Fatma Zehra Rona: MEM’de hak kavramı ve hukuka bakış

Öncellikle Milli Ekonomi Modeli'nde (MEM) Prof. Dr. Haydar Baş hocamız, insanların haklarına rahatça sahip olamadığı ve haklarını yaşayamadığı bir düzende hukuktan bahsetmenin mümkün olmayacağını söylüyor. 

Milli Ekonomi Modeli'ni incelediğimizde görüyoruz ki, modelin varlık sebebi, vatandaşlara doğuştan sahip oldukları hakları vermek ve en geniş manada yaşamalarını sağlamaktır. Vatandaşlık maaşı, ev hanımı maaşı, doğum ikramiyesi gibi hizmetlere, vatandaşın var olmasıyla kazandığı temel haklar olarak bakılır. Kişi en aciz halinde bile hayatını idame ettirecek ekonomik güce sahip olmalıdır. 

Bir MEM kongresinde İtalyan profesör, ekonomilerinde emeklileri bir yük olarak gördüklerini, onlara çözümsüz bir vaka olarak baktıklarını fakat Milli Ekonomi Modeli ile bunun bir sorun olmadığını gördüklerini söylüyor. Milli Ekonomi Modeli'ne göre bebekler, emekliler yani üretim yapamayan kesim bir yük değil ekonominin çarkının dönmesi için gerekli tüketici kesimdir. Pandemi sürecinde bunu çok daha rahat seyrettik. Sağlımızı korumak için evlerimizden çıkamadığımız ve kısmi olarak üretimin durduğu bir zamandan geçtik, fakat devlet bize rahatlıkla tüketim yapabileceğimiz desteği sağlayamadı. Oysa dünya üzerinde birçok ülke çareyi vatandaşlık maaşı vermekte buldu.

"Baba devlet" misyonuyla devlet, vatandaşlarının ihtiyaçlarını karşılamak, güvenliklerini sağlamak; aralarında hukuku, adaleti tesis etmekle yükümlüdür. Ben, Milli Ekonomi Modeli'nde verilen çok hoşuma giden bir örnekten bahsetmek istiyorum. Örneğin bir eve hırsız girdi ve bir şeyler çaldı. Şu anki hukuk sistemimizde devlet hırsızı bulup onu cezalandırmakla yükümlü. Milli Ekonomi Modeli'nde ise devlet hem hırsızı cezalandırıp topluma kazandırmakla hem de evi soyulan kişinin zararını gidermekle yükümlüdür. Çünkü kişinin güvenliğini sağlamak devletin görevidir ve bunun sağlanamaması devletin sorumluluğundadır.

Hak kavramı Milli Ekonomi Modeli'nde sadece insana verilmiş değil. "Esasen var olan her şey kendi varlık kulvarı içinde haklar taşır. Bu hakların yaşanması ve teminat altına alınması elbette devletin garantisindedir." Milli Ekonomi Modeli'nde geçen bu cümle bize gösteriyor ki bitkiler, hayvanlar; var olan her şey, var olmalarıyla haklara sahiptir ve devlet bunu korumalıdır. Şu anki hukuk sistemimizde ekosistem insana yarar sağlar ve bu sebeple korunmalıdır, mantığı var. Milli Ekonomi Modeli ise, yararı olmasa dahi var oldukları için onlar kıymetlidir ve korunmalıdır, diyor.

Ben böyle adil bir hukuk sisteminde yaşamak ve bu düzenin bir parçası olmak isterim. Milli Ekonomi Modeli'nin uygulandığı günler uzak değildir diyorum. Sözlerimi bu umutla bitirmek istiyorum.