Nakit yok, vatandaşlar geleceğini harcıyor!

MURAT ÇABAS / DETAY HABER

Vatandaşların çoğunluğu, elde ettiği gelirle temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Maruz kaldığı gerçek enflasyon karşısında, zaten yetersiz olan gelirinin satın alma gücü de erimeye devam ediyor. Banka kartı kullanımındaki astronomik artış, bu kart borçlarını ödeyemeyenlerin katlanarak çoğalması, icra dosyalarının 24 milyonu geçmesi ve daha nice gösterge bu gerçeğin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.

Kartlı ödemeler yüzde 128 arttı

Banka kartlarıyla Eylül ayında yapılan toplam ödeme tutarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 128 artarak 363.4 milyar TL oldu. 2021'in Eylül ayında bu rakam 159.2 milyar liraydı. Bankalararası Kart Merkezi'nden (BKM) Eylül ayı kartlı ödeme verilerine ilişkin yapılan açıklamaya göre, Eylül sonunda Türkiye'de 95.3 milyon adet kredi kartı, 164.6 milyon adet banka kartı ve 66 milyon adet ön ödemeli kart kullanılıyor. 2021 yılının eylül ayı ile kıyaslandığında kredi kartı adedinde yüzde 16'lık, banka kartı adedinde yüzde 13'lük, ön ödemeli kart adedinde ise yüzde 24'lük artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise 326 milyon adede ulaşarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 artış gösterdi. Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile Eylül ayında yapılan toplam ödeme tutarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 128 artarak 363.4 milyar TL oldu.

288.2 milyar TL'si kredi kartlarıyla

Kartlı ödemelerin 288.2 milyar TL'si kredi kartları ile yapılırken 68.8 milyar TL'sinde banka kartları, 6.4 milyar TL'sinde ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. Kredi kartı ile ödemelerde önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranı yüzde 122, banka kartı ile ödemelerde yüzde 158 olurken ön ödemeli kartlar ile yapılan ödemelerde ise bu oran yüzde 152 olarak gerçekleşti.

En fazla büyüme akaryakıtta

Eylül ayında kartlarla yapılan ödemelerin sektör dağılımı incelendiğinde geçen yılın aynı dönemine göre en fazla büyüme yüzde 205 artış ve 33.7 milyar TL'lik ödemeyle akaryakıt istasyonları sektöründe gerçekleşti. Akaryakıt istasyonları sektörünü sırasıyla yüzde 200 artış ve 11 milyar TL'lik ödeme ile konaklama, yüzde 179 artış ve 13.5 milyar TL'lik ödeme ile sigorta, yüzde 167 artış ve 10.2 milyar TL'lik ödeme ile hava yolları, yüzde 146 artış ve 21.4 milyar TL'lik ödeme ile de yemek sektörleri takip etti.

İnternette kartlı ödeme yüzde 141 arttı

İnternetten kartlı ödeme tutarı Eylül ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 141 artarak 99.8 milyar TL oldu. İnternetten kartlı ödemelerin toplam kartlı ödemeler içindeki payı ise yüzde 25.7 seviyesine ulaştı. Eylül ayında yapılan her 4 TL kartlı ödemenin 1 TL'si internetten gerçekleşti. Eylül'de toplam 36 milyon farklı kart ile internetten ödeme gerçekleşirken bu sayının geçen yıla göre yüzde 25 oranında arttığı görülüyor. Bu durum internetten kartlı ödemelerin kullanıcılar tarafından ne kadar yaygın kullanıldığına işaret ediyor. İşyeri tarafında da dijital dönüşüm hızla devam ederken Eylül ayında internetten kartlı ödeme gerçekleşen işyeri adedi geçen yıla göre yüzde 30 artarak 115 bin adede ulaştı.

Batık kart sayısı ikiye katlandı

Kart kullanımı arttıkça, kart borcunu ödeyemeyenlerin sayısı da artıyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre Ocak-Ağustos 2022 döneminde bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 1 milyon 91 bin kişi oldu. Yasal takip işlemlerinde en sert artışın ise kredi kartlarında yaşandığı gözlendi. Bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 613 bin oldu.  2021 yılının Ocak-Ağustos döneminde bu sayı 310 bin kişi idi. Bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı ise aynı dönemde 748 bin kişi oldu. Bu sayı ise geçen yılın aynı döneminde 694 bin kişi olarak açıklanmıştı. Bireysel kredi ve kredi kartı borçları Ağustos itibarıyla son bir yılda yüzde 40 artışla 1 trilyon 346 milyar liraya çıktı.

Vatandaşın alım gücü eriyor

Çalışanların ve emeklilerin alım gücü yüksek enflasyon karşısında erimeye devam ediyor. Ekim ayı enflasyon rakamları TÜİK ve ENAG tarafından yarın açıklanacak. TÜİK Eylül ayına ilişkin yıllık enflasyonu yüzde 83.45, ENAG ise yüzde 186.27 olarak açıklamıştı. Dün İstanbul Ticaret Odası (İTO) Ekim ayına ilişkin İstanbul'un enflasyonunu yüzde 108.7 olarak açıkladı. Bu rakam 27 yılın rekoru. Vatandaşların alım gücünün eridiğini gösteren en önemli göstergelerden birisi Türk-İş'in açlık ve yoksulluk araştırması. Türk-İş Ekim ayına ilişkin 4 kişilik bir ailenin açlık sınırını 7 bin 425 TL, yoksulluk sınırını ise 24 bin 185 TL olarak açıklamıştı. Asgari ücretin 5 bin 500 TL olduğu dikkate alındığında kredi kartlarındaki patlamanın nedeni görülebiliyor. Türk-İş'e göre yıllık gıda masrafındaki artış ise yüzde 134.77 olarak hesaplandı. Asgari ücretliye Ocak ayında yüzde 50, sonra da Temmuz'da yüzde 30 zam yapıldı ama görüldüğü gibi bu, gıda masrafındaki artış karşısında oldukça düşük kaldı. KAMUAR'ın araştırması ise durumun daha da vahim olduğunu gösteriyor. Ekim ayı sonuçlarına göre, geçen sene 100 TL'ye dolan bir gıda sepeti, bu sene ancak 277.5 TL'ye dolabiliyor; gıda enflasyonundaki artış yüzde 177.5. Ulusal Yargı Ağı (UYAP) verilerine göre icra dosyası sayısının 24 milyonu aşması, sadece 1 Ocak-21 Ekim tarihleri arasında 6 milyon 921 bin yeni icra dosyasının gelmesi de durumun vahametini gösteriyor.