O zamanın zamanı mekanın mekanıdır
22.02.2004 00:00:00
B-MAHLUKAT
Aklen, ilmen ve naklen sabittir ki, varlık mefhumu ikiye ayrılır:
1. Varlığı, kendi iktizası icabı olan varlık ki, bu, "Vacibu'l-vücuttur". Vacibu'l-vücud olan yalnız Allah'tır. Herşey O'nun gücü, iradesi ve tecellisi ile var olmuştur.
2. Var olabilmesi için başka bir varlığa muhtaç olan ve kendi kendine kaim olamayan varlık. Buna da "mümkünü'l-vücud" denir. Allah'tan başka her ne ki var hepsi mümkünü'l-vücuttur. Vacibu'l-vücud olan varlık Halik'tir. Mümkünü'l-vücud olan bütün varlık ise mahluktur. O halde Allah'tan başka herşey mahluktur. Mahluk, kendi zatının dışında bir müdahilin, bir failin dahli ile yaratılır. Onu yaratan Allah'tır. Allah'ın mahluku yaratması, tecellisinden ibaret bir var oluştur. Tecelli, zaman ve mekan görüntüsüyle ortaya çıkar. Diğer bir ifade ile zaman ve mekan Cenab-ı Hakk'ın tecellisinin tezahürleridir.
Zaman ve Mekan
Zaman, bütün hakikatlerin kendisinde tecelli ettiği bir varlıktır. Cenab-ı Hakk'ın bütün isimleri onda tecelli eder. Yani zaman, Allah'ın isimlerinin görünümüdür. Zaman ölçüleri, günler, aylar, yıllar, çağlar ve devirlerle bu isim ve hakikatlerin küllî ve kuşatıcı hükümleri, "an"larla da "zât " hükümleri görülür. "Devir" ve "an" iki asıldır. Bunlar arasında saatler, günler, aylar ve yıllar vardır. "An" bölünemeyen zamandır. "Zaman" anın tecellisi, sürekliliğidir. Bu görünüm mekanı oluşturur. Yani mekan hareketin görünümüdür. Mesela atomun yapısına bakılsın. Atom, proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Bu taneciklerin tecelli sonucu vücuda gelmeleri an, an'ların ard arda oluşu 'zaman', bunun sonucu oluşan görünüm de 'mekan' olur. Tecelli yani hareket durunca, zaman ve mekan da yok olur. Yani hiç olur. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de, "Allah'tan gayri herşey yok olucudur, Allah bâkîdir." buyrulmaktadır.
Varlığın devam ettiğini de, "Her an bir başka oluştadır" ayeti ifade etmektedir. An, madem ki, Allah'ın tecellisidir, Mevlâna'nın buyurduğu gibi, Allah, zamanın zamanı, mekanın da mekanı olur. O zaman, an'ın hareketinden saniyeler, saniyelerin haretinden dakikalar, dakikaların hareketinden de saatler ve günler oluşur. Peygamberimiz bir hadisi şeriflerinde: "Benim Allah ile öyle bir vaktim var ki, onda bana ne bir melek, ne de mürsel bir peygamber yetişemez." buyurmuştur. Ve yine buyurmuştur: "Rabbimin indinde sabah ve akşam yoktur. Zaman, melekût mertebesinde 'dehr' adını alır. Dehr'e sövmeyiniz. Çünkü 'dehr' Allah'tır." O halde her tecelli Hak'tır. Nitekim ayet-i kerimede, "O, evvel, ahir, zahir, batın'dır." buyurulmuştur.
Zaman, Berzah mertebesinde asr adını alır: "Asra yemin olsun ki, insan ziyandadır." Asr, mülk ve şehadet mertebesinde zaman adını almıştır.
Aklen, ilmen ve naklen sabittir ki, varlık mefhumu ikiye ayrılır:
1. Varlığı, kendi iktizası icabı olan varlık ki, bu, "Vacibu'l-vücuttur". Vacibu'l-vücud olan yalnız Allah'tır. Herşey O'nun gücü, iradesi ve tecellisi ile var olmuştur.
2. Var olabilmesi için başka bir varlığa muhtaç olan ve kendi kendine kaim olamayan varlık. Buna da "mümkünü'l-vücud" denir. Allah'tan başka her ne ki var hepsi mümkünü'l-vücuttur. Vacibu'l-vücud olan varlık Halik'tir. Mümkünü'l-vücud olan bütün varlık ise mahluktur. O halde Allah'tan başka herşey mahluktur. Mahluk, kendi zatının dışında bir müdahilin, bir failin dahli ile yaratılır. Onu yaratan Allah'tır. Allah'ın mahluku yaratması, tecellisinden ibaret bir var oluştur. Tecelli, zaman ve mekan görüntüsüyle ortaya çıkar. Diğer bir ifade ile zaman ve mekan Cenab-ı Hakk'ın tecellisinin tezahürleridir.
Zaman ve Mekan
Zaman, bütün hakikatlerin kendisinde tecelli ettiği bir varlıktır. Cenab-ı Hakk'ın bütün isimleri onda tecelli eder. Yani zaman, Allah'ın isimlerinin görünümüdür. Zaman ölçüleri, günler, aylar, yıllar, çağlar ve devirlerle bu isim ve hakikatlerin küllî ve kuşatıcı hükümleri, "an"larla da "zât " hükümleri görülür. "Devir" ve "an" iki asıldır. Bunlar arasında saatler, günler, aylar ve yıllar vardır. "An" bölünemeyen zamandır. "Zaman" anın tecellisi, sürekliliğidir. Bu görünüm mekanı oluşturur. Yani mekan hareketin görünümüdür. Mesela atomun yapısına bakılsın. Atom, proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Bu taneciklerin tecelli sonucu vücuda gelmeleri an, an'ların ard arda oluşu 'zaman', bunun sonucu oluşan görünüm de 'mekan' olur. Tecelli yani hareket durunca, zaman ve mekan da yok olur. Yani hiç olur. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de, "Allah'tan gayri herşey yok olucudur, Allah bâkîdir." buyrulmaktadır.
Varlığın devam ettiğini de, "Her an bir başka oluştadır" ayeti ifade etmektedir. An, madem ki, Allah'ın tecellisidir, Mevlâna'nın buyurduğu gibi, Allah, zamanın zamanı, mekanın da mekanı olur. O zaman, an'ın hareketinden saniyeler, saniyelerin haretinden dakikalar, dakikaların hareketinden de saatler ve günler oluşur. Peygamberimiz bir hadisi şeriflerinde: "Benim Allah ile öyle bir vaktim var ki, onda bana ne bir melek, ne de mürsel bir peygamber yetişemez." buyurmuştur. Ve yine buyurmuştur: "Rabbimin indinde sabah ve akşam yoktur. Zaman, melekût mertebesinde 'dehr' adını alır. Dehr'e sövmeyiniz. Çünkü 'dehr' Allah'tır." O halde her tecelli Hak'tır. Nitekim ayet-i kerimede, "O, evvel, ahir, zahir, batın'dır." buyurulmuştur.
Zaman, Berzah mertebesinde asr adını alır: "Asra yemin olsun ki, insan ziyandadır." Asr, mülk ve şehadet mertebesinde zaman adını almıştır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
