Hicaz isyanı -V-

Mustafa Kemal Paşa'nın Şam'dan ayrılmasından sonra Cemal Paşa 4 Mart 1917 günü Fahrettin Paşa'ya, Medine'nin boşaltılması emrini bildirir. Ayni günün akşamı Fahrettin Paşa, Cemal Paşaya kendisinin bir alayla kalıp Medine'yi sonuna kadar savunacağını bildirir. Cemal Paşa, Fahrettin Paşanın düşünce ve kararını beğenir. Hicaz'ın Osmanlı Padişahı ve Halifesi için önemini, Şerif Hüseyin'in isyanına karşı diğer Arap emirlerinden Şamarın Emiri Emir İbn-ür- Rüşt'ün, Necd Emiri İbn-üs- Suudud'un Osmanlıya ve İngilizlere karşı siyasi tutum ve davranışlarını değerlendirdikten sonra 7 Mart 1917 günü Fahrettin Paşa'nın Medine'de kalma isteğini Enver Paşa'ya bildirir. Enver Paşa 7 Mart akşamı Sadrazam Talat Paşadan aldığı teli değerlendirdikten sonra, Talat Paşanın telindeki düşüncelerini yazarak Fahrettin Paşanın, Medine'de kalmasının uygun olduğunu bildirir. Şerif Hüseyin'in isyanı üzerine Hicaz Emirliğine tayin olunan Şerif Ali Haydar Paşa da Şam'a çağrılır. Talat Paşa'nın 7 Mart'ta Enver'e gönderdiği telde Medine'nin durumu ile ilgili düşüncesi şöyledir:  "?Eğer vaziyet-i askeriye müsait ise Medine'de gayet cüz-i bir kuvvet terk edip, mühim kuvvetleri hat boyuna(Filistin cephesine) alarak hat-ı müdafaa ve ledilcap Medine'yi terk etmemek muvafık olur?"  Şerif Ali Haydar Paşa, Şam'a ancak 19 Mart 1917'de gelebilir. Osmanlı Devleti üst yönetiminde Medine'nin konumu durumunda ki kararsızlık, ekonomik ve askeri imkânsızlıkların bir sonucudur.8 Mart 1917 Dünya Kadınlar Günü'nde İşçi ve askerler ayaklanarak Sosyalist devrimi başlatırlar. 12 Mart 1917 günü sosyalist Sovyet kuruluşlarının yürüyüşü sonucunda Çarlık rejimi yıkılır. Çoğunluğu Duma Meclisi üyelerinden oluşan Liberal aydınlardan ve sosyalist aydın ve askerlerden yeni bir hükümet kurulur. Emperyalizme karşın olan bu hükümet katmasız ve ödeneksiz barış ilkesi ile barış yanlısı bir iç ve dış siyasa izler. Bu durum Rusya'nın bağlaşığı olan İngiltere, Fransa ve İtalya'yı telaşlandırır. Barış isteyen Sovyet hükümeti Gizli Anlaşmaları yayınlayabilirdi. Osmanlı Devletinin askeri kaynaklarının tükendiği bir sırada, Onun toprakları üzerindeki emperyalist amaçların, bilhassa İngiltere Türk olmayan ulusları himayesi altına alarak neticeye ulaşacağı bir zamanda gizli antlaşmaların  açıklanması felaket olurdu. İngiltere, Fransa Rusya'nın Nisan 1916 tarihli Osmanlı Topraklarının paylaşımını sağlayan gizli antlaşmanın açıklanması karşısında meydana gelebilecek olayları önlemek için bilhassa İngiltere önlemler almaya başlar. İngiltere payına düşen Osmanlı topraklarındaki uluslara ve bilhassa Şerif Hüseyin'e Arapların ulusal onurunu kırmayacak şekilde ima edilir. Ayrıca egemenliği devam ettirebilmek için İslam Dinini iyi bir şekilde kullanarak mezhep ve tarikatlar arasında çatışma çıkartarak meydana çıkan kargaşayı önlemek amacı ilende askeri ve siyasi önlemler alır. Emperyalizmin parçala, böl sömür politikasını hemen uygulama alanına koyar. Kısacası 8 Mart tarihinde başlayan Rus Devrimi, savaş öncesinde tükenmiş ekonomik kaynaklarının başlattığı buhrana, birde savaş döneminde askeri kaynaklarının tükenmesi ile dağılma ve yıkılma durumuna gelen Osmanlı devleti için lehte bir olaydır. Bilhassa toprak katmasız ve ödeneksiz barış ilkesi. İngiltere'nin Araplar üzerinde aldığı askeri ve siyasi önlemleri, Hicaz'daki Fransız Temsilci General Bremon, Kahire'deki Fransız Büyük Elçisine 26 Nisan 1917 günü bir rapor gönderir: Hicazda Dışişleri Bakanı Fuad El Hatip, Sudanlı bir Müderristir. Elan Hartum'daki görevini bırakmış değildir.- Savaş Bakanı Mahmut el Kaysuni Mısır ordusunun bir Yüzbaşısıdır.- Cidde Belediye başkanının masasının yanında Mısırlı bir Yarbay oturmakta yerli halkın yiyeceği ile ilgilenmektedir. Şerif'in, Cidde'deki hastanesinin başında Mısırlı bir doktor vardır. Şerif Hüseyin'e MAJESTE unvanının verilmesi aleyhindeki davranışlarda İngiliz Direnmesi ayrıca ispat ediyor ki İngiltere, Hicaz'ı bir İngiliz ülkesi saymaktadır.  Bu rapordan İngiltere'nin Hicaz ve Arap dünyasında emperyalist amaçlarını gerçekleştirmiş olduğunu açık bir şekilde görüyoruz.