Öğretmen maaşları da TL gibi erimiş

24 Kasım Öğretmenler Günü münasebetiyle öğretmen maaşlarının yeterli olup olmadığı yeniden gündeme geldi. Milli Eğitim Bakanlığı'nın verilerine göre Ak Parti iktidara geldiği 2002 yılında 9. kademe 1. derecedeki öğretmen maaşı 470 TL idi. Bu maaş 2008 yılında bin 196 TL'ye çıkarak bin lira bandını aştı. 2014 yılında 2 bin 148 TL'ye yükselen öğretmen maaşı 2018'de 3 bin 120'yi lirayı gördü. 2020 yılında ise aynı derecedeki öğretmen maaşı 4 bin 369 TL oldu. 2002-2020 arasında maaşlar nominal olarak yüzde 829 artarken aynı dönemde enflasyon artışı yüzde 707 oldu. 2021 yılının ilk yarısında 4607 TL olan en düşük öğretmen maaşı yılın ikinci yarısında Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer'in açıklamasına göre 5 bin 97 liraya çıktı. 2021 ortalaması ise 4 bin 852 TL oldu. ABD doları bazında bakıldığında öğretmen maaşlarında belirgin bir artış görülüyor. Merkez Bankası yıllık kur ortalamalarına göre yapılan hesaplamada 2002 yılında 9. kademe 1. derecedeki öğretmen maaşı 311 dolar idi. Döviz kurunda ciddi bir değişimin olmamasının da etkisiyle 2010'lu yıllarda öğretmen maaşı 1000 dolar seviyesini zorladı. 2008'de 921 dolar olan öğretmen maaşı 2013'te 994 doları gördü. TL'nin değer kaybetmesiyle son yıllarda öğretmen maaşları düşerken 2020 yılında 622 dolar oldu. 2002-2020 yıllarını kapsayan son 18 senede ise Türkiye'de öğretmen maaşları dolar bazında yüzde 100 arttı. 2021 yılında ise TL'nin hızla değer kaybetmesinden dolayı öğretmen maaşlarının da dolar bazında önemli seviyede gerilediği görülüyor. Yılın ilk 11 ayında ortalama dolar kuru 8.43 olarak alındığında 2021 yılında öğretmen maaşları 576 dolara geriledi. 23 Kasım 2021 itibarıyla en düşük öğretmen maaşı 377 dolara kadar geriledi. Bu da TL bazındaki artışa rağmen sadece bir yıl içerisinde öğretmen maaşının dolar bazında yüzde 39 düştüğünü ortaya koyuyor. Öğretmen maaşlarını aylık net asgari ücret ile kıyaslandığında ise şu sonuç ortaya çıkıyor: 2002 yılında bir öğretmen maaşı 2.55 asgari ücret ederken bu oran 2020 yılında 1.88'e geriledi.

Türkiye 37 ülke içinde 32. sırada

OECD verileri üye ülkelerdeki öğretmen maaşlarını satın alma gücüne göre gösteriyor. Satınalma gücü paritesi (SGP) ayrıntılı olarak tanımlanmış standart bir mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanyor. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları giderilmekte ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor. Satın alma gücüne bakıldığında en az 15 yıllık tecrübeli bir ilkokul öğretmeninin maaş sıralamasında Türkiye 37 ülke içinde 32. sırada bulunuyor. Türkiye'de bir öğretmenin yıllık satın alma gücü 30 bin 812 ABD doları. Satın alma gücüne göre yıllık öğretmen maaşının zirvesinde ise 101 bin 360 dolar ile Lüksemburg yer alıyor. Bu ülkeyi Almanya (80 bin 407 dolar), İsviçre (74 bin 274-10 yıllık öğretmen), Kanada (74 bin 274 dolar) ve Hollanda (71 bin 024 dolar) takip ediyor. Listenin son 5 sırasında ise Slovakya (19 bin 295 dolar), Macaristan (19 bin 891 dolar), Yunanistan (27 bin 336 dolar), Çekya (28 bin 182 dolar) ve Polonya (30 bin 768 dolar).