Miloşeviç yargılanıyor ama...

1999 yılında yüzbinlerce Kosovalı soykırım tehdidiyle göçe zorlanırken, Bosna - Hersek Katliamı nedeniyle ABD Temsilciler Meclisi kararıyla Slobodan Miloseviç 'savaş suçlusu' ilan edilmiş, fakat hakkındaki yasal işlem uzun süre başlatılmamıştı. Bölgede bulunan NATO'nun görev alanına girmesine karşın, ne Miloseviç, ne de savaş suçlusu ilan edilen diğerleri nerede oldukları tespit edildiği halde yakalanıp yargı önüne çıkartılmadılar uzun süre. Ta ki Belgrad halkı sokaklara dökülüp yüzyılın ayaklanmasını gerçekleştirene kadar...

Bir zamanlar komünist ülkelerin en özgürü olarak gösterilen Yugoslavya'yı II. Dünya Savaşı'nın bir tekrarı gibi dünyanın gözleri önünde yaptığı katliamlarla kelimenin tam manasıyla kan gölüne çeviren Slobodan Miloseviç, 2001'de kendi halkının eliyle demir parmaklıklar arkasına gönderildi. Miloseviç'i önce suçlu ilan edip, sonra gözleri kapalı seyredenler değil, isyan eden halk, Sırp halkı gönderdi, demir parmaklıklar arkasına.

11 yıl boyunca katliamlara imza attı

Miloseviç, 1990'ların sonuna kadar devlet başkanlığına devam etti. Ancak 2000 Ekim'inde seçim sonuçlarına rağmen, iktidarı ılımlı lider Vojislav Koştunitsa'ya devretmeye yanaşmaması bir devrimle alaşağı edilmesini getirdi. Ardından Nisan ayında yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma suçlarından tutuklanıp ülkesinde hapse konuldu.

Yine de Sırp milliyetçiliğinin etkisinden pek birşey yitirmediği Belgard'da kimseler, Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'ne konulacağını tahmin etmiyordu, ama oldu. Sırbistan'daki yeni yönetim, ABD'nin ve Avrupa Birliği'nin parasal vaadleri ve yeniden uluslararası toplumun bir parçası olma ümidiyle Miloseviç'i Haziran ayında bir gecede apar topar Lahey'e gönderdi. Bu gönderme Sırplara gerçekten de çok şeyler kazandırdı: Avrupa Birliği, Sırbistan ve Karadağ'dan müteşekkil Yugoslavya'ya yüklü miktarda mali yardımda bulundu, ABD ise Türkiye'nin 55 yıldır kurtulmaya çabaladığı tekstil kotalarını bir çırpıda kaldırdı.

Savaş suçluları yakalanmıyor

Üç yıl önce Miloseviç'le birlikte 41 savaş suçlusu ilan edilmiş ve bu kişilerin yerlerinin tespit edilmesine karşın yakalanması konusunda gönülsüz kalınmıştı. Kosova'da Arnavutlar'a karşı yürütülen soykırım suçlularının yargılanması için 1993'te Lahey'de oluşturulan Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi'nin bu konuda harekete geçmesi için de uzun süre beklenmişti.

Srebrenica'nın katilleri hala bulunamadı

Lahey'deki mahkemede daha önce Bosna Savaşı nedeniyle, 54 Sırp, 18 Hırvat ve üç Boşnak yargı önüne çıktı. Ancak Bosna Savaşı'nın en vahşi bölümü olarak kabul edilen 8 bin Boşnak'ın diri diri toprağa gömüldüğü Srebrenica Katliamı'nın sorumluları yakalanıp yargılanamadı. Ve bu kişilerin yakalanmaması da Fransız askerlerinin isteksizliği ve bu kişilerin tutuklanmasının Sırplar'ı tahrik ederek bölgeyi kan gölüne dönüştüreceği endişesine bağlandı!

Katillere en fazla 20 yıl

Ancak Lahey'de yargı karşısına çıkartılan Bosnalı Sırp Dusan Tadiç, uluslararası mahkeme tarafından insanlık suçlusu ilan edildi ve sadece 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Eski Yugoslavya'da savaş suçlularını soruşturan mahkeme, kuruluşundan bu yana verdiği ilk kararda, Tadiç'i insanlık suçlusu ilan etmesine karşın cinayet suçlarından akladı! 1992'nin Mayıs ve Aralık ayları arasında Bosna'nın kuzeybatısındaki kamplarda 13 Boşnak esiri öldürmekten ve 18'ine işkence yapmaktan suçlanan Tadiç, hakkındaki 31 suçlamanın 20'sinden beraat etti.

