Gülistanda yetişen gençlik, ‘İcmal’ -3-

Karakterin, en önemli öğelerinden birisi olan sorumluluk; kişinin kendine ve başkalarına karşı yerine getirmesi gereken yükümlülükleri zamanında yerine getirmesidir. 

Sorumluluk sahibi olan kişi hayatının kontrolünü kendi elinde tutar. İnsanların sevgisini, saygısını ve güvenini kazanır. Mesuliyetsizlik eğitimle meşgul olan eğitimcilerin muzdarip olduğu konuların belki de en önemlisidir. Günümüz gençliğinin en büyük problemi kendini disipline etme gereği duymamasıdır.

Bir amaca bağlanmayan ruh, yolunu kaybeder. Allah, varlıkları canlı cansız hepsini bir amaç üzere yarattı. İnsana da yaratılış amacını "kulluk" olarak yüce kitabında beyan etti. Zariyat suresi 56-57. ayet-i kerimede:

"Ben cinleri ve insanları sadece bana kulluk etsinler diye yarattım" (56)

"Onlardan bir rızık istemiyorum, beni doyurmalarını da istiyor değilim." (57)

Kainatın Efendisi Hz Muhammed (sav) sorumluluk konusunda şöyle buyurmuştur:

"Nerede olursan ol Allah'a karşı sorumluluğunun bilincinde ol! Kötülüğün

peşinden iyi bir şey yap ki; onu yok etsin, insanlara da güzel ahlaka uygun biçimde davran."

"Hepiniz birer çobansınız/ sorumlusunuz ve hepiniz yönettiklerinizden mesulsünüz ,devlet başkanı bir sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür, evin beyi sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür, evin hanımı da bir sorumludur yönettiklerinden mesuldür, hizmetçi de efendisinin malı üzerinde bir sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür."

Kainatta yaratılan her şey eşref-i mahlukat olarak yaratılan insan için yaratılmış, insan ise Allah'a kulluk için. Gençliğimiz mesuliyetsizlik vadisine sürüklenmiş bir vaziyette. İnsanoğlunun hayattaki başarısı kendi kendini mes'ul kabul etme durumuna göre değişir. Kendini hiç mes'ul hissetmeyen insandan hayırlı bir netice beklemek mümkün değildir. Mesuliyetsizlik hastalığına düşmüş olan fert ve toplumlar anarşi ve kaos ortamı içindedirler.

Yaratıcısına karşı sorumluluğunu yerine getirmeyi öğrenmiş kul, başta ailesi ve yaşadığı topluma karşı görev ve sorumluluklarının bilincini kazanmış olur. Resulallah' ın (sav) dede olarak Hz. Hasan'a güzel öğüdünden kendimize ölçü alalım:

"Hasan beş vakit namazını aksatmadan kıl, sana şüpheli gelen her şeyi terk et, içinde şüphe uyandırmayan şeyleri yap çünkü doğruluk insanın gönlüne huzur verir, yalan ise huzursuzluk uyandırır. (Prof. Dr. Haydar Baş, İmamı Hasan eseri, 93.sayfa). Hz Hasan'ın çocukluğunda dedesinden aldığı bu tavsiyeyi hayatı boyunca unutmaması tatbik etmesi takdire şayandır."

Hz Hüseyin aleyhisselamın ibadet anlayışı özgür insanın ibadetidir:

"Bazıları Cennet beklentisi ile Allah'a ibadet ederler bu tüccarların ibadetidir, bazıları cehennem korkusu ile Allah'a ibadet ederler bu kölelerin ibadetidir, bazı kimseler de şükretmek maksadı ile Allah'a ibadet ederler, bu da özgür insanların ibadetidir. İbadetin en faziletlisi de budur."

Ehl-i Beyt ve ehlisünnet kaynaklarında karşılaştırmalı bir analiz edecek olursam çoğu ehlisünnet kitaplarında ibadeti "ticarethane" mantığı ile ele aldığını söyleyebilirim. Şunu şöyle yaparsan cennete, böyle yaparsan cehennemin ötesine geçmiyor. Ehl-i Beyt kaynaklarının özünde ise Allah'a sevgi ve muhabbetullah esas ibadette. Aslında kulun Allah ile olan bu diyalogu; sosyal yaşamına da sirayet ediyor. Nasıl ki Rabb'i ile bağı bir menfaate dayanmıyor; O'nun yüce kudretine, şanının üstünlüğüne dayanıyorsa; günlük hayatta da sosyal ilişkilerini bu temel üzerine kuruyor. Yaptığını karşılık beklemeden yapıyor, sevdiğini karşılık beklemeden seviyor ve ortaya "samimiyet" doğuyor. Hangi rolü üstlenirse üstlensin sorumluluğunu yerine getirirken "zoraki" değil "keyif" alarak yapıyor.