Nasrallah'tan kaos uyarısı

ÖMER NEZİR / DETAY HABER

Lübnan'daki genel seçimlerde meclisteki çoğunluğu kaybeden Hizbullah'ın Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, meclise giren tüm partilerin iş birliği yapmamaları halinde kaos meydana geleceği iddiasında bulundu. Nasrallah, 15 Mayıs'ta yapılan genel seçimlerden sonra ilk defa video konferans aracılığıyla İran ve Esad yönetimi destekli meclisteki blokları için 'yenilgi' ile sonuçlanan seçimler hakkında değerlendirmede bulundu. Meclis'e ilk defa geleneksel partilerden bağımsız bir şekilde muhalif olarak giren 15 milletvekili dahil seçimleri kazanan tüm partilere seslenen Nasrallah, iş birliği yapılması gerektiğini aksi takdirde ülkede kaos ve (siyasi) boşluğun meydana geleceği uyarısında bulundu. Nasrallah, "Bazı partilerin iddia ettiklerinin aksine bugün mecliste hiçbir blok çoğunluğu elde edemedi. Dürüst hiçbir parti de bu iddiada bulunmadı" dedi. Seçim sırasında oy satın alma iddialarına da değinen Hizbullah lideri, ABD'nin bazı seçim listelerinin oluşturulmasında etkisi olduğunu ve Suudi Arabistan'ın oy karşılığında seçmene para ödediğini ileri sürdü.


Siyasi tablo o kadar karışık ki!

Seçimlerde meclisteki milletvekili sayısını 2 artıran Hizbullah'ın sandalye sayısı 16'ya yükselmişti. Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri liderliğindeki Şii Emel Hareketi ise seçimlerde 15 milletvekili çıkardı. Parti bir önceki seçimlere göre bir sandalye kaybetmiş oldu. Emel Hareketi, Hizbullah'ın müttefiki konumunda. Ancak seçimlerde Hizbullah'ın en önemli Hıristiyan ortağı olan Cibran Basil liderliğindeki Özgür Yurtseverler Partisi oy kaybetti. Önceki seçimlerde Meclise 24 milletvekili gönderen Basil'in partisi bu kez 18 sandalye kazanabildi. Hizbullah'ın müttefiki Dürzi Lübnan Demokrat Partisi lideri Talal Arslan ve Dürzi Lübnan Arap Birlik Partisi lideri Viyam Vahab,
Lübnan Meclis Başkan Yardımcısı Hristiyan Ortodoks Elie Ferzli, Sünni Onur Partisi lideri Faysal Kerame yeniden seçilmek için yeterli oy alamadı. Daha önce 3 milletvekili bulunan Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi de milletvekili çıkaramadı. Dolayısıyla Hizbullah grubu meclisteki coğunluğunu kaybetti. Esad yönetimi müttefiki Hıristiyan Marada Hareketi'nin milletvekili sayısı da 3'ten 2'ye indi. Ermeni Taşnak Partisi, 2 milletvekili kaybederek sadece 3 sandalye elde edebildi. Seçimlere katılım yüzde 41 oldu. Ülkede 2018'de gerçekleştirilen seçimlere katılım oranı yüzde 49 civarındaydı. Katılımın azalmasında eski Lübnan Başbakanı ve Sünni Müstakbel Hareketi lideri Saad el-Hariri'nin seçimleri boykot etmesi etkili oldu.

Hükümette yer alacaklar

Lübnan'da 15 Mayıs'ta yapılan genel seçimlerde Meclisteki milletvekili çoğunluğunu kaybetmiş olmalarına rağmen Hizbullah ve müttefiklerinin, güçlü siyasi nüfuzları ve Şii ittifakı sayesinde yeni hükümette yer alacağı ifade ediliyor. Ülkede 1975-1989 yıllarında süren iç savaştan sonra yapılan 1992 seçimlerinden bu yana Şiilere verilen 27 milletvekili kotasını iki parti 'Hizbullah' ve 'Emel Hareketi' dolduruyor. Hizbullah'ın, Emel gibi siyasi nüfuzunun yanı sıra ülkede güçlü askeri nüfuza sahip olduğu da bilinen bir gerçek. Ancak Hizbullah ve müttefikleri önceki seçimlerin aksine bu seçimde 128 sandalyeli Mecliste hükümeti kurmak için gerekli olan 64+1 sayısına ulaşamadı. Lübnan modelinde çoğunluk ve azınlıktan ziyade anayasal demokrasi modeli bulunuyor. Bu, 'kurulacak yeni hükümette tüm kesimin temsilcisinin olması gerekiyor' anlamına geliyor. Hizbullah ve Emel, halen tüm Şii milletvekillerine sahip. Bu yüzden hükümet ve kurumlar içindeki Şii kotası taleplerinden vazgeçmeleri beklenmiyor. Yine Meclisteki kutuplaşma ve parçalı durum nedeniyle hükümeti kurma sürecinin sancılı geçmesine kesin gözüyle bakılıyor. Lübnan'da 20 milletvekili elde ederek en büyük Hıristiyan parti konumuna yükselen Hizbullah'ın ezeli rakibi Semir Caca liderliğindeki Lübnan Güçleri Partisi, seçimde en çok milletvekili elde eden taraf oldu. Suudi Arabistan'ın müttefiki olan Hıristiyan Lübnan Güçleri aynı zamanda İran karşıtı bir parti. Son seçimlerde en kârlı çıkan parti 2018 yılında 15 milletvekili çıkarabilmişti. Yapılan anlaşmalara göre Lübnan'da Cumhurbaşkanlığı Hıristiyanlara veriliyor. Mevcut Cumhurbaşkanı ve Hizbullah müttefiki olan Mişel Avn'ın partisi Özgür Yurtseverler Partisi, oylarının çoğunu Caca'ya kaptırdı.

Halk perişan durumda

Öte yandan Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Çarşamba günü bazı taksi ve toplu taşıma şoförleri, artan akaryakıt fiyatları nedeniyle yolu trafiğe kapatıp gösteri düzenledi. Bu arada Lübnan lirası da dolar karşısında hızlı bir şekilde değer kaybetmeye devam ediyor. Serbest piyasada dolar üç günde 27 binden 31 bin seviyesine ulaştı.

Milletvekili listesi böyle şekilleniyor

Lübnan'da 1989'da yapılan Taif Anlaşması'na göre Meclisteki milletvekili dağılımı, "27 Sünni, 27 Şii, 8 Dürzi, 34 Maruni Hıristiyan, 14 Grek Ortodoks, 8 Grek Katolik, 1 Evanjelik, 1 Ermeni Katolik, 5 Ermeni Ortodoks, 2 Alevi, 1 Hıristiyan azınlıklar" şeklinde gerçekleşiyor.