Myanmar'daki darbede Çin kokusu

 

RECEP BAHAR / DETAY HABER

 

Son yıllarda dümeni Çin'e kıran Myanmar'da 10 yıl önce iktidarı sivil bir hükümete devreden ordu, Pazartesi sabahı yönetime el koyduğunu açıkladı. 2011'de oluşturulan demokratik yönetimle, 50 yıllık baskıcı askeri rejimlerin geride bırakıldığı umulmuştı. Şimdi ise ülkede bir korku iklimi hakim. Nobel Barış Ödülü sahibi Myanmar lideri Aung San Suu Kyi ve iktidar partisinden diğer üst düzey isimler sabah erken saatlerde düzenlenen operasyonlarla gözaltına alındı. Ordu, parlamentoda sandalyelerin yüzde 25'ini ve kritik bakanlıkların çoğunu elinde tutmasına karşın darbe yaptı ve bir yıl olağanüstü hal ilan etti. Peki, Myanmar ordusu bunu neden şimdi yaptı? Ve daha önemlisi, bundan sonra ne olacak?

 

Darbe seçimden hemen sonra geldi

 

Normal şartlarda Pazartesi sabahı, Kasım ayınca seçilen parlamento ilk kez toplanacak ve seçimin sonucu resmileşecekti. Şimdi bu olmayacak. Seçimleri Aung San Suu Kyi'nin lideri olduğu Demokrasi İçin Ulusal Birlik Partisi (NLD), Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırım iddialarına rağmen, oyların yüzde 80'inden fazlasını alarak kazanmıştı. Ordu tarafından desteklenen muhalefet ise seçimlerde hile yapıldığını iddia etti! Ancak bu iddiayı destekleyecek kanıt yok denecek kadar az. Ana muhalefetteki ordu destekli Birlik İçin Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP), Kasım seçimlerinde de oyların bir kısmını alsa da, 2008'de hazırlanan anayasa ile ordu zaten hükümet üzerinde etkiliydi.

Ülkede seçim sonuçları ne olursa olsun, parlamentoda sandalyelerin dörtte biri orduya tahsis ediliyor. Aynı zamanda üç önemli bakanlık da (İçişleri, Savunma ve Sınır İşleri) olmak üzere orduya veriliyor. Dolayısıyla, mevcut anayasayla, ordu kontrolü bir miktar elinde tutuyor. Peki NLD, parlamentodaki çoğunluğuyla anayasayı değiştirebilir miydi? Uzmanlar bunun ihtimal dışı olduğunda ısrar ediyor. Çünkü Myanmar'da anayasa değişikliği için parlamentoda yüzde 75 çoğunluğa ihtiyaç duyuluyor. Ordu da sandalyelerin en az yüzde 25'ine sahip olduğundan bu neredeyse imkânsız!

 

Ülke sadece Çinli yatırımcılara açık

AB ve ABD'den darbeye sert eleştiri gelirken, Çin askerlerini eleştirmekten kaçındı. Elbette bunun mühim bir gerekçesi var. Gözlemcilere göre Myanmar ordusu, önümüzdeki bir yıl boyunca ülkeyi Çin kaynaklı olmayan yatırımlara kapatacak. Myanmar, Çin'in Bir Kuşak, Bir Yol girişiminin merkezinde yer alıyor.