NATO'ya nasıl girdik: Bir hatıra
13.11.2025 00:00:00
Kıymetli okuyucular, bugün sizlere NATO ile ilgili bir hatıramı nakledeceğim. Kayseri'de, Erciyes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği hocasıydı, Azerbaycan asıllı Prof. Dr. Cemal Eyyubov (81) ile komşu olmam sebebiyle zaman zaman sohbet ederdik. Yıl 2012 idi. Bir sohbetimizde kendisine şöyle bir soru sordum:
"Sizler Sovyet döneminde Moskova'da eğitim almış, Rusya'yı tanıyan deneyimli bir akademisyensiniz. Türkiye'nin NATO'ya girişini Rusya penceresinden anlatabilir misiniz? NATO giriş süreciyle ilgili gözleminiz ne oldu?" dedim.
Cemal Hoca içini çekerek başladı:
"Olayı çok yakından biliyorum. O dönemde Stalin iktidardaydı ve İkinci Dünya Savaşı yeni sona ermişti. Stalin'in baş müzakerecisi ve Sovyet Dışişleri Bakanı Molotov (Ermeni asıllı, eşi Yahudi asıllıydı), Stalin'in bilgisi olmadan Amerika ziyaretlerinde temas kurduğu Amerikan Ermeni lobisinin etkisiyle bu işe kalkıştı. Kars ve Ardahan'ın Türkiye'den istenmesi, sürgündeki Ermenilere vatan yapılması ve Montrö'nün delinerek boğazlarda Rusya'ya üs verilmesi talep edildi.
7 Haziran 1945'te Molotov, Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Selim Sarper'e, 'Birinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye'den bir buçuk milyon civarında Ermeni'nin sürüldüğünü ve bunların tekrar anavatanlarına dönmelerinde kendilerine yurt olarak verilmek üzere, daha önce Ermenilere ait olduğunu iddia ettiği Kars ve Ardahan'ın Sovyet Ermenistan'a iade edilmesini' istedi." (1)
Bu olay Rus kamuoyunda temkinli bir şekilde karşılandı, ancak Batı kamuoyunda geniş yankı buldu. Türk diplomasisi zor durumda kaldı ve adeta ABD'nin kucağına itildi. Normal bir Rus devlet aklı ve stratejisi, ABD ile rekabet hâlindeyken Türkiye'yi kaybetmeye yol açacak böyle bir açıklamayı onaylamazdı. Bu, ABD'nin Ermeni lobileri üzerinden Molotov eliyle Rusya siyasetine müdahalesine önemli bir örnektir" dedi.
Stalin için ortaya çıkan krizi toparlamak kolay olmadı; süreçte Türkiye kaybedildi ve Molotov görevden alındı. Olay, Rusya tarafında bir Azeri akademisyenin penceresinden böyle özetlendi. Bunu, şu ana kadar gündeme gelmemiş farklı bir anekdot olarak not etmek istedim.
Olayı fırsat bilen İngiltere ve ABD, Türkiye'nin yanında yer alarak Türkiye'yi kendi kamplarına çekmeyi başardı. Bu kriz vesileyle İnönü, çok partili döneme geçiş kararı vermiştir.
Batı ve Amerika, Türkiye'nin NATO üyeliği sayesinde çok önemli bir güç kazanmış ve İslam ülkeleri üzerindeki siyasi hegemonyasını kolayca sürdürebilmiştir. Kore Savaşı'na asker gönderilmesiyle NATO üyeliği pekişmiş ve Soğuk Savaş döneminin önemli cephelerinden biri Türkiye üzerine kaydırılmıştır.
Bugünlerde her şey tartışılıyor, Anayasa tartışılıyor, ülkenin dili tartışılıyor, bayrağı tartışılıyor; ama NATO üyeliği hiçbir zaman tartışılmıyor. Her kesimden önemli "avukatlar" devşirilmiş durumda.
Türkiye ve Türk milletinin geleceğiyle ilgili kaygısı olmayan, en zor zamanlarımızda yanımızda bulunmayan bir örgüte hâlâ can suyu vermek, bundan medet ummak, bunun bizleri birtakım kötülüklerden koruyacağını düşünmek; bir akıl tutulması, diplomatik ve stratejik körlükten başka bir şey değildir.
Bu nedenle, gerek askerî anlamda bağımsızlık elde edebilmek gerekse ticari ambargo oldu-bittilerine "hayır" diyebilmek için millî bir ekonomi modelimiz olmalıdır. Ekonomik bağımsızlık, siyasî bağımsızlığın anahtarıdır.
Özellikle Rusya'ya karşı tarafsız bir politika izlenmeli, kışkırtmalar, komplolar dikkatle tetkik edilmeli, Atatürk dönemindeki Rusya'yla yapılan 10 yıllık saldırmazlık anlaşmasının mantığı bugün yeniden diriltilmelidir. Batı ittifakının daha da güçlenmesinin, Türkiye'nin ve İslam dünyasının lehine olmadığı görülmelidir.
Gürcistan'da düşen askeri uçağımızda şehit olan askerlerimize Allah'tan rahmet, kederli ailelerine ve milletimize başsağlığı dilerim.
Kaynak:
1. Foreign Office to Halifax (British Ambassador to Washington), no. 46 Intel, 14 Haziran 1945. FRUS, The Near East and Africa, Winant (American Ambassador to London) to the Secretary of State, Vol. VIII, 14 Haziran 1945, p. 1235. PRO FO 371/48773, R 11214/4476/44.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Prof. Dr. Mustafa Yavuz Köker / diğer yazıları
- NATO'ya nasıl girdik: Bir hatıra / 13.11.2025
- Andımız ve milli aidiyet: Gençliğimize sahip çıkma zamanı / 29.09.2025
- Trump'ın gizemli sağlık sorunu ve organ nakli / 11.09.2025
- Organ naklinde durumumuz / 04.09.2025
- Hoş Geldin Atatürk: Tarihin sessiz sayfalarına ışık tutan eser / 25.08.2025
- Acil sağlık sistemindeki eksikler ve öneriler / 19.08.2025
- Allah-Evren-İnsan ilişkisi ve deizm tartışmaları / 09.04.2025
- İstanbul’dan Taç Mahal’e, Türk coğrafyasına trenle seyahat ülkümüz olsun! / 11.03.2025
- Millete umut olalım insanlığa ümit sunalım / 23.11.2024
- Mevlana Mesnevi’si ve İslam imajı / 04.09.2024
- Andımız ve milli aidiyet: Gençliğimize sahip çıkma zamanı / 29.09.2025
- Trump'ın gizemli sağlık sorunu ve organ nakli / 11.09.2025
- Organ naklinde durumumuz / 04.09.2025
- Hoş Geldin Atatürk: Tarihin sessiz sayfalarına ışık tutan eser / 25.08.2025
- Acil sağlık sistemindeki eksikler ve öneriler / 19.08.2025
- Allah-Evren-İnsan ilişkisi ve deizm tartışmaları / 09.04.2025
- İstanbul’dan Taç Mahal’e, Türk coğrafyasına trenle seyahat ülkümüz olsun! / 11.03.2025
- Millete umut olalım insanlığa ümit sunalım / 23.11.2024
- Mevlana Mesnevi’si ve İslam imajı / 04.09.2024
