logo
19 MART 2024

Maliyetler artarken enflasyon düşer mi?

15.01.2022 00:00:00

Türkiye'de yaşanan enflasyonun "maliyet enflasyonu" olduğunu her fırsatta hatırlatıyoruz. Milli Ekonomi Modeli'nin sahibi Prof. Dr. Haydar Baş, 1990'lı yıllardan itibaren bu gerçeği ifade ediyordu.

Ne demek maliyet enflasyonu; ürün fiyatlarındaki artışın sebebi, o ürünü üretirken hamaddede, enerjide, istihdamda, vergide, finansta, nakliyede yaşanan maliyetlerdeki artıştır.

Bu maliyet artışlarını engellemediğiniz müddetçe, bu artışların bir sonucu olan enflasyonu aşağıya çekmeniz asla mümkün değildir.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bir TV konuşmasında yaptığı açıklamada, enflasyonun Ocak'ta pik yapacağını fakat 2023 seçimlerine Türkiye'nin enflasyonda tek haneyle gireceğini söyledi. Nebati, "Ben seçime tek haneli enflasyonla gideceğim 2023 Haziran ayında" dedi.

Şimdi, yukarıda ifade ettiğimiz gerçeklerden yola çıkarak Sayın Nebati'nin bu sözlerini değerlendirmeye çalışalım.

Enflasyon maliyetlerden değil de talep artışından kaynaklansa ve sadece raflardaki ürünlerin fiyatlarında artış olsa, "Bu sene pik yapmıştır, seneye bugünkü fiyatlara göre daha az artacağı için enflasyon tek haneye düşer" diyebilirsiniz.

Fakat, tüm üretim maliyetlerinde bir artış yaşanıyorsa, bu maliyetleri üretici şu anki fiyatların da üstüne yansıtmak zorundadır. Diğer bir ifadeyle hammadde, enerji, finans, istihdam, vergi gibi maliyet unsurlarında bir artış yaşanıyorsa ve enflasyon rakamı da buna göre ortaya çıkıyorsa, enflasyonu tek haneye düşüremezsiniz.

Masabaşında enflasyonu düşük göstermeye çalışsanız da oldukça komik duruma düşersiniz, kimseyi ikna edemezsiniz, kendinizi kandırırsınız. Hatırlarsanız, geçtiğimiz ay üretici enflasyonu (ÜFE) yüzde 80, tüketici enflasyonu (TÜFE) ise yüzde 36 açıklanmıştı. Üreticilerin yüzde 80 bir maliyet artışına maruz kaldığı bir ekonomide, fiyatlarını yüzde 36 artırması, matematiksel ve mantıksal olarak mümkün değildir. 

Akaryakıt bir maliyet unsurudur, her gün zamlanıyor.

Hammadde bir maliyet unsurudur, dolara endeksli olarak, küresel piyasalardaki olumsuzluklardan da etkilenerek sürekli artmaya devam ediyor.

Elektrik, doğal gaz bir maliyet unsurudur, sürekli zamlanıyor.

Finans en önemli maliyet unsurudur, üretici, sanayici, yüzde 35-40'tan aşağıya faizle finans bulamıyor.

İstihdam bir maliyet unsurudur, bu yıl yüzde 50 arttı, yemek ve ulaşım da dahil bir işçinin işverene maliyeti bugün 7 bin lira...

Ve sizler diyorsunuz ki, üretici bu artışları ürün fiyatlarına yansıtmayacak ve önümüzdeki yıl enflasyon tek haneye düşecek, gerçekten buna inanıyor musunuz?

Merkez Bankası'nın beklenti anketi de açıkça gösteriyor ki, kimse buna inanmıyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre, yıl sonu Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) beklentisi yüzde 29.75 oldu. Merkez Bankası bu anketi, reel ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 50 katılımcıyla gerçekleştiriyor. Geçen ay yüzde 2,99 olan ocak ayı TÜFE beklentisi, bu anket döneminde yüzde 6,45'e çıktı.

