İstanbul'da büyük asbest tehlikesi

Türkiye'de son günlerde asbest tehlikesine ilişkin tartışmalar gündemde. Tartışmaların odağında ise Brezilya'dan söküm için İzmir-Aliağa'ya getirilecek 'São Paulo' isimli eski savaş gemisi var. Ancak Türkiye'de asbest tehlikesi sadece bununla sınırlı değil. İnşaat Mühendisleri Odası'na göre İstanbul'da kentsel dönüşümle yıkılan binaların en az dörtte birinde asbest var. Uzmanlar, denetimlerin artırılması konusunda uyarıyor. Son derece kanserojen bir madde olan asbest Türkiye'de 2010'dan itibaren yasaklandı. Ancak yasak öncesi yapılan inşaat projelerinde kullanıldığı için günümüzde pek çok yapı asbest içeriyor. Önemli bir izolasyon malzemesi olan asbest, bazı döşeme, duvar, tavan kaplamaları, yalıtım malzemeleri, çatı ve cephe kaplamaları, temiz ve atık su borularında yaygın şekilde bulunuyor.

12 yaştan büyük binalarda var

Bu da 2010 öncesi yapılan ve de kentsel dönüşüme giren daha eski binalardaki asbest tehlikesinin boyutlarını gözler önüne seriyor. İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Füsun Sümer, "Kentsel dönüşüm projeleri kapsamında ya da başka yıkımlarda katil toz olarak adlandırdığımız asbest havaya karışıyor ve hem çalışanlar hem de bölgede yaşayanlar tarafından solunuyor" uyarısı yaptı. Hangi binaların ne miktarda asbestli malzeme içerdiğine dair sistematik bir çalışma ise yok. Sümer'e göre bu son yıllarda hız kazanan kentsel dönüşüm uygulamalarının halk sağlığına verdiği zararı ölçülemez kılıyor. Füsun Sümer, "İstanbul'da kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılan binalarımızın yaklaşık yüzde 25'inde asbest atık bulundu. Şu anda 39 ilçe belediyemizden sadece yedi belediyenin bu konuda denetim yaptığını düşünürsek ne kadar az yol aldığımızı da net bir şekilde görürüz" ifadelerini kullanıyor.

Asbest kanseri riskini artıyor

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sağlığı Kolu üyesi Dr. Ahmet Soysal, asbestin gırtlak ve akciğer kanseri başta olmak üzere çeşitli kanserlere yol açtığı konusunda uyarıyor. Eski binaların yıkımında çok büyük bir miktarda asbestin atmosfere karıştığına işaret eden Soysal, bu asbestin solunum yoluyla insan vücuduna ulaştığını söyledi. Dr. Soysal, "Solunum yoluyla vücuda alınan asbest lifleri akciğerlere ulaştıktan sonra akciğer dokusunda fibrozise neden olur ve bu solunum darlığı ile devam eden asbestozis dediğimiz bir hastalığa yol açar. Bu lifler ayrıca akciğerin üzerini döşeyen pilevra sarılımına ulaşır ve bu da mezotelyoma dediğimiz ve asbeste özgün bir kanser türüne neden olur" dedi. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre dünyada 125 milyon insanın her yıl asbest maruziyeti ile karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Soysal, "Ve yine Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 100 bin kişi asbeste bağlı hastalıklar, yani mezotelyoma, akciğer kanseri, larinks kanseri gibi tablolar yüzünden yaşamını yitiriyor" uyarısı yapıyor.