Ölü kalplerin feryadı fayda etmez

Kirlenmiş siyaset ve zifiri karanlık gibi fitne bulutlarına bulanmış sosyal hayatın meşgalelerinden zaman zaman sıyrılıp nefeslenmek gerekiyor.Farkındaysanız, bu köşeden kimi zaman hayat ve ötesine dair bazı temel esasları hatırlamak suretiyle, nefeslenmeye çalışıyoruz.Şirazesi çıkmış dünyada "medeniyet ölçülerimiz"i yineliyoruz, gönül dünyamızı tazeliyoruz.  Bugün İbrahim bin Edhem'den bir fasıl açmak istiyorum? Allah dostlarının büyüklerinden ve tabiun alimlerinin öncülerinden bir zât. Mana sultanlığını, Belh şehrinin hükümdarlığına tercih etmiş bir Hak dostu? Belh şehrinin hükümdarlığını terk ederek "mana sultanlığı"nı tercih etmesi, Evliyaullah'ın güneşi Abdülkadir Geylâni'ye hatırlatıldığında, "Bizim devrimizde yaşasaydı, biz onu kendi sarayında ve hükümdarlık koltuğunda terbiye ederdik; hem maddenin, hem de mananın sultanı yapardık" dediği yüce insan.Fakih ve muhaddis. Hicri 96, Belh doğumlu. Şam'ın mana dünyasının yıldızlarından. Şam'da medfun.Onun bugünlere ışık tutan hayati bir ikazı vardır. İbrahim bin Edhem, Basra sokaklarından geçerken, halktan bir topluluk etrafını sarıp şu soruyu sorarlar: "Ya İbrahim bunca zamandır dua ederiz. Hak Teâlâ duamızı kabul etmez. Halbuki O, Kur'ân-ı Kerîm'inde "Bana dua edin, size icabet edeyim, size karşılığını vereyim "(Mü'min Suresi, 60) buyuruyor. Bu nasıl oluyor, hikmeti nedir?İbrahim bin Edhem şu hikmetli cevabı verir: "Ey Basralılar! Sizin kalbiniz 10 şey ile ölmüştür? Onun için duanız kabul olmaz.1. Cenâb-ı Hakk'ı biliriz, dersiniz; fakat emirlerini tutmazsınız.2. Kur'ân-ı Kerîm'i okursunuz; fakat onunla amel etmezsiniz.3. Hz. Peygamberi severiz dersiniz; fakat istikametinden gitmez, yolunu-yaşayışını terk edersiniz.4. Şeytan düşmanımız, dersiniz; fakat ondan korunmaz, üstelik onun yolundan gider, ona arkadaşlık yaparsınız.5. Cenneti isteriz dersiniz; fakat cenneti kazandıracak imana ve hayırlı amellere yapışmazsınız.6. Cehennemden korkarız, dersiniz; fakat günahlara dalarak kendi elinizle kendinizi cehenneme atarsınız.7. Ölüm haktır, başımıza gelecektir, dersiniz; fakat son nefese ve ölüme hazırlık yapmazsınız.8. Kardeşlerinizin ayıplarını sayar dökersiniz; fakat asıl sizi ilgilendiren kendi ayıplarınızla meşgul olmazsınız.9. Allah'ın verdiği bin bir türlü nimetlerden faydalanırsınız; ancak şükretmezsiniz, O'na bir teşekkür bile etmezsiniz.10. Ölmüşlerinizi götürür kabre koyarsınız, kara toprağa gömersiniz; ancak onlardan hiç ibret almazsınız.Böyle bir kalp ölmüş bir kalptir. Ölü kalplerin duası kabul olur mu? Dolayısıyla duanız kabul olmuyor (Mahmud Tevfik, Dürre, Dersaadet Yay., h.1313, s.252; H. Peker, Din Psikolojisi, Samsun 2000, s.124-125).İbrahim bin Edhem'in yaranı bir Hak dostuna ikazı da şöyledir:"Altı şeyi kabul edip yaparsan, hiçbir işin sana zarar vermez. Dünyâda ve âhirette rahat edersin. O altı şey şunlardır:1. Günah işleyeceksen eğer; Allah Teâlâ'nın sana verdiği rızkı yeme.2. Alemlerin Yaratıcısı olan Yüce Allah'a âsî olmak istersen; O'nun mülkünden çık. Mülkünde olup da O'na isyân etmek uygun olmaz!3. Hayır, gerçekten O'na isyân etmek istersen; O'nun gördüğü yerde günâh işleme? Yapacağını, O'nun görmediği yerde yap. O'nun mülkünde olup, verdiği rızkı yiyip, gördüğü yerde günah yapmak uygun değildir. Lakin O (cc), her şeyi her an görür.4. Azrail adındaki can alıcı melek, rûhunu almaya geldiği zaman; tövbe edinceye kadar izin iste, ya da gücün yetiyorsa yanında uzaklaştır. Ama o meleği uzaklaştramazsın? O halde, şimdi kudretin var, gücün-kuvvetin yerindeyken tövbe et. Tövbe edilecek zaman bu zamandır. Zîrâ ölüm meleği ânîden gelir.5. Kabre konduğunda, mezarda Münker ve Nekir ismindeki iki melek, suâl için geldiklerinde, onları kov... Seni imtihân etmesinler." Yaranı dedi ki: "Ya İbrahim, bu ne mümkün, buna imkân yok!" O zaman İbrâhim bin Edhem "Öyle ise şimdiden onlara cevaplarını hazırla" buyurdu.6. Kıyâmet günü Yüce Allah "Haddi aşmış günahlara bulaşmış olanlar, doğru Cehennem'e?" diye emredince; "Ben gitmem!" de! Yaranı "Kimde öyle yürek? Kimse diyemez! Desem ne yazar; sözümü dinlemezler ki!" deyince; "O halde, o kadar delikanlı değilsen, orada konuşamayacaksan; o zaman burada iman, halis niyet ve güzel amellerle hazırlık yap; günahlara da bulaşma!" der İbrahim bin Edhem.Çağının İbrahimlerine kulak asmayanlar, kalplerinin "ölü" halinin dahi farkında olamazlar; değil feryatlarının artık kendilerine fayda sağlamadığının?