Kars Beylerbeyi Sarayı: Osmanlı’nın doğudaki ihtişamlı mirası

Kars'ın tarihi siluetinde, Kars Kalesi'nin eteklerinde yükselen Beylerbeyi Sarayı, Osmanlı'nın doğu sınırlarındaki yönetim ve ihtişam simgelerinden biridir. 1579 yılında, Osmanlı Padişahı III. Murat döneminde Lala Mustafa Paşa tarafından inşa edilen bu saray, yaklaşık 450 yıldır Kars'ın tarihine tanıklık ediyor.

Tarihçe ve Yapım Süreci

Beylerbeyi Sarayı, 1579 yılında, Osmanlı'nın doğu sınırlarını güçlendirmek için Kars'ı yeniden imar ettiği bir dönemde inşa edildi.

Banisi, "Kıbrıs Fatihi" olarak bilinen ve Osmanlı'nın önemli devlet adamlarından biri olan Lala Mustafa Paşa'dır. III. Murat'ın emriyle yaptırılan saray, Kars'ın beylerbeyi merkezi olarak tasarlandı ve "Kars Paşa Sarayı" adıyla da anıldı. Saray, Osmanlı'nın Kars'taki idari, askeri ve sosyal hayatını yöneten beylerbeylerinin ikametgahı olarak 1878'e kadar aktif bir şekilde kullanıldı.

Mimari Özellikler

Beylerbeyi Sarayı, Osmanlı mimarisinin doğu sınırlarındaki sade ama işlevsel örneklerinden biridir. Kars'ın sert iklim koşullarına uygun olarak bazalt taşından inşa edilen saray, hem dayanıklılığı hem de estetik görünümüyle dikkat çeker. Mimari özellikleri şunlardır:

Plan ve Yapı: Saray, dikdörtgen planlı, iki katlı bir yapıdır. Batı cephesindeki yuvarlak kemerli ana giriş kapısı, sarayın en belirgin özelliğidir. Giriş, taş işçiliğiyle süslenmiş ve heybetli bir görünüm kazandırılmıştır. Pencereler de yuvarlak kemerli tasarlanarak Osmanlı mimarisinin zarif çizgilerini yansıtır.

Malzeme: Kars bölgesine özgü düzgün kesme bazalt taşı, sarayın ana yapı malzemesidir. Bazaltın gri-siyah tonları, saraya hem estetik bir derinlik hem de doğa koşullarına karşı direnç sağlar. İç mekânda ahşap ve taş kombinasyonu kullanılmıştır.

Su Sarnıcı: 2018'deki kazılarda keşfedilen 6 metre derinlikteki su sarnıcı, sarayın kendi kendine yeterli bir yönetim merkezi olduğunu gösterir. Sarnıcın yanındaki kemerli oluk, suyun depolanması ve dağıtımı için tasarlanmıştır.

Restorasyon ve Modernizasyon: 2017-2022 restorasyonunda, sarayın özgün mimarisi korunmaya çalışılmış, ancak butik otel konseptine uygun modern eklemeler yapılmıştır. Çelik profillerle güçlendirilen yapı, 18 odalı, 50 yatak kapasiteli bir otele dönüştürülmüştür. İç mekânda lüks yataklar, şık mobilyalar ve modern olanaklar, tarihi dokuya uygun bir estetikle sunuluyor. Ayrıca, 120 kişilik kafe-restoran alanı ve toplantı salonları, sarayın turistik işlevini artırıyor.

Sonuç

Kars Beylerbeyi Sarayı, 1579'dan beri Kars Kalesi'nin eteklerinde, Osmanlı'nın doğudaki ihtişamını temsil ediyor. Lala Mustafa Paşa'nın mirası, savaşlar ve işgallerle sınansa da, 2022'deki restorasyonla yeniden hayat buldu.

Bazalt taşından yükselen bu yapı, hem tarihi dokusu hem de modern otel işleviyle Kars'ın turizmine değer katıyor. Ani Harabeleri ve Taş Köprü gibi Kars'ın diğer hazineleriyle birlikte, Beylerbeyi Sarayı, ziyaretçilerini tarihin derinliklerinde bir yolculuğa davet ediyor.

Kars'a yolunuz düşerse, bu sarayda bir gece geçirmek, Osmanlı'nın ruhunu hissetmek için eşsiz bir fırsat.