Kunarac ve Krstiç

Lahey'de yargılanan bir başka Sırp da Dragoljup Kunarac. Mahkeme karşısında hakkındaki tüm suçlamaları kabul eden Sırp asker Kunarac, Foça bölgesindeki Sırp milis güçlerinin komutanı olarak Kosovalılar'a yönelik tecavüz, işkence ve insanları zorla yerlerinden etme suçlarıyla yargılandı. Bosna'daki soykırımdan sorumlu tutulan General Radislav Krstiç de mahkeme karşısına çıkanlardan. NATO birlikleri tarafından yakalanan ve Karadziç'in müttefiki olarak bilinen Krstiç, 8 bin Boşnak'ı katletmekle suçlandı.

Yine Bosna Savaşı suçlularından 'Sırp Adolf' denilen Goran Jelisic ve Preyedor Belediye Başkanı Milan Kovaçeviç de Lahey'de yargıç karşısına çıktı. Jelisic mahkemede, 1992 yılında 12 Boşnak ve ve Hırvat'ı öldürdüğünü kabul etti. Hakkında 'soykırım' iddiasıyla dava açılan Kovaçeviç ise 'toplama kampları' ve 'katliam' olmak üzere 15 suçtan sanık oldu. Yargılanan Sırplardan biri olan Slavko Dokmanoviç ise Lahey'deki cezaevinde Mayıs 1998'de intihar etti. Kamuoyuna ise 78 savaş suçlusu olduğu ilan edildi. Ancak bunların çoğundan tutuklanmadı.

NATO da katillerin yanında

Uluslararası İnsan Hakları Komitesi üç yıl önce Bosna'daki 41 savaş suçlusu Sırp'ın yerini belirlediğini açıklamış, ancak NATO'nun bundan haberdar olmasına karşın harekete geçmemesinden yakınmıştı. Bu kişilerin NATO bünyesindeki Barış İstikrar Gücü (SFOR) üslerinin burnunun dibinde dolaştığını vurgulayan Komite, İngiltere'nin Independent gazetesine verdiği demeçte, durumu 'Siyasi isteksizlikten başka bir şey değil" şeklinde tanımlamıştı.

Miloseviç hakkındaki suçlamalar

Bosna Hersek: İkisi soykırımı suçlaması olmak üzere 29 maddeden oluşuyor. 1992-1995 yıllarında Boşnaklar ve Hırvatlar'ın katliam, zorla yerlerinden edilme, tutuklama ve işkence yoluyla ortadan kaldırmasının planlandığı yer alıyor. İddianamedeki diğer 10 madde insanlığa karşı suç, 8 madde Cenevre Sözleşmesi'nin ihlali ve 9 madde savaş gelenekleri ya da yasalarının ihlal edilmesi.

Hırvatistan:Miloseviç'in, 1991-1992 yıllarında Hırvatları ve Sırp olmayan nüfusu Hırvatistan'ın üçte birinden sürmeye çalıştığı, bu operasyonda yüzlerce kişinin öldürüldüğü, 170 bin kişinin yerinden edildiği ve işkence yapıldığı yer alıyor. İddianamede, 10'u insanlığa karşı suç, 13'ü savaş gelenekleri ya da yasalarının ihlali ve 9'u Cenevre Sözleşmesi'nin ihlali olmak üzere 32 madde var.

Kosova: Sırp güçleri Ocak - Haziran 1999'da Kosova'da Arnavut sivillere karşı terör kampanyası izlemekle suçlanıyor. Miloseviç ve yardımcıları, Kosova'dan 800 bin Arnavut'u sürmekle itham ediliyor. Racak ve İzbica gibi köylerdeki katliamlarda 500'den fazla Arnavut'un öldürüldüğü belirtilen iddianamede, Miloseviç 4 maddede insanlığa karşı suç işlemek ve bir maddede savaş gelenekleri ya da yasalarını ihlal etmekte suçlanıyor.