Kamu malı deniz, yemeyen...

Vakıflar Genel Müdürlüğü müfettişlerinin kamu vakıflarıyla ilgili Meclis Araştırma Komisyonu'na sunduğu rapora göre, karma nitelikli vakıflar, genellikle kurumu, ilgili sektörü desteklemek gibi öncelikli amaçları yerine, kamu kaynaklarını kullanarak üyelerini destekleme yolunu seçtiler.

İki vakıf dikkat çekiyor

Müfettişlerin komisyona sundukları raporlarda, Turizm Dayanışma Vakfı ile Gençlik ve Spor Vakfı dikkat çekiyor. Turizm Dayanışma Vakfı, turizm bakanlığı hizmetlerinin desteklenmesi ve geliştirilmesine, turizmin ülke ekonomisine katkısının artırılmasına yönelik her türlü faaliyette bulunmak, bakanlık çalışanları arasında sosyal yardımlaşmayı sağlayacak teşvik, tertip ve tedbirleri almak amacıyla kuruldu.

Turizme destek yok

Vakfın öncelikli amacı Turizm Bakanlığı hizmetlerinin desteklenmesi olduğu halde daha çok personele yardım konusunda yoğunlaştı. Turizmin ülke ekonominisine katkısının arttırılmasına yönelik harcamasının ise yok denecek kadar az olduğu gözlemlendi. Yapılan tespitlere göre, Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri'nin her türlü el sanatları, plak, hatıra eşyaları ve diğermal ve hizmet satışından elde ettiği gelirler vakfa gelir olarak kaydedildi. Müfettişlerin komisyona sunduğu raporda buna ilişkin şu ifadelere yer verildi: "Turizm Bakanlığı'nın verdiği kamu hizmeti karşılığı, normalde Döner Sermaye Geliri olarak bakanlık bütçesine intikal ettirilmesi gereken kaynağın vakfa kanalize edilmesi suretiyle açıkça kaynak aktarıldığı tespit edilmiştir."

Kanuna rağmen, 'yemeye' devam

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce 1997-1998 yıllarında çıkarılan tebliğler ve ardından Başbakanlığın 26 Ekim 1998 tarihli genelgesi ilevakıfların kamu kaynağını kullanamayacağını düzenlenmesine karşın, aynı gelirlerin verilen hizmetin adı belirtilmeden bağış ve yardımlar olarak yine vakfa kaydedilmesine devam edildi. Vakfın üye katkısı dışındaki kaynaklarının toplam gelirler içindeki payı yıllar itibariyle yüzde 86 ile yüzde 98 arasında değişenoranlara ulaştı. Müfettişler, "Yani vakıf kaynakları büyük oranda kamusal niteliklidir" görüşünü ortaya koydular. 31 Aralık 2002 tarihi itibariyle yaklaşık 8 trilyon 768 milyar liralık vakıf kaynağının sadece 183 milyar 995 milyon liralık bölümünün üye katkısı olduğu belirtildi.

Para geri alınmalı

Raporda, vakfın 5 yıl ödemesiz ve faizsiz olarak üyelerine borç olarak dağıttığı yaklaşık 7 trilyon liranın faiziyle birlikte tahsil edilmesi, aksi halde dava açılması gerektiği yönünde görüş bildirildi. Vakfı zarara uğratan yönetim kurulu üyeleri hakkında da işten uzaklaştırılma davası açıldığı da belirtildi.

Malı böyle götürüyorlar

Vakıflar Genel Müdürlüğü müfettişlerinin komisyona sunduğu rapora göre, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve amatör sporculara destek olmak, mensuplar arasında yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmek ve sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla kurulan Gençlik ve Spor Vakfı'nın da elde ettiği pek çok kamu kaynağını öncelikli amaçları yerine daha çok üyelerinin çıkarları doğrultusunda kullandığı bildirildi. Vakıflar Genel Müdürlüğü müfettişlerinin, kamu vakıflarıyla ilgili Meclis Araştırması Komisyonu'nda ayrıca şu değerlendirmeyi yaptılar: "Personele yardım amaçlı vakıflar bir ölçüde kamu kaynaklarını tırtıklamışlar ancak en tehlikelisi karma nitelikli dediğimiz vakıflar. Karayolları Vakfı, Gençlik ve Spor Vakfı gibi karma nitelikli vakıflar, (Benim amacım kurumu desteklemek) diyor, personelle ilgili bir iki madde de koyuyor. Ama tamamen personeline harcıyor, kuruma harcamıyor. Bu çok tehlikeli. Vakıf değil bunlar. Bir sandık veya başka bir ad konması gerekir. Ne deve ne kuş, yeri geldiğinde (Ben kuşum) diyor, yeri geldiğinde (Ben deveyim) diyor. Bir taraftan malı götürüyor. Öbür taraftan parayı topluyor, kurumun mensuplarına harcıyor."