Krizlerin babası yolda!

Tarım analiz firması Gro Intelligence'a göre rezervlerde dünya tüketimine 10 hafta yetecek kadar buğday kaldı. Bu rakamın 2008 finansal krizinden bu yana görülen en düşük seviye olduğu belirtiliyor. Uzmanlara göre bu seviye tahmin edilenden çok daha kötü. Devletler küresel buğday stoklarının yıllık tüketimin yüzde 33'üne denk geldiğini savunurken 19 Mayıs'ta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde gıda güvenliği üzerine yapılan toplantıda konuşan Gro Intelligence CEO'su Sara Menker bu oranın aslında yüzde 20'ye yakın olduğunu açıkladı. Uzun süredir yaklaşan gıda kriziyle ilgili uyarılarda bulunan Menker, büyüyen açlık tehdidi karşısında acilen önlem alınması gerektiğine dikkat çekti. Artan gıda fiyatları milyonlarca insanı riske atarken yaşanan kuraklıklar ve yükselen gübre fiyatları da önümüzdeki dönemde tahıl tedarikini tehdit ediyor. Eski bir enerji emtia tüccarı olan ve gıda krizini pandemi tedarik zincirlerini boğmadan öngören Menker, "Bu döngüsel değil. Bu sismik bir kriz. Bu bir nesilde bir kez yaşanabilecek ve jeopolitik dönemi dramatik şekilde etkileyebilecek bir olay" değerlendirmesinde bulundu.

Bir uyarı da BoE'den

Geçtiğimiz günlerde gıda konusunda bir uyarı da İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey'den gelmişti. İngiltere'de son 30 yıldır yaşanan en yüksek enflasyon oranının sebebinin Ukrayna'daki savaş olduğunu söyleyen İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey, Rusya'nın işgalinin neden olduğu 'felaket' gıda fiyatlarının yoksul ülkelerde çok ağır etkileri olabileceği uyarısında bulundu. Bailey ayrıca İngiltere'deki enflasyon artışının yüzde 80'inin bankanın kontrolü dışında gelişen olaylardan kaynaklandığını söyledi. Mısır, Tunus ve daha birçok ülke, Ukrayna'nın buğday ve yemeklik yağ ihracatlarına önemli derecede bağımlı. Geçtiğimiz ay IMF'nin Washington'daki toplantısında Ukrayna'nın Maliye Bakanı ile konuştuktan sonra Bailey'in gıda tedariki konusundaki endişeleri daha da arttı. Bakan ile görüşmesini anlatan Bailey, "Bakan bana ürün ekimi konusunda iyimser olduğunu, ancak ihracat için gıda nakliyesi yapmanın şu anda imkansız olduğunu, durumun daha da kötüye gittiğini söyledi. Bu durum yalnızca Ukrayna'nın sorunu değil. Gelişmekte olan tüm ülkelerin sorunu. Oldukça kötümser olduğum için üzgünüm, ancak ortada gerçek bir endişe var" diye konuştu.

Ünlü dergiden 'gıda felaketi' uyarısı

İngiltere'nin önde gelen ekonomi yayınlarından The Economist dergisi de bu haftaki sayısında 'Yaklaşan gıda felaketi' manşetiyle çıkmıştı. Ukrayna savaşının öncesinde bile Covid-19 pandemisi, iklim değişikliği ve enerji krizi nedeniyle küresel gıda sisteminin büyük zarar gördüğüne dikkat çeken The Economist, savaş nedeniyle Ukrayna'nın tahıl ve yağlı tohum ithalatının neredeyse tamamen durduğunu; Rusya'nınkinin ise tehlike altında olduğunu belirtti. Tahıl fiyatlarının sene başından bu yana yüzde 53 ve Hindistan'ın sıcak hava dalgası nedeniyle ithalatı durduracağını açıklamasıyla mayıs ayında fiyatların yüzde 6 daha arttığına dikkatleri çeken The Economist'e göre gıda bulup bulamayacağı belli olamayanların sayısı yüksek gıda fiyatları nedeniyle 440 milyon daha artarak 1.6 milyara yükseldi; 250 milyon kişi ise açlığın sınırında.

Türkiye daha şiddetli hissedecek

Gelişmekte olan ülkeleri etkileyecek küresel bir gıda krizi geliyorsa biz Türkiye olarak çok daha endişenmeliyiz. Zira dünya ülkelerini etkileyen birçok gelişme ülkemizde kat kat şiddetli hissedilebiliyor. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre Türkiye'de gıda enflasyonu dünya ortalamasını üçe katlıyor. Nisanda küresel gıda fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 29.8 olurken, TÜİK verilerine göreyse Türkiye'de gıda enflasyonu yüzde 89 seviyesine gerçekleşti.