Hangisi doğru?

EYÜP KABİL / DETAY HABER

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 78.62, aylık yüzde 4.95 arttı.

Bu rakamla birlikte yıllık tüketici enflasyonu son 24 yılın en yüksek seviyesine çıktı. TÜİK'e göre TÜFE'de 2022 yılı haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 4.95, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 42.35, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 78.62 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 44.54 artış gerçekleşti.

Mayısta TÜFE yıllık yüzde 73.50 olarak gerçekleşmişti. Enflasyon açısından öncü gösterge olarak kabul edilen İTO (İstanbul Ticaret Odası) verilerine göre İstanbul'da perakende fiyatlar haziranda yıllık yüzde 94.19 artmıştı.

Üretici enflasyonu yüzde 138.3 oldu

TÜİK verilerine göre üretici enflasyonu (ÜFE) haziranda bir önceki aya göre yüzde 6.77, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 61.68, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 138.31 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 88.77 artış gösterdi.

Sanayinin 4 sektörünün haziranda yıllık bazda değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 142.68, imalatta yüzde 120.47, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 369.20 ve su temininde yüzde 81.47 artış olarak gerçekleşti.

Bu grupların aylık değişimlerine bakıldığında ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 6.97, imalatta yüzde 6.33, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 9.53 ve su temininde yüzde 6.94 yükseliş görüldü.

TÜFE ile ÜFE arasındaki fark eksi 59.7'ye çıktı

TÜİK'in verilerinin ardından yıllık tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu arasındaki makas eksi 59.7 puan ile rekor seviyeye yükseldi.

Yıllık en düşük artış yüzde 23.74 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 26.99 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 27.76 ile eğitim ve yüzde 39.34 ile sağlık oldu.

Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 123.37 ile ulaştırma, yüzde 93.93 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 81.14 ile ev eşyası oldu.

Haziran 2022'de, endekste kapsanan 144 temel başlıktan 12 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 3 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 129 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

ENAG'a göre enflasyon yüzde 175.5

TÜİK'in açıkladığı haziran ayı enflasyon verileri öncesi ENAG da dün kendi hesaplamalarını yayımladı.

Akademisyenlerin ve ekonomistlerin bağımsız biçimde oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu'na (ENAG) göre, Tüketici Fiyat Fiyat Endeksi (TÜFE) haziran ayında yüzde 8.31 arttı. TÜFE'nin son 12 aylık artışı ise yüzde 175.55 olarak gerçekleşti.

ENAG'ın paylaştığı verilere göre mayıs ayının aylık enflasyonu yüzde 5.46 olurken Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki 12 aylık artış oranı da yüzde 160.76 olarak kaydedilmişti.

Paylaşılan verilerde en çok yükseliş yaşanan kalemin konutta olduğu açıklandı.

ENAG raporunda, "TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en az aylık artış yüzde 0.80 ile sağlık en fazla yükseliş ise yüzde 16.51 ile konut kaleminde gerçekleşmiştir" ifadesine yer verdi.

Memur ve emeklinin zam oranı belli oldu

Haziran enflasyonunun açıklanmasıyla memur ve emeklilerin zam oranı da netleşmiş oldu.

TÜİK verilerine göre, 6 aylık enflasyon yüzde 42.35 olarak gerçekleşti. Memur ve memur emeklileri yılda iki kez maaşlarını zamlı alıyor. Zam oranları toplu sözleşmeye göre önceden belirleniyor ve geçmiş 6 aylık enflasyondan kaynaklı fark oluşursa maaş zammına yansıyor.

Memurlar ocak ayında yüzde 7.5 toplu sözleşme zammı almıştı. 6 aylık rakamlara göre memur ve memur emeklileri yüzde 34.69 enflasyon farkı alacak. Yüzde 7'lik toplu sözleşme zammıyla temmuz ayı toplam zam oranı yüzde 41.69 olacak.

SSK ve Bağ-Kur emeklileri de yılda iki kez aylıklarına zam alıyor. Bu oran 6 aylık enflasyon rakamına göre belirleniyor.

Buna göre SSK ve Bağ-Kur emeklileri ise yüzde 42.35 zam alacak.

Maaşlara yüzde 30 eksik zam yapıldı!

ENAG ile TÜİK arasındaki hesaplama farkı aslında maaşlara yansıması gereken tutarı da etkiliyor.

Örneğin ENAG 6 aylık enflasyon farkını yüzde 71.44 olarak açıkladı. TÜİK'in hesaplamasına göre ise 6 aylık fark yüzde 42.35.

Eğer ENAG'ın hesabı doğru olarak kabul edilseydi memur ve emeklilere yansıyacak oran yüzde 30 daha fazla olacaktı.

Bu hesaba göre asgari ücretlilerin ardından memur ve emeklilerin de enflasyona ezdirildiği anlaşılıyor.