Güney Asya'daki sel felaketi, iklim değişikliğinin acı faturası

Endonezya, Sri Lanka ve Tayland'ı vuran şiddetli sel felaketi, 1.300'ü aşkın can kaybıyla küresel iklim krizinin en trajik yansımalarından biri haline geldi. Castanet News ve Watchers.news raporlarına göre, tropik siklon Ditwah'ın tetiklediği seller, binlerce insanı evsiz bırakırken, kurtarma ekipleri yoğun çamur ve su altında mücadele ediyor. BM İklim Değişikliği Paneli (IPCC) verileri, bu tür olayların sıklığının son 20 yılda yüzde 30 arttığını gösteriyor.

Siklon Ditwah ve etkileri

Sri Lanka'da acil durum ilan edildi. Cyclone Ditwah, 355 ölü ve 366 kayıpla ülkeyi sarsıyor. Endonezya'da sel suları başkent Cakarta'yı bastı, 500'den fazla kayıp bildirildi. Tayland'da ise Bangkok çevresinde 400'e yakın ölümle birlikte, pirinç tarlaları ve turizm altyapısı yok oldu. Toplamda 1.300 ölü, 10 binlerce evsiz ve 2 milyar dolarlık ekonomik zarar tahmin ediliyor.

Kurtarma operasyonları, ASEAN ülkeleri ve Kızıl Haç'ın desteğiyle sürdürülüyor ancak altyapı çöküşü, yardım dağıtımını zorlaştırıyor. Endonezya yetkilileri, "Tarihin en kötü sel felaketi" diyor. İklim modelleri, Pasifik'teki ısınmanın bu şiddeti yüzde 40 artırdığını doğruluyor.

İklim değişikliğinin rolü

Bu felaket, Paris Anlaşması'nın başarısızlığını gözler önüne seriyor. IPCC'nin 2025 raporu, sera gazı emisyonlarının tropik fırtınaları yüzde 25 daha yoğun hale getirdiğini belirtiyor. Güney Asya, küresel emisyonların sadece yüzde 5'ini üretiyor ama iklim hasarının yüzde 20'sini yaşıyor. Zengin ülkeler (ABD, AB) tarihsel sorumluluğu taşıyor. Sri Lanka Cumhurbaşkanı, "Gelişmiş ülkelerden tazminat bekliyoruz" çağrısı yaptı. Öte yandan, Endonezya'da yıllık 1 milyon hektar orman alanının yok edilmesi selleri tetikliyor. Bunda palm yağı endüstrisi suçlanıyor.

Toplumsal ve ekonomik yansımalar

Felaket, en çok yoksulları vurdu. Sri Lanka'da 1 milyon çocuk risk altında, açlık krizi kapıda. Tayland turizmi yüzde 15 daralacak. Endonezya'da gıda fiyatları yüzde 30 fırladı. Kadınlar ve göçmenler, yardım erişiminde dezavantajlı sınıf. BM verileri, afetlerde kadın ölümlerinin yüzde 70'ini oluşturduğunu gösteriyor. Uzun vadede, göç dalgaları bekleniyor, 500 bin kişi yer değiştirebilir. Ekonomik olarak, ASEAN büyüme tahmini yüzde 0,5 düşürüldü. IMF, "İklim dayanıklılığı yatırımı şart" diyor.

IVD 2025 ve küresel dayanışma

Bugün kutlanan Uluslararası Gönüllüler Günü (IVD), felakete odaklandı. BM, 2026 Uluslararası Gönüllü Yılı'nı (IVY 2026) başlatarak, afet gönüllülerini teşvik ediyor. Nepal'den gelen çağrıda "Gönüllüler, iklim direncini inşa etsin" denildi. Hükümetlerin, COP30'da fon sözü vermesi bekleniyor. Yıllık 100 milyar dolar iklim yardımı hedefi hâlâ eksik. Uzmanlar, erken uyarı sistemleri ve yeşil altyapı öneriyor.

Bu felaket aslında bir uyarı! İklim değişikliğinin, savaşlardan daha ölümcül olabildiği görülüyor. Dayanışma yoksa, bir sonraki siklon daha büyük vuracak.