Adalet mülkün temelidir

Bazen çok şey anlatmak, çok uzun yazmak istersiniz de karşınıza bir veciz söz çıkar, bir mısra çıkar da bütün yazmak istediklerinizi kısaca anlatır. Aşağıya aldığım mısraları okuyunca yazacaklarımı, duygularımı şair Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu'nun mısralarında görünce uzunca yazmaktan vaz geçip, şairimizin gönül tankerinden sızan mısralarla meramımı anlatmak istedim. Bir eğitimci, bir şair olarak Elâzığ da doğup tüm dünyaya yayılan bir ışık olan şairimizin şu mısralarına kitaplar yazılmaz mı?   

"Ekmek, su, aş, bulmak gecikebilir,

Temele taş bulmak gecikebilir,

Devlete baş bulmak gecikebilir,

Adalet gecikmez tez verilmeli!"

Bir ulusun ayakta kalması için gözümüz gibi korunması gereken sistem hukuk sistemidir. Hukukun gözettiği bir gaye olarak adalet, toplum hayatında birliği beraberliği gözetmek, zulmü ortadan kaldırmak ve her hakkı hak sahibine vererek toplumsal barışı sağlamayı amaçlar. Bu manada devlet ve toplum hayatının bekası adalete bağlıdır. Nitekim "Adalet mülkün temelidir" sözü de bu gerçeği ifade eder. 

Rum mimar İpsilanti Efendi'nin, Fatih Sultan Mehmet'ten davacı olmasına sebep olan hadise ve Fatih'in yargılanması adalet ve hukuk açısından bizlere çok önemli dersler veriyor, olayın hikâyesi şöyle:

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'un fethinden sonra, vazifesini emrinin hilâfına yapan bir Hıristiyan mimarın kolunu kestirmişti.

İstanbul kadısı Hızır Bey, Fatih'in en yakın arkadaşı ve dostu idi. Kendisini İstanbul kadılığına da Fatih tayin etmişti.

Eli kesilen Hıristiyan mimar, Kadı Hızır Bey'e gidip Fatih'i dava etti. O zamanlar Fatih'e hitap tarzı:

"es-Sultân İbnü's-Sultân el-Gâzî Ebu'l-Feth Muhammed Hân-ı Sânî" iken, kadı Hızır Bey, tebaanın herhangi bir insanına kullanılan hitapla:

"Murat oğlu Mehmet, şu saatte mahkemeye gelin!" yazılı celpnameyi padişaha gönderdi.

Sultan Fatih, murâfaa/duruşma günü mütevazı bir ferd-i millet gibi alâyişsiz bir surette mahkemeye gitti. Maznun/sanık mevkiine oturdu.

Hızır Bey, büyük bir vakar ile makamındaki yerini aldı ve muhakeme başladı.

Mahkemelerde hâkim, adalet tevzi ettiği için oturur, diğerleri ayağa kalkarak, ayakta ifade verirdi. Hızır Bey, Fatih'i otururken görünce ona:

"Suç murâfaası üzeresin, ayağa kalk!" diye ihtar etti.

Bu ikaz üzerine Fatih, ifade için ayağa kalktı. Kadı Hızır Bey, muhakeme neticesinde Fatih'i suçlu, Hıristiyan mimarı mazlum buldu. Kısas ayetini okudu ve Fatih'in kolunun aynı şekilde kesilmesine karar verdi.

Bütün dünyayı dize getiren cihan padişahı Fatih, kararı sükûnet ve tevekkülle karşılayarak:

"Hüküm şer-i şerifindir!.." dedi.

Hristiyan mimar, bu ulvî adâlet sahnesinden fevkalâde duygulanarak gözyaşları içinde:

"Hakkımdan vazgeçiyor, diyet kabul ediyorum!.." dedi.

İş, bu suretle tatlıya bağlandıktan sonra Fatih, Hızır Bey'e:

"Benden değil de Allah'tan korktuğun için seni tebrik ederim" dedi.

Kadı Hızır Bey de, oturduğu minderin altından bir topuz çıkardı:

"Eğer verdiğim hükmü kabul etmeseydin, bununla kafana vuracaktım" dedi.

Fatih de buna cevaben kaftanının altında sakladığı kılıcı gösterdi ve:

"Sen de eğer adâlet üzere hükmetmeseydin, bununla kafanı uçuracaktım…" dedi.

Ayrıca Fatih, şahsi malından Hıistiyan mimara bir ev bağışladı.

Bunun üzerine Hıristiyan mimar:

"Dünyada böyle bir adaletin eşi yoktur. Ben artık bu andan itibaren Müslümanım…" diyerek kelime-i şehadet getirdi.

Bu adalet ve hukuk anlayışı terk edilmeye başlayınca Osmanlı çözülüp yıkılmaya başladı. "Adalet Mülkün, yani devletin temelidir." Adaletimiz ne kadar güçlü olursa, ulus olarak o kadar uzun soluklu, oluruz. Birlik ve beraberlik içinde huzur içinde kıyamete kadar var oluruz.