Katılımcıların yıl sonu dolar/TL beklentisi 16,13 olurken, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi ise 15,56'dan 16,85'e çıktı. MB anketine katılan reel sektör temsilcileri Sayın Nebati'nin gözlerindeki ışıltıya pek inanmıyor.

Her zaman olduğu gibi, işin çilesini çeken sanayicilerin yaşadıkları pratik sorunları bizzat kendi açıklamalarından aktaralım.

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi şunları söyledi:

"Merkez Bankası'nın politika faizi yüzde 14'ken bugün bankalar yüzde 30-35'le kredi kullandırıyor. İhracatçılarımızın bu maliyetlerle kredi kullanıp, ihracat yapıp, para kazanıp bu kredileri ödemesi olanaksız."

"Navlun fiyatlarında pandemi öncesine dönüş olmayacak. Türk ekonomisinde son dönemde yaşanan yüksek enflasyon, istikrarsız kur ve yüksek faiz ihracatçılarımızın 2022 yılı performansını olumsuz etkileyecek boyutta."

"İhracatçılar olarak hiçbir zaman yüksek kur talebimiz olmadı. Her zaman, istikrarlı kura vurgu yaptık, bugün de aynı şeyi söylüyoruz."

"Bu tablo hızlıca düzeltilmezse 2022 yılının mart ayından itibaren ihracattaki yükseliş, düşüşe geçebilir."

"İhracatçı elektrik, doğal gaz, akaryakıt gibi girdilere yapılan zamlardan da olumsuz etkilendi."

Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer şunları ifade etti: "Kur artışı nedeniyle artan girdi maliyetleri ve daralan pazar nedeniyle özellikle küçük işletmelerde işten çıkarmalar yaşanabilir. Enflasyonla mücadele ve kurla ilgili para politikalarının gözden geçirilmesi gerekliliği açıktır. Aksi takdirde yapılan zam oranının enflasyon karşısında erimesinin önüne geçilemeyecektir." 

ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Karabağlı şunları belirtti: "Yüksek enflasyon engellenemediği, dengeli ve istikrarlı bir kura ulaşılmadığı takdirde sanayi üretiminde dolayısıyla ihracatta gerileme riski vardır. Mevcut ekonomik durum nedeniyle yatırım kararları ertelenmektedir."

İZSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Küçükkurt ise şunları söyledi: "Hem üretim maliyetimiz yükseldi hem de öngörülemezlik sebebiyle finansmana ulaşma ve fiyatlamada sıkıntı yaşamaya başladık. Bu süreçte yüksek enflasyon ile önünü görmeye çalışan üreticileri zor bir yılın beklediğini düşünüyorum. Aynı şekilde tüketiciler için de bu seviyede bir enflasyonun son derece zorlayıcı olacağı da bir gerçek. Ayakları yere basan, önünü gören ve üretim iklimine girmiş bir Türkiye yaratmak hepimizin görevi... Gerekli adımlar atılmadığı takdirde 2022 yılında enflasyon ve yüksek döviz sarmalına girmiş bir Türkiye manzarasının kaçınılmaz."

Prof. Dr. Haydar Baş, ülkemizin zifiri bir karanlığa girdiğini ve bu karanlıktan kurtulmak için çok güçlü bir ışığa ihtiyaç olduğunu belirtmiş ve bunun da Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) güneşi, Milli Ekonomi Modeli güneşi olduğunu vurgulamıştı.

Çıkış yolumuz belli: Prof. Dr. Baş'ın eşsiz Modelini uygulayacak olan BTP'ye ve Lideri Hüseyin Baş'a acilen fırsat vermemiz gerekiyor.

 
Murat Çabas / diğer yazıları
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
8 yılda ülkemizden çıkan yerli sermaye miktarı 600 milyar dolar
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
"Koltukta vakit geçirmeye değil çalışmaya talibiz"
BTP Aksu Adayı Bilal Şahin
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
8 yılda ülkemizden çıkan yerli sermaye miktarı 600 milyar dolar
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
"Koltukta vakit geçirmeye değil çalışmaya talibiz"
BTP Aksu Adayı Bilal Şahin
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.