Hamsi Gribi

Tüketici davranışlarını doğru bir biçimde değerlendirmeden yapılan yorumlar sağlıklı ve gerçekçi olamazlar. Ekonominin temeli olan tüketim ihtiyacının mevcudiyeti, bu temele yapılan taarruzlarla bertaraf edilirse, bu işin yapıldığı ülkenin ekonomisi de bertaraf olur. Enflasyon hedeflemesinin ve bu hedefin uygulanmasının her şeye, dolayısıyla tüketiciye rağmen yapılmak istenmesinin bizi getirdiği nokta hepimizin malumudur.Yetkililer kuş gribinin dış ticaretimize olan yansımalarını elbette ölçüp biçip çareler aramaya çalışacaklardır. Kuş gribi hadisesi ortaya çıktığında medya organları meselenin bu yönüne ağırlık vermişlerdi. Sağlık boyutu için yapılan açıklamalar da önemli bir yer tuttu diyebiliriz. Özellikle 2001 krizinden sonra, Avrupa'da çıkan deli dana hastalığının da katkılarıyla ülkemizde tavuk tüketimi müthiş bir artış gösterdi. Tüketici kesim yani halk hem fiyat hem sağlık nedeniyle et ihtiyacını tavukla karşılama eğilimi gösterdi. O günden bu güne tavuk üretimi ve tüketimi düzenli olarak artıyordu. Kuş gribi olayı mikro iktisadın konusu olan hane halkının davranışı açısından maalesef yeterince araştırılmadı. Neyse ki bu tür durumlara alışık olan halkımız kendi söküğünü dikmesini iyi biliyor. Et tüketimindeki ikame gerçeğini rakamlara öyle bir yansıttı ki sonuç kesin belli gibi. Tavuk tüketimi nerdeyse durmuş durumda. Üreticilerin ve tavukları her ihtimale karşı itlaf edilen çiftçilerin zararlarının yetkili makamlarca karşılanıp karşılanmadığı bu yazının konusunu oluşturmadığı için şimdilik bu kadarla yetineceğim.Halkımız, bir taraftan hükümetin dolaylı vergilerle satın alınamaz hale henüz getirmediği ürünleri tüketici mühendisliğiyle bulup ihtiyaçlarını biraz daha ucuza karşılamaya çalışırken diğer taraftan kırmızı etten sonra tavuk etini de ikame etmek zorunda kalmasını talihsizlikle mi yoksa 3 Kasım yanılgısıyla mı açıklamak gerekir bilemiyorum. Vergiler hususunda öyle bir noktaya gelindi ki bir insanın, bir ailenin karnını doyurmak için kullanacağı her gıda ürünü acımasızca vergilendirildi. Yakıt, elektrik v.b. temel ihtiyaçlar da  kaçmadı yetkililerimizin gözünden. Ağırlıklı konumuz olduğu için yine gribin etkisinden devam edelim. Gelişen şartlar nedeniyle tavuktan elini çekme durumunda kalan tüketicinin, gelir ve harcama düzeyi bakımından sağlık tehlikesinin bulunmadığı kırmızı ete dönmesi, zorun da ötesinde imkansıza yakın.İşte tamda  böyle bir zamanda derya kuzuları imdada yetişti. Karadeniz'de palamut bereketiyle başlayan sezonun onur konuğu tabi ki  yine hamsi olacak. Herkesin ümidi hamsi. Adeta tüketicinin son siperi, son mohikanı.Beni düşündüren, kuş gribi olayının ilk günlerinde olayı abartıp Türkiye'deki virüsün en tehlikeli virüs tipi olduğunu hiçbir araştırmanın henüz yapılmadığı o ilk günlerde açıklayan batılı ilgili kuruluşların hamsimize de bir kulp takıp takamayacaklarıdır. Hamsiniz grip oldu derlerse sakın şaşırmayın. Bunlar onu da yaparlar. İMF yetkililerinin açıklamalarına göre 2001 krizinden sonra Türkiye'de sosyal patlama olmalıymış ama olmamış. Böyle dar labirentlerde yolunu kaybetmeyip en azından ölmemeyi başaran bir millet, mikro iktisat bilimi için, üzerinde inceleme yapmaya fazlasıyla değecek bir tüketici topluluğudur.