İman ve İnsan

İslâm, haram kazanç yollarını tıkamıştır. Fahiş kâr, karaborsa, ihtikâr, yalan yere yemin, özürlü mal satmak gibi ticarî hayatı menfî yönde etkileyen kötü haller haram kılınmıştır. Helal kazanç, İslâm iktisadî hayatının temeli olarak ortaya konulmuştur. Bu, aynı zamanda ibadetlerin kabulü için de şart koşulmuştur. Dikkat edilirse iktisadî hayatın müeyyideleri aslında Allah'a yönelen kulun dış şartlarını organize etmektedir. Dış tabiatı kulluk gerçekleriyle bütünleştirmek, dış ortamın engellerini kaldırarak onu müsait hale getirmektir gaye. İktisadî hayatın diğer bir önemi de cihad uğrunda düşmanlara karşı güç hazırlama sahası oluşudur. Nitekim Cenab-ı Hakk'ın, "Düşmanlara karşı kuvvet hazırlayın ve en az bir misli ile mukabelede bulunun" ilâhî emri vardır. Cihad önce malla yapılacak; gerektiğinde can da verilecektir. Bu bakımdan iktisadî güç cihadın en önemli vasıtalarından biridir. Kulluğun kâmil anlamda ve rahat bir ortamda gerçekleşmesi için iktisadî hayatın güçlenmesi şarttır. İslâmî toplumda bunun önemi büyüktür. Sevgili Peygamberimiz (sav) İslâm'ın bidayetinde buna büyük ehemmiyet atfetmiştir. Ashabın ileri gelen zenginlerinden olan Hz. Ebubekir (ra), Hz. Osman (ra) ve Hz. Abdurrahman İbn Avf (ra) aynı zamanda aşere-i mübeşşeredendirler; dünya hayatında iken cennet ile müjdelenen kimselerdendirler.[34] Zaten sağlam müslümanın elinde iktisadî güç, umumun menfaatine ve insanlığın hayrına vesiledir. Gaye ve niyet sahih ve sağlam olduktan sonra eldeki iktisadî güç, Allah'a kulluğun yardımcı bir unsurudur. İslâm muamelâtı iktisadî hayatı kulluk doğrultusunda düzenlerken meşruiyet çizgisinin de korunmasını esas almış; haram yolları yasaklarla tıkamış, helal yollardan dünyalık teminine bir sınır da koymamıştır. Ta ki dış tabiat ve ortam şartları kulluk gayesi istikametinde tanzim edilsin ve insan için müsait hale getirilsin. İslâm'ın hangi sahası ve de hükmü olursa olsun temel esas değişmemektedir; bu da insanın fıtrî meyli istikametinde Allah'a yönlendirilmesi ve bu yolda seyrü sefer etmesidir.

Prof. Dr. Haydar Baş