmalı. Mayıs ayı içerisinde bu işi bitirelim" çağrısından sonra, Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki gün seçimlerin 14 Mayıs'ta yapılacağına işaret etti. Erdoğan yaptığı konuşmada, "Milletimiz 73 yıl sonra aynı gün, Altılı Masa diye karşımıza çıkan bu darbe şakşakçılarına, kifayetsiz muhterislere yeter diyecektir" dedi. Erdoğan bu sözleriyle ilk kez seçim tarihini telaffuz ederek, Demokrat Parti'nin iktidara geldiği 14 Mayıs 1950 seçimlerini hatırlattı.

1950 seçimleri, 14 Mayıs günü gerçekleştirilmişti. Bu seçimlerde, "Yeter Söz Milletin" sloganını kullanan Adnan Menderes'in genel başkanlığını yaptığı Demokrat Parti, oyların yaklaşık yüzde 55'ini alarak 416 milletvekilli çıkarmıştı.

Erdoğan konuşmasının devamında, "Şimdi de 'yeter, söz de karar da gelecek de milletindir' diyerek 2023'te milletimizin desteğine talibiz. Sözü de kararı da geleceği de tayin hakkını milletimize bırakmayan, istemeyen vesayet heveslilerine rağmen Türkiye yüzyılını başlatacağız" ifadelerini kullandı.

Burada Sayın Erdoğan'ın karıştırdığı bir husus var: Demokrat Parti 1950 yılında "Yeter, söz milletin" sloganıyla 27 yıllık CHP iktidarını yendi, iktidara geldi. Halbuki şu anda 21 yıldır ülkeyi yöneten, Sayın Erdoğan'ın başında bulunduğu AKP iktidarı...

Yani "Yeter, söz milletin" demesi gereken; bu ülkeyi 21 yıldır yönetenler, milletin iradesi anlamına gelen parlamenter sistemi devreden çıkartanlar, yasama, yürütme ve yargı erklerini tek elde toplayanlar değil, bunun aksini savunanlar olmalı.

Seçim tarihi netleşince, bu sefer tartışmalar, "Erdoğan yeniden cumhurbaşkanı adayı olabiliyor mu, olamıyor mu?" noktasına kilitlendi.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, doğal olarak, aynı zamanda partisinin genel başkanı olan ve yeniden cumhurbaşkanı olmayı çok arzu eden Sayın Erdoğan'ın aday olabileceği şeklinde açıklamalarda bulundu. Bunun aksini savunması da beklenemezdi. Bozdağ'ın açıklamaları şöyle:

"Sayın Cumhurbaşkanımız, 2023 seçiminde Cumhur İttifakı'nın, aziz milletimizin ortak adayıdır. Adaylığı anayasal hakkıdır. Hiçbir hukuki engel söz konusu değildir. Hukuk uydurma yerine herkes seçime çalışsın, meydanda rekabetimizi yapalım."

Bozdağ, açıklamasının devamında şunları söyledi:

"Şu anda yapılacak seçim ikinci seçimdir. Cumhurbaşkanımız, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak adaydır ve ikinci adaylığıdır. Herhangi bir anayasal engel yoktur. Kaldı ki bunun yorumunu yapanlar, yürürlük maddesine baktığında, Anayasa'nın 75, 77 ve cumhurbaşkanı seçimine ilişkin 101. maddesinin, çok net bir şekilde 2018'de yapılan Cumhurbaşkanı ve Parlamento seçimiyle yürürlüğe girdiğini ifade ediyor. Dolayısıyla 101. maddenin ilk uygulaması, Anayasa'ya göre de 2018'de oldu, ikinci uygulaması 2023'te olacaktır. Yani hukuk bunu söylüyor. Ama kendilerine göre hukuk oluşturmaya çalışanlar iddia ediyor. Bizimki iddia değil, hukukun söylediği ifadedir."

Anayasanın 101'inci maddesini tekrar hatırlayalım: "Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir…"

Anayasa hukukçuları, Anayasa maddelerinde değişiklik yapıldığında, bunun yürürlüğe girdiği tarihten sonrası için geçerli olduğunu belirtiyorlar ama şu hususun altını da çiziyorlar: Değişmeyen eski hükümler aynen geçerlidir.

Anayasanın 101'inci maddesinde ifade edilen "Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir" hükmü eski bir hükümdür. Yani öncesini de kapsar.

Anayasanın hükmünde, sistem değişikliği ile ilgili, parlamenter sistem, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi gibi ayrımlar yoktur. Bunun anlamı, Sayın Bekir Bozdağ'ın iddia ettiği gibi, "Cumhurbaşkanımız, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak adaydır ve ikinci adaylığıdır" tezi tamamen yanlıştır, hukuki değildir, Anayasaya aykırıdır.

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Bakan'ın bu iddiasına tepkisini şu şekilde cevap verdi: "Bu şahıs ya saymayı bilmiyor, ya da yasayı."

BTP lideri Baş, bir hukukçu olarak daha önceki bir paylaşımında da, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın üçüncü kez adaylığı konusunda şu dikkat çekici tespitleri yapmıştı: "Çok soruluyor, 'erken seçim olursa aday olabilir mi?' Hayır. Anayasa 'yenilenen seçim' ifadesini kullanır, yenilenen seçime örnek Ekrem İmamoğlu'nun girdiği İstanbul seçimidir. 2023 seçimlerinin erken yapılması yenilenmiş seçim değildir. Dolayısıyla hiç bir koşulda aday olamaz!"

2023 seçimleri kesinlikle ve kesinlikle yenilenen bir seçim değildir. Kaldı ki, Cumhurbaşkanı Erdoğan da yaptığı açıklamalarda 2018 seçimlerinin yenilenmesinden hiç bahsetmiyor, bilakis 18 Haziran 2023 seçimlerinin koşullar sebebiyle öne çekilmesi, erkene alınmasından bahsediyor.

Yani BTP liderinin ifade ettiği gibi bu seçimler yenilenen seçim değil, erken seçim. Durum bu olunca Sayın Erdoğan asla yeniden cumhurbaşkanı adayı olamıyor. 

Bekir Bozdağ, Anayasaya aykırı olmasına rağmen "Bu hukukidir" diyor, üçüncü adaylığı olmasına rağmen ısrarla "İkinci adaylığıdır" diyor.

"Hukuk biziz, biz ne dersek odur" diyorlarsa, o başka bir şey, diyeceğimiz bir şey yok ama bu asla Anayasaya uygun değildir, hukuki değildir, demokratik değildir.