İran'dan tarihi değiştirecek hamle

Anayasayı Koruyucular Konseyi toplantısında konuşan İran Uzmanlar Meclisi Başkanı ve Anayasayı Koruyucular Konseyi Genel Sekreteri Ayetullah Ahmed Cenneti, Tahran ile Riyad arasındaki ilişkilerinin normalleştirilmesi gerektiğini belirtti. Cenneti, iki ülke arasındaki mevcut anlaşmazlıkların çözülebileceğini vurguladı. İki ülkenin inanç başta olmak üzere pek çok meselede ortak yönlere sahip olduğuna dikkati çeken Cenneti, "İslam'ın düşmanları, İran ve Suudi Arabistan halkının da düşmanlarıdır. İslam'a karşı birleşmiş ortak düşmanların oyunlarına dikkat etmeli ve ihtilaflarımızı en aza indirmeliyiz" dedi. İran'da aşırı muhafazakar kimliğiyle bilinen ve şu ana kadar birçok dini ve siyasi üst düzey makamda görev yapan Ayetullah Cenneti, 1992 yılından bu yana ülkenin en kritik kurumlarından Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin başında bulunuyor. Cenneti, 2016'dan beri de Uzmanlar Meclisi Başkanı olarak görev yapıyor.

İlişkiler neden bozulmuştu?

Suudi Arabistan'da 2 Ocak 2016'da aralarında Şii din adamı Nimr en-Nimr'in de bulunduğu 47 kişi 'terör' suçlamasıyla idam edilmişti. İdamlara tepki gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların ardından Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İran'daki göstericiler tarafından ateşe verilmişti. Mart 2015'te başlayan Yemen'deki kriz nedeniyle iki ülke arasındaki gergin diplomatik ilişkiler tamamen kesilmişti. İran ile Suudi Arabistanlı yetkililer, Nisan 2021'de Bağdat'ta doğrudan görüşmeler yapmak üzere bir araya gelmiş ve Irak'ın ara buluculuğundaki görüşmeler daha sonra da devam etmişti. Amerikan "The Atlantic" dergisine 3 Mart'ta röportaj veren Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, İran'la ilgili olarak, "Onlar bizim komşumuz. Ebediyen de komşumuz olacaklar. Ne biz onlardan kurtulacağız ne onlar bizden kurtulacak. Bu yüzden sorunu çözmeli ve bir arada yaşamanın yollarını aramalıyız" ifadelerini kullanmıştı. İki ülke arasında 16 Mart'ta yapılması planlanan görüşmeler ise Suudi Arabistan'da birçoğu Şii olmak üzere 81 kişinin bir günde idam edilmesinin ardından Tahran tarafından geçici olarak ertelenmişti. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyine bağlı "Nournews" ertelenen görüşmenin nisanda Bağdat'ta yapıldığını açıklamıştı.