Kibir, hırs, kıskançlık...

Kişinin Allah'a kulluk yolunda yönünü bulabilmesi, emir ve yasaklara riayet edebilmesi, nefis denilen içindeki düşmanla mücadelesindeki başarısına bağlıdır. Bu mücadele uzun soluklu bir mücadele olup son nefese kadar sürecek çetin bir mücadeledir. Onun içindir ki Alemlere Rahmet Hazreti Muhammed(s.a.v.) çetin ve kanlı bir savaştan dönerken şehrin girişinde ümmetine  şu mesajı vermiştir: "Ey ashabım, küçük savaştan büyük savaşa dönüyoruz." Ashap sorar; "ya resulüllah, bundan daha çetin bir savaş var mı ki?" Resulüllah efendimiz cevaben; "evet bundan daha çetin, nefsinizle yapacağınız cihattır" cevabını vermiştir. Nefsimizle yapacağımız cihatta başarı elde etmek için nefsimizin kötü emellerini, kötü tuzaklarını bilmek zorundayız. İnsanoğlunun nefis iklimi öyle bir muammadır ki; gerek iyi, gerek kötü huyların tamamını tohum hükmünde içinde taşır. Her tohum karakter yapısına uygun ortamı bulduğu anda yeşermeye ve meyve vermeye başlar. Kimi tohum kuru ortamı, kimi tohum sulu ortamı, kimi tohum nemli ortamı, kimi tohum sıcak ortamı, kimi tohum soğuk ortamı sever ve o iklime ve ortama ulaştığı an; çatlar ve içindeki maharetini, karakterini açığa vurur. Vasfına uygun meyveler verir; acı, yada tatlı?Tohumları, "isyan ve itaat" kategorilerinde ele alacak olursak; kötü ahlakın emarelerini taşıyan tohumlar isyanla alakalı davranışları meydana çıkarır? Güzel ahlakın emarelerini taşıyan tohumlar ise itaatle alakalı davranışlar meydana çıkarır. İşte insanın güzel yada çirkin davranışları, içinde var olan tohum halindeki davranışların, çekirdekten meyveye dönüşme halidir.  İnsana düşen vazife; güzel ahlak tohumlarını yeşertecek ortamlar sağlamak ve verimli meyveler vermesi için gerekli bakımı yapmaktır. Yoksa da kötü ahlak tohumları kendiliğinden bir ortam bulur, yeşerir ve isyanla, kötülükle, alakalı davranışlar meyvesi vermeye başlar. Bazı kötü davranışlar vardır ki, insanın helakini oluşturur. Bunlardan sakınılmadığı taktirde oluşacak ferdi ve toplumsal tehlikeler, içinden çıkılmaz hal alır ki bu da toplumsal felaketlere sebebiyet verir.Yazımıza, bu konuda Hz. İmam Hasan Efendimizin bir nasihati ile son verelim: "İmam Hasan insanı helak eden üç şeyi şöyle ifade ediyor.: "İnsanın helak olması şu üç şeyledir: Kibir, hırs, kıskançlık.Kibir, dinin mahvolması onunladır, iblis onun sebebi ile lanetlendi.  Hırs, nefsin düşmanıdır. Onun sebebi ile Adem cennetten çıkarıldı. Kıskançlık, kötülüğün habercisidir. Habil'in Kabili öldürmesine o sebep oldu."( İmam Hasan/ sayfa 102/ Prof. Dr. Haydar Baş)