Ölümü tefekkür etmek gerekir

İmam Gazali Hazretleri şöyle anlatıyor:

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) üç tane ağaç aldı. Birini önüne dikti. Birini de yanına... Bir tanesini de taa öteye... Sonra yanında bulunanlara şöyle buyurdu: "Bunların ne mana ifade ettiğini bilir misiniz?"

Orada bulunan ashab, "Ancak Allah ve Resulü bilir" deyince de şöyle buyurdu: "İşte şu insandır, yanındaki de ecel... Şu ötede duran da emelleri, ümitleri... Âdemoğlu ona erişmek ister ama eceli onu yolda yakalar."

Can çekişme halleri ve hastalığı ağırlaşan kimsenin yanında yapılması müstehab olan işler bahsine gelince...

Şunu bilmen gerekir ki; insanoğlunun önünde sadece can çekişme anındaki sıkıntı olsaydı bunun başka gerekenleri olmasaydı, bu âlemde sıkıntısız bir yaşama onun hakkı olurdu. Ne yapalım ki öyle değil...

Gerçekte ölümü düşünmek, o konuda uzun uzun tefekküre dalmak gerekir. Bu yolda önüne çıkacak darlıklara sabırla karşı durmak icap eder. Önceden çok iyi hazırlanmak lâzım gelir.
Ölüm anındaki sıkıntıyı bir zat şu cümle ile dile getiriyor: "Öyle bir sıkıntı ki, gelişini senden başkası sağlar ve bilemezsin, o hal seni ne zaman kaplar?"

Lokman (a.s.), oğluna, o an için hazırlık yapmasını şöyle anlatıyor: "Yavrucuğum; bir işi düşün ki o, ne zaman karşına çıkar kestiremezsin. İşte ona aniden yakalanmamak için önceden hazırlık yap."

Hayret!.. İnsana bir askerin aniden saldıracağı ve sadece beş değnek vuracağı haberi verilse, tadı, dirliği kalmaz. Hâlbuki aynı şekilde ve daha açık bilinen bir gerçek olan, her nefeste ölüm meleğinin yaklaştığı haberi onu üzmez ve hiçbir sıkıntı vermez... Bu nasıl olur?

Can çekişme anında insanın duyduğu acı o kadar şiddetlidir ki, onu ancak çeken bilir. O hali tatmayan, ancak diğer acıları kıyas ederek bilir. Ya da şahit olduğu, ölüm anında gördüğü hallerde o sıkıntının derecesini çıkarır.

Kıyasla pek fazla bilgi elde edilemez. Bu yoldan ruha ulaşan elem de az bir şeydir.

(El-Mürşidü'l-Emîn ilâ Mev'izeti'l-Mü'minîn'den…)